iRss by iGetWeb

เดือน ๘ - อาสาฬหบูชา

Wed, 01 Aug 2012 06:52:33 +0700

ในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๘ หรือวันเพ็ญเดือนอาสาฬหปุณมี สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมจักรกัปปวัตนสูตร อันเป็นปฐมเทศนาโปรดปัญจวัคคีย์ มีใจความสำคัญดังนี้ คือ ทรงให้งดเว้นทางสุดโต่ง ๒ สาย คือ กามสุขขัลลิกานุโยค ได้แก่ การประกอบตนให้หมกมุ่นในกาม และอัตตกิลมถานุโยค คือ ทำตนเองให้ลำบาก ทรงแสดงมัชฌิมาปฏิปทา หรือทางสายกลาง ได้แก่ มรรคมีองค์ ๘ อันเป็นข้อปฏิบัติให้ถึงทางดับทุกข์ และอริยสัจ ๔ หรือความจริงอันประเสริฐ ได้แก่ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค และเมื่อแสดงธรรมจบลง โกณฑัญญพราหมณ์ (พระอัญญาโกณฑัญญะ) หนึ่งในปัญจวัคคีย์ได้ดวงตาเห็นธรรม (สำเร็จเป็นพระโสดาบัน) ในวันนั้น เป็นบุคคลแรกในพุทธศาสนาที่ได้สำเร็จเป็นอริยบุคคล - (คัดจากวิกิพีเดีย http://goo.gl/MzsmY ) วัดใหญ่ชัยมงคลมีกิจกรรมบุญในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาทุกวัน รวมทั้งวันอาสาฬหบูชา โดยมีกำหนดการดังนี้ กำหนดการปฏิบัติธรรมวันอาสาฬหบูชา เวลา กิจกรรม สถานที่ ๐๗.๓๐ - ๐๙.๐๐ ทำบุญตักบาตร ฟังเทศน์ ฟังธรรม สมาทานอุโบสถศีล ศาลาการเปรียญ ๐๙.๐๐ - ๐๙.๔๕ สวดมนต์ทำวัตรเช้า ฟังเทศน์ ศาลาการเปรียญ ๑๖.๐๐ - ๑๗.๐๐ เปิดสวดพระอภิธรรม พระครูภาวนารังสี (เปลื้อง วิสฏฺโฐ) อดีตเจ้าอาวาสวัดใหญ่ชัยมงคล ศาลาไทยแฝด ๑๙.๐๐ - ๒๑.๐๐ สวดมนต์ทำวัตรเย็น เวียนเทียน ฟังเทศน์ ศาลาการเปรียญ ๒๒.๐๐ - ๒๓.๐๐ ปฏิบัติพระกรรมฐาน ห้องกรรมฐาน ๒๓.๐๐ - ๒๔.๐๐ เจริญพระพุทธมนต์ ศาลาการเปรียญ หมายเหตุ - กำหนดการต่างๆ อาจมีการเปลี่ยนแปลงตามความเหมาะสม / สาธุชนสามารถมาร่วมกิจกรรมได้ ไม่ต้องสมัครล่วงหน้า นอกจากกิจกรรมปกติข้างต้น วัดใหญ่ชัยมงคลยังจัดปฏิบัติธรรมวิปัสสนากรรมฐานแบบ พอง -ยุบ สำหรับญาติโยมที่สนใจ สามารถติดตามข่าวสารการเปืดรับสมัครได้ทางเว็บไซต์วัดใหญ่ชัยมงคลนี้ ( http://www.watyaichaimongkol.net ) หรือที่ Facebook วัดใหญ่ชัยมงคล ( http://facebook.com/watyai ) หรือที่ Twitter วัดใหญ่ชัยมงคล ( @watyai - http://twitter.com/watyai ) ภาพประกอบจาก http://goo.gl/rdhXt ภายใต้สัญญาอนุญาตแบบครีเอทีฟคอมมอนส์ หากต้องการนำภาพไปใช้ต่อ กรุณาไปที่เว็บไซต์ที่มาเพื่อดูข้ออนุญาตและข้อจำกัดในการนำไปใช้ อัปเดทบทความนี้ล่าสุด ๑ ส.ค. ๕๕

อบรม "การเขียนโครงการจิตอาสาเพื่อพัฒนาภาวะความเป็นผู้นำ"

Thu, 19 Aug 2010 05:08:22 +0700

จดหมายข่าวของมหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา ฉบับที่ ๑๐๕ วันจันทร์ที่ ๑๙ กรกฏาคม พ.ศ. ๒๕๕๓ หน้าที่ ๑๐ และ หน้าที่ ๑๑ ปรากฏข่าวจากคณะครุศาสตร์ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการเป็นแหล่งเรียนรู้ที่สำคัญในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ของวัดใหญ่ชัยมงคล เนื้อความในจดหมายข่าวมีดังนี้ เมื่อวันที่ ๔ กรกฏาคม ๒๕๕๓ สโมสรนักศึกษาคณะครุศาสตร์จำนวน ๒๕ คน ได้เข้ารับการอบรม เรื่องการเขียนโครงการจิตอาสาเพื่อพัฒนาภาวะผู้นำ ณ วัดใหญ่ชัยมงคล ซึ่งเป็นความร่วมมือระหว่าง คณะครุศาสตร์ วัดใหญ่ชัยมงคล โรงเรียนวัดใหญ่ชัยมงคล และวิทยาลัยเทคนิคอยุธยา โดยมี ดร.มนตรา เลี่ยวเส็ง พระมหานัธนิติ สุมโน พระบุญชัย ปุญฺญชโย อาจารย์ดวงใจ สุภาพึ่ง อาจารย์จุฑามาศ รอดภัย เป็นวิทยากร ในการเข้าร่วมการอบรมในครั้งนี้นักศึกษาได้ลงพื้นที่ สรุปประเด็นในการทำกิจกรรมจิตอาสาและเขียนโครงการโดยฝึกคิดด้วยกรอบของเหตุและผล Logical Framework และเทคนิคการบริหารเวลาตรวจสอบตนเองด้วยการบันทึก กิจกรรมในครั้งนี้นักศึกษาสรุปได้ชัดเจนด้วยตนเองว่าการทำกิจกรรมจิตอาสาต้องเริ่มที่ใจ ไม่ว่าจะเขียนโครงการดีเพียงใด ถ้าไม่ได้ทำด้วยใจก็จะขาดคุณค่า นอกจากนี้นักศึกษาได้ร่วมแลกเปลี่ยนความคิดกับคณะครูโรงเรียนวัดใหญ่ชัยมงคลตัวต่อตัวทำให้กรอบความคิดในการทำโครงการจิตอาสาชัดเจนยิ่งขึ้น จากการเดินสำรวจความประทับใจภายในวัดใหญ่ชัยมงคลนักศึกษาสรุปโครงการที่จะพัฒนาเป็นโครงการจิตอาสาได้ ๕ ประเด็นได้แก่ ศาสนาและวัฒนธรรม โบราณสถาน ประวัติศาสตร์ ธรรมชาติ และการท่องเที่ยว นักศึกษาต้องใช้เวลาในการไตร่ตรองความคิดประมาณ ๒ สัปดาห์เพื่อร่วมกันคิดโครงการที่จะนำเสนอ หลังจากที่ได้คิดโครงการแล้วทุกคนก็ประชุมร่วมกันเพื่อให้ความคิดหลากหลายเป็นรูปธรรมมากขึ้น นักศึกษาพยายามนำเสนอความคิดที่ผ่านความถนัดขอตนเอง เช่น คนที่ชอบถ่ายภาพก็จะใช้การถ่ายภาพเพื่อแนะนำสถานที่ท่องเที่ยวในวัดใหญ่ นักศึกษาพลศึกษานึกถึงดาบพระนเรศวรก็จะไปสอนท่าฟันดาบเบื้องต้น นักศึกษาปฐมวัย ก็จะวาดภาพสะท้อนสิ่งที่เห็น เป็นต้น เมื่อถึงเวลาในวันที่ ๑๐ กรกฎาคม ๒๕๕๓ นักศึกษารวมตัวกันอีกครั้งที่ กุฏิกรรมฐานวัดใหญ่ชัยมงคล ในวันนี้มีนักเรียนโรงเรียนวัดใหญ่ และนักศึกษาวิทยาลัยเทคนิคอยุธยาร่วม ๒๐ คนเข้ามาฟังการนำเสนอโครงการของพี่ๆ นักศึกษาเพื่อขอทุนที่มีเกณฑ์ในการประเมินคือ ประโยชน์ ประหยัด ยั่งยืน ชื่นใจ นักศึกษานำเสนอโครงการทั้งหมด ๕ โครงการ ได้แก่ หนึ่งศาลาหนึ่งน้ำใจทดแทนคุณแผ่นดิน โครงการสร้างสรรค์ความดี โครงการพี่สอนศิลป์ชวนน้องท่องประวัติศาสตร์ และโครงการแผ่นพับนำเที่ยว ผลสรุปว่า ทั้ง ๔ โครงการน่าสนใจ กรรมการจึงลงความเห็นว่าให้บูรณาการโครงการทั้ง ๔ เป็นโครงการเดียว จากนั้นนักศึกษาจึงบูรณาการโครงการ ทุกคนต่างพูดคุยถกเถียงเพื่อหาสรุปวางแผนการทำงาน เริ่มลงมือปฏิบัติงานชักชวนน้องๆ ทำหน้าที่รับผิดชอบ ไปโลตัสซื้ออุปกรณ์ ติดต่อเจ้าของสถานที่ จัดเตรียมมุมบริการ ขนย้ายโต๊ะเก้าอี้ เดินสำรวจเส้นทางเพื่อทำแผนที่ หามุมวาดภาพประทับใจ ถ่ายภาพมุมมองจากมิติต่างๆ ค้นหาข้อมูลพุทธสุภาษิต ประวัติศาสตร์จาก web-site เช้าวันที่ ๑๑ กรกฏาคม ๒๕๕๓ นักศึกษาคณะครุศาสตร์ นักศึกษาวิทยาลัยเทคนิคอยุธยา และนักเรียนโรงเรียนวัดใหญ่ชัยมงคล ลงสนามเพื่อฝึกการนำโครงการสู่การปฏิบัติจริง โดยจัดเป็นจุดพยาบาลบริการนักท่องเที่ยว บริการน้ำดื่ม ผ้าเย็นคลายร้อน นวดเพื่อผ่อนคลาย มีการประชาสัมพันธ์วัด และแนะนำวัดใหญ่จากหนังสือทำมือที่ร่วมกันทำ ที่ประกอบด้วยประวัติวัดใหญ่ชัยมงคล แง่มุมของประวัติศาสตร์ แผนที่วัด ภาพวาดสะท้อนความคิด พุทธสุภาษิต ภาพถ่ายสวยๆ ในวัด รวมทั้งหน้ากระดาษที่เหลือนักท่องเที่ยวและเด็กๆ สามารถฝากฝีมือไว้ในสมุดด้วยการได้ลงมือทำงานในครั้งนี้ มีผู้มาใช้บริการประมาณ ๘๐๐ คน นายกสโมสรนักศึกษาครุศาสตร์บอกว่าโครงการนี้ประเมินความสำเร็จของโครงการได้ด้วยรอยยิ้ม ทั้งผู้ให้และผู้รับ สุดท้ายก่อนจบโครงการนักศึกษาจัดการความรู้ (KM) แลกเปลี่ยนความคิดเห็นทบทวนการทำงานเพื่อเป็นบทสรุปการทำงานในครั้งนี้ด้วย คณะครุศาสตร์ขอขอบคุณคณะวิทยากร เจ้าอาวาส พระสงฆ์วัดใหญ่ชัยมงคล โรงเรียนวัดใหญ่ชัยมงคล วิทยาลัยเทคนิคอยุธยา ที่เข้าร่วมโครงการตลอดจนผู้เกี่ยวข้องทุกท่าน สารบัญเว็บไซต์ที่เกี่ยวข้อง สายลมแห่งอาสา แจกทุนค่ายอาสาพัฒนาโดยพระมหานัธนิติ สุมโน (หลวงพี่โอ๊ท) หมวดหมู่บทความ อบรมจิตอาสา โครงการพัฒนานักศึกษาด้านภาวะผู้นำ และจิตอาสา มรภ.อยุธยา โดย อ.ดร.มนตรา เลี่ยวเส็ง วิทยากร คณะครูและนักเรียนร่วมเรียนรู้การจัดการโครงการจิตอาสา เว็บไซต์โรงเรียนวัดใหญ่ชัยมงคล (ภาวนารังสี) อัลบั้มรูปถ่ายจากโครงการ http://picasaweb.google.co.th/watyaichaimongkol/wbuqa#

รักแท้...เป็นไฉน...? (ตอนที่ ๒)

Sun, 01 Aug 2010 13:20:19 +0700

รักแท้...เป็นไฉน...(ตอนที่ ๒) รักแท้คือ... “รักด้วยสมอง” พระพุทธเจ้าของเรา พระองค์ทรงเคยเล่าเรื่องราวของหญิงสาวคนหนึ่งผู้ที่มีความรักแท้ทั้งแก่ตนเองและผู้อื่น คือมีความรักอันประกอบไปด้วยเมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา จนเป็นเหตุให้เกิดสันติสุขกับทุกๆ ชีวิต เรื่องมีอยู่ว่า ในสมัยพุทธกาล มีครอบครัวอยู่ครอบครัวหนึ่ง มีสามีชื่อว่าปุณณะ มีภรรยาชื่ออุตตรา และมีลูกสาวอยู่หนึ่งคนนางชื่อว่าอุตตรา ซึ่งเป็นชื่อเดียวกันกับผู้เป็นแม่ ครอบครัวนี้เป็นครอบครัวที่ยากจนอาศัยการรับจ้างทำนาเลี้ยงชีวิต และเพราะความยากจนนี้เอง จึงทำให้นายปุณณะและครอบครัวไม่มีโอกาสได้ไปเที่ยวเตร่เฮฮาเหมือนกับครอบครัวอื่นๆ เขา ในทุกๆ เช้านายปุณณะผู้เป็นหัวหน้าครอบครัวจะออกไปรับจ้างทำนาให้กับสุมนะเศรษฐีผู้มีทรัพย์ โดยมีภรรยาคู่ชีวิตเป็นผู้คอยนำอาหารไปส่งให้ ถึงแม้ครอบครัวจะยากจนด้านทรัพย์สมบัติก็จริง แต่ในด้านจิตใจแล้วครอบครัวนี้ไม่เคยจน เป็นผู้ที่รู้จักแบ่งปันเผื่อแผ่ให้กับเพื่อนมนุษย์ด้วยกันเสมอๆ ในเวลาเช้าของวันหนึ่ง ขณะที่นายปุณณะกำลังรับจ้างไถนาอยู่นั้น พระสารีบุตรเถระผู้ซึ่งออกจากนิโรธสมาบัติมาใหม่ๆ ท่านได้ตรวจดูว่า วันนี้เราจะไปสงเคราะห์ใครดีหนอ ปรากฏเห็นนายปุณณะเข้ามาในข่ายคือญาณของท่าน จึงได้เดินบิณฑบาตผ่านมาทางนั้นเพื่ออนุเคราะห์ชาวนาคนนี้ นายปุณณะเมื่อเห็นพระสารีบุตรเถระยืนอยู่ตรงหน้าของตัวเอง กุศลจิตก็เกิดขึ้นในใจของเขา เขาคิดว่า “ วันนี้พระผู้เป็นเจ้ามาบิณฑบาตในที่ที่เรากำลังไถนา ช่างเป็นบุญเป็นกุศล เป็นโชคลาภ เป็นวาสนาของเรายิ่งนัก ที่จะได้ทำบุญใส่บาตให้กับพระผู้เป็นเจ้า เพราะที่ผ่านมานั้น เรานี้ไม่มีโอกาสได้ทำบุญสุนทรทานอะไรเลย และคงเป็นเพราะเหตุนี้ละกระมัง จึงทำให้เราเกิดมาแล้วทุกข์ยากลำบากขัดสนเงินทองเช่นนี้ “ ฉะนั้นวันนี้เราจะขอทำบุญกับพระผู้เป็นเจ้าบ้าง แต่เราจะเอาอะไรทำบุญเล่า ในเมื่อภรรยาของเราก็ยังไม่มา นอกจากน้ำบ้วนปากและไม้สีฟันแล้ว เราก็คงไม่มีอะไรทำบุญ อย่ากระนั้นเลย...เราเอาน้ำบ้วนปากและไม้สีฟันอันนี้แหละถวายพระผู้เป็นเจ้า ” พระสารีบุตรเถระน้อมบาตรเข้าไปรับน้ำและไม้สีฟันที่นายปุณณะถวายแล้ว ก็อนุโมทนาให้ จากนั้นท่านตรวจดูด้วยญาณของท่านอีก และก็ทราบว่าขณะนี้ภรรยาของนายปุณณะกำลังนำอาหารมาส่งให้กับสามีของนาง ท่านจึงออกเดินทางมุ่งหน้าไปสู่นครราชคฤห์ อันหนทางที่ภรรยาของนายปุณณะจะต้องเดินผ่านมาพอดี นางได้พบกับพระเถระในระหว่างทางแล้ว ในใจก็คิดว่า “ บางคราวเมื่อไทยธรรมมี เรานี้ไม่ได้พบพระผู้เป็นเจ้า บางคราวไทยธรรมไม่มี เรานี้กลับได้พบพระผู้เป็นเจ้า แต่ในวันนี้เราได้พบพระผู้เป็นเจ้าด้วย และไทยธรรมของเราก็มีด้วย พระผู้เป็นเจ้าจะสงเคราะห์เราหรือไม่หนอ ? ” นางวางหาบกับข้าวลงแล้วหมอบลงกราบพระเถระ พร้อมกับเรียนท่านว่า “ ข้าแต่พระผู้เป็นเจ้าผู้เจริญ ท่านโปรดอย่าได้คิดว่าอาหารนี้เลวหรือประณีตเลย ขอพระผู้เป็นเจ้าจงได้โปรดรับอาหารบิณฑบาตนี้ เพื่อสงเคราะห์แก่ทาสผู้ยากไร้คนนี้ด้วยเถิด ” พระสารีบุตรเถระน้อมบาตรเข้าไปรับอาหาร เมื่อภรรยาของนายปุณณะเกลี่ยอาหารลงในบาตรได้เพียงครึ่งเดียว ท่านก็เอามือปิดฝาบาตร นางจึงได้กล่าวกับท่านว่า “ ข้าแต่พระผู้เป็นเจ้าผู้เจริญ อาหารส่วนเดียวนี้ ข้าพเจ้าไม่สามารถทำให้เป็นสองส่วนได้ ท่านอย่าได้สงเคราะห์ข้าพเจ้าในโลกนี้เลย ขอพระผู้เป็นเจ้าจงสงเคราะห์ข้าพเจ้าในโลกหน้าเถิด ข้าพเจ้าขอถวายอาหารบิณฑบาตส่วนนี้ทั้งหมดแด่พระผู้เป็นเจ้า ” จากนั้นนางก็เกลี่ยอาหารทั้งหมดลงในบาตรของพระเถระ แล้วตั้งความปรารถนาว่า “ ขอข้าพเจ้าพึงเป็นผู้มีส่วนแห่งธรรมที่พระผู้เป็นเจ้าได้เห็นแล้วด้วยเถิด ” “ ขอความหวัง ความปรารถนา ที่ท่านหวังและปรารถนาแล้วนั้น จงสำเร็จ จงสำเร็จ จงสำเร็จทุกประการเทอญ ” พระสารีบุตรเถระกล่าวอนุโมทนาแก่นาง แล้วก็เดินจากไป เมื่อถวายอาหารบิณฑบาตแด่พระเถระเสร็จแล้ว นางต้องรีบกลับไปยังบ้าน เพื่อหุงข้าวมาให้นายปุณณะใหม่อีกครั้ง ฝ่ายนายปุณณะไถนาจนเหนื่อยล้าก็ยังไม่เห็นภรรยาของตนมาสักที หิวจนทนแทบไม่ไหวจึงได้ปล่อยโคไป จากนั้นนายปุณณะก็เข้าไปพักใต้ร่มไม้รอคอยภรรยานำอาหารมาส่ง ฝ่ายภรรยารู้สึกกระวนกระวายใจเป็นอย่างยิ่ง เพราะกลัวว่านายปุณณะจะถือโทษโกรธนางที่นำอาหารมาให้ช้า หรือบางทีอาจจะทำร้ายนางก็ได้ หากว่าเป็นเช่นนั้นจริงๆ บุญที่เราทำไปแล้วนั้นก็จะไม่เกิดประโยชน์แก่เขาอย่างแน่นอน ดังนั้น...เมื่อนางมาถึง นางจึงรีบเอ่ยบอกกับสามีทันทีว่า “ ท่านผู้เจริญ วันนี้ท่านอย่าได้ถือโทษโกรธข้าพเจ้าเลย ขอท่านจงทำจิตใจให้ผ่องใสสักวันหนึ่งเถิด ท่านอย่าได้ทำกรรมที่ข้าพเจ้าทำแล้วนั้นให้ไร้ประโยชน์ วันนี้ข้าพเจ้าได้นำอาหารมาให้ท่านแต่เช้าตรู่ แต่ในระหว่างทางข้าพเจ้าได้พบกับพระสารีบุตรเถระเข้า จึงได้ถวายภัตส่วนนั้นแก่ท่าน จากนั้นข้าพเจ้าก็รีบกลับไปยังบ้านเพื่อหุงข้าวใหม่แล้วนำมาให้ท่าน ขอท่านจงทำจิตใจให้เลื่อมใสในผลทานอันนั้นด้วยเถิด ” “ นางผู้เจริญ เธอทำดีแล้วที่ได้ถวายทานแด่พระผู้เป็นเจ้าสารีบุตร เราไม่ถือโทษโกรธเธอหรอก แม้เราเองก็ได้ถวายน้ำบ้วนปากและไม้สีฟันให้กับพระผู้เป็นเจ้าเช่นเดียวกัน ” นายปุณณะกล่าวกับภรรยาด้วยความปลื้มปีติเป็นอย่างยิ่ง สองสามีภรรยามีจิตเลื่อมใสในทานที่ตนได้กระทำไปแล้วนั้น จึงก่อให้เกิดความปีติเบิกบานใจเป็นอย่างยิ่ง เพราะความเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้าจากการไถนาบวกกับความหิว นายปุณณะจึงล้มตัวลงนอนโดยเอาศีรษะหนุนตักของภรรยาแล้วก็หลับไป ว่ากันว่า...ใครก็ตามที่ได้ทำบุญกับพระผู้เป็นเจ้า ผู้ซึ่งออกจากนิโรธสมาบัติมาใหม่ๆ บุคคลนั้นจะได้รับผลบุญทันตาเห็น นายปุณณะนี้ก็เช่นเดียวกัน เมื่อเขาเผลอหลับไปเพราะความเหนื่อยล้าสักพักหนึ่งก็ตื่นขึ้นมา จากนั้นก็เหลือบสายตามองไปที่ท้องนาที่ไถเอาไว้ ปรากฏว่าก้อนขี้ไถเหล่านั้นได้กลายเป็นทองคำเหลืองอร่าอร่ามเต็มทุ่งนาไปหมดเลย เขาไม่เชื่อสายตาของตัวเองและก็ไม่มั่นใจเลยว่า สิ่งที่เห็นนั้นมันคือความจริง จึงได้เอ่ยบอกกับภรรยาผู้เป็นคู่ชีวิตว่า “ นางผู้เจริญ สงสัยว่าเรานี้จะเหนื่อยล้าและหิวมากจนเกินไปเป็นแน่ ตาจึงได้พร่ามัวเช่นนี้ เธอช่วยดูหน่อยเถิดว่า ก้อนขี้ไถนั้นเป็นดิน หรือเป็นทองคำกันแน่ ” ภรรยาของเขามองไปที่ท้องนาแล้วบอกกับสามีว่า “ ท่านผู้เจริญ ก้อนขี้ไถเหล่านั้นเป็นทองคำจริงๆ ไม่ใช่ก้อนดิน ตาของท่านมิได้พร่ามัวแต่ประการใดดอก ” สองสามีภรรยาพากันเดินลงไปที่ท้องนา จากนั้นก็หยิบก้อนทองคำขึ้นมาดู พร้อมกับอุทานด้วยความเบิกบานใจว่า “ โอ! ไทยธรรมที่เราถวายแล้วแด่พระผู้เป็นเจ้าสารีบุตรเถระ ได้ผลิดอกออกผลให้เราในวันนี้ทีเดียว น่าอัศจรรย์จริงหนอ แต่เราจะขนเอาทรัพย์เหล่านี้ไปไม่ได้ เพราะว่าทรัพย์ในดินสินในน้ำทั้งหมดเป็นของพระราชา ไม่ใช่ของเรา ฉะนั้นเราควรที่จะนำเรื่องนี้ไปกราบทูลให้พระองค์ทรงทราบ ” ดังนั้น นายปุณณะและภรรยาจึงพากันเอาทองคำส่วนหนึ่งใส่ลงในถาดภาชนะ จากนั้นก็ไปเข้าเฝ้าพระราชา พร้อมกับทูลเล่าเรื่องราวทั้งหมดให้พระองค์ได้ทรงทราบ และได้ทูลขอให้พระราชานี้ส่งเสนาอำมาตย์ไปขนเอาทองคำเหล่านั้นมาเก็บไว้ในคลังหลวง พระราชาทรงรับสั่งให้เหล่าเสนาอำมาตย์นำเกวียนไปขนเอาทองคำตามคำบอกเล่าของนายปุณณะ และในขณะที่เสนาอำมาตย์เหล่านั้นกำลังขนทองคำขึ้นเกวียน ทุกคนต่างก็มีความรู้สึกนึกคิดเป็นอันเดียวกันว่า “ ทองคำเหล่านี้เป็นของพระราชา ” เป็นที่น่าอัศจรรย์เสียเหลือเกิน เพราะเมื่อพวกเขาคิดเช่นนั้น ทองคำก็ได้กลายเป็นก้อนดิน และเมื่อเห็นว่าเป็นก้อนดิน เหล่าเสนาอำมาตย์ก็พากันทิ้งลงไป ครั้นทิ้งลงแล้ว ก้อนดินเหล่านั้นก็กลายเป็นทองคำอีกครั้ง เมื่อยกขึ้นมาอีกก็กลายเป็นก้อนดินอีก จนแล้วจนรอด เหล่าเสนาอำมาตย์ก็ไม่สามารถที่จะนำทองคำเหล่านั้นกลับไปยังพระราชวังได้ จึงพากันกลับไปกราบทูลให้พระราชาได้ทรงทราบตามความเป็นจริง “ ท่านเสนาอำมาตย์ทั้งหลาย ในขณะที่พวกท่านยกทองคำขึ้นเกวียนนั้น พวกท่านพากันคิดอย่างไรหรือ ? ” พระราชาตรัสถาม “ ข้าแต่มหาราชเจ้าผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐ ในขณะที่พวกข้าพระองค์ขนทองคำขึ้นเกวียนนั้น พวกข้าพระองค์คิดว่าทองคำเหล่านี้เป็นของพระราชามหากษัตริย์ ไม่ใช่ของนายปุณณะ เมื่อยกขึ้นแล้วก็กลายเป็นก้อนดิน ครั้นทิ้งลงไปก็กลายเป็นทองคำ พระเจ้าข้า ” เหล่าเสนาอำมาตย์กราบทูล “ ท่านทั้งหลาย ขอท่านจงพากันกลับไปใหม่ และในขณะที่ท่านทั้งหลายขนทองคำขึ้นเกวียนนั้น ให้พวกท่านพากันคิดว่าทองคำเหล่านี้เป็นของนายปุณณะ ไม่ใช่ของพระราชามหากษัตริย์ ” พระราชาตรัสบอก เมื่อเหล่าเสนาอำมาตย์ทำตามพระดำรัสของพระราชา ทองคำเหล่านั้นก็มิได้กลายเป็นก้อนดินอีกเลย พวกเขาสามารถขนเอาไปเก็บไว้ในคลังหลวงได้ทั้งหมด พระราชาทรงคิดว่า “ ทองคำเหล่านี้เกิดขึ้นเพราะบุญของนายปุณณะ ฉะนั้นควรที่จะเป็นของเขาแต่เพียงผู้เดียว ” จากนั้นพระองค์จึงทรงมอบทองคำเหล่านั้นทั้งหมดให้กับนายปุณณะ พร้อมกับพระราชทานที่ดินให้แก่เขา และทรงแต่งตั้งไว้ในตำแหน่งแห่งเศรษฐีประจำเมืองของพระองค์ ปุณณะเศรษฐีเมื่อมีที่ดินเป็นของตัวเองแล้ว ก็จัดแจงปลูกบ้านเพื่อเป็นที่อยู่อาศัย ครั้นสร้างเสร็จแล้ว ปุณณะเศรษฐีก็ได้ประกอบพิธีขึ้นบ้านใหม่ โดยนิมนต์ภิกษุสงฆ์อันมีพระพุทธเจ้าทรงเป็นประมุขมาฉันภัตตาหารที่บ้าน เมื่อเสร็จภัตกิจแล้ว พระพุทธองค์ได้ทรงอนุโมทนา และทรงแสดงอนุปุพพีกถาให้แก่ปุณณะเศรษฐีพร้อมภรรยาและนางอุตตราฟัง เมื่อจบพระธรรมเทศนา ทั้งสามคนก็ได้บรรลุธรรมเป็นโสดาบันอริยะบุคคลชั้นต้น จากอดีตที่ไม่มีใครจะมาใส่ใจเหลียวแลมากนัก แต่เมื่อร่ำรวยเป็นเศรษฐีผู้มีทรัพย์แล้ว ก็ย่อมเป็นที่หมายปองต้องการของคนทั้งหลายเป็นธรรมดา โดยเฉพาะอย่างยิ่ง อุตตราลูกสาวของปุณณะเศรษฐี ใครๆ ก็อยากจะได้ไปเป็นสะใภ้ในบ้านของตัวเอง จึงพากันมาสู่ขอนางเพื่อไปเป็นลูกสะใภ้กันเป็นจำนวนมาก แต่ปุณณะเศรษฐีก็หาได้ยกอุตตราลูกสาวคนนี้ให้แก่ใครคนใดคนหนึ่งไม่ เพราะเขามองรู้ว่า แต่ละคนที่มาขอนั้น ล้วนไม่เหมาะสมกับนางอุตตราเลยแม้แต่คนเดียว จนกระทั่งสุมนเศรษฐีอดีตเจ้านายเก่าได้เข้ามาสู่ขอนาง เพื่อจะให้แต่งงานกับลูกชายของเขา ก็ถูกปุณณะเศรษฐีกล่าวปฏิเสธไม่ยอมยกลูกสาวให้ โดยอ้างเหตุผลว่า “ ลูกชายของท่านเป็นมิจฉาทิฏฐิ ไม่มีความเลื่อมใสศรัทธาในพระรัตนตรัย ส่วนลูกสาวของข้าพเจ้านางขาดพระรัตนตรัยไม่ได้เลย ด้วยเหตุนี้ข้าพเจ้าจึงไม่ปรารถนาที่จะให้เขาทั้งสองแต่งงานกัน ” สุมนเศรษฐีเมื่อถูกลูกจ้างเก่ากล่าวปฏิเสธชนิดที่เรียกว่า ไม่ไว้หน้ากันเลย จึงจำเป็นจะต้องรำเลิกถึงบุญคุณเก่า ว่าการที่ท่านมีวันนี้ได้ ในอดีตท่านเคยอาศัยใครเขาอยู่ ท่านเคยอาศัยใครเขากิน ท่านจงอย่าได้ทะนงตัว ทำตนเหมือนวัวลืมตีนเช่นนี้เลย ขอท่านจงได้อนุญาตให้ลูกเราทั้งสองคนได้แต่งงานกันเถอะ เมื่อสุมนเศรษฐีพูดรำเลิกถึงบุญคุณเช่นนั้น พร้อมกับถูกสหายของสุมนเศรษฐีช่วยกันพูดอ้อนวอน และเกลี้ยกล่อมมากๆ เข้า ในที่สุด ปุณณะเศรษฐีก็ใจอ่อนยอมยกลูกสาวให้แต่งงานกับลูกชายของสุมนเศรษฐี และตามประเพณีของคนอินเดียในสมัยก่อนนั้น เมื่อแต่งงานแล้วฝ่ายหญิงจะต้องไปอยู่บ้านของฝ่ายชาย อุตตรานี้ก็เช่นเดียวกัน นางได้ย้ายเข้าไปอยู่ในบ้านของสามีจำเดิมที่พิธีแต่งงานได้เสร็จสิ้นลง ตลอดระยะเวลาที่ใช้ชีวิตอยู่ในบ้านของสามี นางไม่มีโอกาสได้ทำบุญสุนทรทาน ไม่ได้เห็นหน้าพระรัตนตรัย และไม่ได้ฟังธรรมเลย เนื่องจากตระกูลของสามีเป็นมิจฉาทิฏฐิไม่ได้นับถือพระพุทธศาสนา นางต้องทนอยู่ด้วยความทุกข์ทรมานและอึดอัดใจเป็นอย่างยิ่ง เพราะเนื่องจากว่านางขาดพระรัตนตรัย คือพระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ไม่ได้นั่นเอง เมื่อความรู้สึกเช่นนี้เกิดขึ้น บวกกับไม่สามารถที่จะหาทางออกให้กับปัญหาอันนี้ได้ นางจึงตัดสินใจเขียนจดหมายส่งไปถึงพ่อของนาง ซึ่งข้อความในจดหมายนั้นนางบรรยายถึงความรู้สึกที่มีอยู่ในใจของนางว่า “ การที่พ่อให้ลูกไปติดคุกติดตาราง ไปเป็นกรรมกรแบกหาม หรือไปเป็นทาสคนรับใช้ของคนอื่น ยังดีกว่าและประเสริฐเสียกว่าการมาเป็นภรรยาของเศรษฐีผู้เป็นมิจฉาทิฏฐิเช่นนี้ ตั้งแต่ลูกจากบ้านมาอยู่ที่นี่ ลูกไม่เคยได้ทำบุญสุนทรทาน ไม่เคยได้ฟังธรรม และไม่เคยได้เห็นหน้าพระรัตนตรัยเลยสักครั้งเดียว หากเป็นเช่นนี้ให้ลูกตายไปเสียยังดีกว่าที่จะต้องมาทนทุกข์ทรมานอยู่ในสภาพเช่นนี้ต่อไป ” ปุณณะเศรษฐีเมื่อได้อ่านจดหมายของลูกสาวแล้ว เขาเกิดความไม่สบายใจและรู้สึกสงสารอุตตราลูกสาวเป็นอย่างยิ่ง จึงได้ส่งเงินไปให้ลูกสาว ๑๕,๐๐๐ กหาปณะ พร้อมทั้งเขียนจดหมายแนบไปบอกว่า “ อุตตราลูกรักของพ่อ พ่อได้ส่งเงินมาให้ ๑๕,๐๐๐ กหาปณะ ลูกจงนำเงินส่วนหนึ่งนี้ไปจ้างหญิงบำเรอมาร่วมหลับนอนกับสามีของลูก อีกส่วนหนึ่งจงนำไปทำบุญตามความปรารถนาของลูก พ่อคงช่วยลูกได้เท่านี้แหละ ” อุตตราดีใจมากเมื่อได้รับเงินและจดหมายของพ่อ นางได้นำเงินส่วนหนึ่งไปจ้างสิริมาหญิงโสเภณีผู้เลอโฉมที่สุดในนครนั้นมาร่วมหลับนอนกับสามีของนาง สิริมานี้เป็นโสเภณีที่สวยมากๆ ถ้าชายใดปรารถนาที่จะร่วมอภิรมย์กับนาง จะต้องจ่ายทรัพย์ให้นางคืนละ ๑,๐๐๐ กหาปณะ เป็นค่าตัวที่แพงที่สุดในยุคนั้นเลยก็ว่าได้ เพราะความสวยของสิริมานี้เอง จึงทำให้สามีของนางอุตตรารู้สึกพอใจและยินดีกับวิธีการของนางเป็นอย่างยิ่ง ที่ทำให้เขาได้มีโอกาสร่วมอภิรมย์กับสิริมา อุตตราดีใจมากที่สามีพึงพอใจกับวิธีการของนาง เมื่อนางจ้างสิริมาหญิงโสเภณีมาบำเรอสามีแทนแล้ว ก็เป็นเหตุให้นางมีโอกาสได้ทำบุญสุนทรทาน ได้ฟังธรรม และได้เห็นพระรัตนตรัย อุตรามีความสุขและรู้สึกสบายใจเหลือเกิน นางทำอยู่อย่างนี้เป็นเวลา ๑๕ วันจนกระทั่งลุมาถึงวันออกพรรษา รุ่งเช้าของวันออกพรรษา สามีของนางอุตตรายืนอยู่ที่หน้าต่างมองดูภรรยาของตนเองผู้กำลังกุลีกุจอกับการทำอาหารถวายพระภิกษุสงฆ์ในครัว ซึ่งมีเนื้อตัวอันมอมแมมเปรอะเปื้อนไปด้วยเถ้าถ่าน ก็เกิดอาการขำจึงได้หัวเราะขึ้นมาพร้อมกับนึกตำหนินางในใจว่า “ หญิงอันธพาล ปราสาทมีให้อยู่อาศัย แต่กลับไม่อยู่ ทรัพย์สมบัติมีให้ใช้สอย แต่กลับไม่ใช้สอย กลับมีใจยินดีที่จะจัดแจงของอุปัฏฐากเหล่าสมณะหัวโล้น ช่างน่าสมเพชเวทนาจริงๆ หนอ ” ความรักมักเกิดขึ้นเพราะอาศัยการอยู่ร่วมกัน อาศัยความสนิทชิดใกล้กัน สิริมาหญิงโสเภณีผู้เลอโฉมนี้ก็เช่นเดียวกัน เมื่อนางได้อยู่ร่วมกันใกล้ชิดกันกับสามีของนางอุตตราเป็นเวลาหลายวัน นางก็เกิดความพึงพอใจรักใคร่ในสามีของนางอุตตรา และปรารถนาที่จะได้เขามาเป็นสามีของตัวเองจริงๆ เมื่อเห็นสามีของนางอุตตรายืนหัวเราะเช่นนั้น นางก็เกิดความเข้าใจผิด คิดว่าเขาพึงพอใจรักใคร่ในตัวของนางอุตตราจึงได้หัวเราะชอบใจออกมาอย่างนั้น อกุศลจิตเกิดขึ้นในใจของสิริมา บวกกับความรักและความปรารถนาที่จะได้เขามาครอบครองเป็นสามีของตนเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว นางก็เลยคิดที่จะกำจัดอุตตรานี้เสีย เมตตาธรรม...ค้ำจุนโลก ความรักมักทำให้คนตาบอด นางสิริมาเดินลงจากปราสาทเข้าไปในห้องครัว ด้วยจิตใจอันเดือดพล่านโกรธเคืองและขุ่นมัว เพราะถูกอกุศลเข้าครอบงำจิตใจ นางต้องการที่จะประทุษร้ายทำลายอุตตราให้เสียโฉม ในขณะที่นางเดินเข้ามาใกล้ อุตตราก็เอ่ยถามนางด้วยจิตใจอันประกอบไปด้วยเมตตาธรรมว่า “ สิริมาเพื่อนรัก เป็นอย่างไรบ้าง อยู่บนปราสาทกับสามีของเรามีความสุขกายสบายใจดีหรือไม่ ? ” สิริมานี้ไม่พูดพล่ามทำเพลง นางเดินย่างสามขุมเข้าไปหาอุตตรา เพื่อหวังที่จะทำร้ายอุตตราอย่างเดียว นางเดินไปที่กะทะซึ่งมีน้ำมันเดือดๆ จากนั้นก็เอาทัพพีตักน้ำมันเดือดๆ สาดใส่ที่หน้าของอุตตรา แต่อุตตราก็ทราบได้ทันทีว่า สิริมานี้มาไม่ดีแน่นอน จิตใจของอริยะบุคคลแม้จะถูกโกรธก็ไม่โกรธตอบ แม้จะถูกทำร้ายก็ไม่ทำร้ายตอบ นางได้เจริญเมตตาธรรมแผ่ไปให้แก่สิริมาด้วยคิดว่า “ ไม่ว่าสิริมาจักคิดอะไร หรือจักทำการใดๆ กับเราก็ตามที เรานี้จะไม่ถือโทษโกรธต่อนางเลย เพราะว่าสิริมาเป็นผู้ที่มีบุญคุณต่อเรามาก และเพราะการอาศัยเธอนี้เอง จึงทำให้เรามีโอกาสได้ทำบุญ ฟังธรรม และได้เห็นหน้าพระรัตนตรัย “ จักรวาลนี้ก็ยังแคบไป พรหมโลกนี้ก็ยังต่ำไป หากเปรียบเทียบกับบุญคุณของสิริมาที่มีต่อเราแล้ว เราจะไม่ถือโทษโกรธเธอเลย ” และด้วยอำนาจแห่งเมตตาธรรมที่อุตตราแผ่ไปนั้น น้ำมันที่เดือดๆ ก็กลายเป็นน้ำเย็นแทน สิริมาเห็นว่าน้ำมันที่ราดไปครั้งแรกนั้นไม่สามารถทำอันตรายอะไรแก่อุตตราได้ นางจึงเอาทัพพีตักน้ำมันเดือดๆ ขึ้นมาเพื่อจะราดหน้าอุตตราเป็นครั้งที่สอง แต่เผอิญว่าเหล่าคนรับใช้ของอุตตราพากันตั้งสติได้ จึงเข้าไปรุมจับนางสิริมาแล้วพากันทุบตีทำร้ายนาง นางอุตตราเห็นคนรับใช้พากันรุมทำร้ายสิริมาเช่นนั้น จึงเข้าไปห้ามปรามเพื่อมิให้ทำร้ายสิริมาเพื่อนรัก โดยบอกว่า “ ท่านทั้งหลายอย่าได้พากันทำร้ายสิริมาเพื่อนรักของเราเลย เพราะว่าสิริมานี้เป็นผู้มีบุญคุณกับเรามาก ถ้าหากไม่มีเธอแล้ว เราก็คงไม่มีโอกาสได้ทำบุญเป็นแน่แท้ ฉะนั้น...ท่านทั้งหลายจงหลีกไป จงอย่าได้ทำร้ายนางเลย ” สิริมาแทบไม่เชื่อหูของตัวเองว่าสิ่งที่ได้ยินนั้นมันคือความจริง เพราะผู้ที่ช่วยนางให้รอดพ้นจากการทุบตีในครั้งนี้ คือคนที่นางมุ่งจะทำร้ายเขานั่นเอง สิริมารู้สึกสำนึกผิดขึ้นมาทันที นางจึงคลานเข้าไปหาอุตตรา แล้วกราบขอโทษขออภัยต่อความผิดที่ตัวเองได้กระทำต่อนาง อุตตราจึงกล่าวว่า “ สิริมาเพื่อนรัก ความผิดครั้งนี้เราไม่สามารถที่จะยกโทษให้กับเธอได้หรอก เธอจงไปขอโทษกับบิดาของเราเถิด และหากว่าบิดาของเรายกโทษให้แล้ว ก็เป็นอันว่าเรานี้ยกโทษให้เธอเหมือนกัน ” “ ใครหรือ คือบิดาของท่าน ปุณณะเศรษฐีใช่หรือไม่ ? ” สิริมาถาม “ สิริมาเพื่อนรัก ปุณณะเศรษฐีเป็นบิดาของเราในวัฏฏะเท่านั้น แต่พระผู้มีพระภาคเจ้าเป็นบิดาของเราในวิวัฏฏะ ฉะนั้น...เมื่อเธอจะขอโทษ เธอจงขอโทษกับบิดาของเรา คือพระผู้มีพระภาคเจ้านั้นเถิด ” อุตตราบอก “ แต่ข้าพเจ้าไม่คุ้นเคยกับพระพุทธองค์เลย ” “ สิริมาเพื่อนรัก ข้อนั้นไม่สำคัญหรอก พรุ่งนี้พระพุทธองค์กับภิกษุสงฆ์จะมาฉันภัตตาหารที่นี่ เธอจงถือเครื่องสักการะเข้าไปเฝ้าพระพุทธองค์ แล้วให้พระองค์ทรงยกโทษความผิดในครั้งนี้ให้แก่เธอเถิด ” อุตตรากล่าวบอกแก่สิริมาเพื่อนรัก รุ่งเช้าของวันใหม่ พระผู้มีพระภาคเจ้าอันมีภิกษุสงฆ์แวดล้อมก็ได้เสด็จมาทำภัตกิจที่บ้านของนางอุตตรา ครั้นเมื่อพระองค์ได้ทรงทำภัตกิจเสร็จสิ้นแล้ว สิริมาก็เข้าไปเฝ้าหมอบลงแทบพระบาทของพระพุทธองค์ จากนั้นก็กราบทูลเรื่องราวทั้งหมดให้พระองค์ทรงทราบ พร้อมกับให้พระองค์ทรงยกโทษในความผิดครั้งนี้ให้แก่นาง พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงตรัสถามอุตตราว่า “ อุตตราเอย เธอโกรธต่อสิริมาหรือไม่ ? ” “ ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้าผู้เจริญ ข้าพระองค์มิได้มีใจโกรธเคืองต่อสิริมาเลย เพราะว่าสิริมานี้เป็นผู้ที่มีบุญคุณต่อข้าพระองค์เหลือเกิน ทำให้ข้าพระองค์มีโอกาสได้ทำบุญ ฟังธรรม และได้เห็นพระรัตนตรัย “ ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้าผู้เจริญ จักรวาลนี้ก็ยังแคบไป พรหมโลกนี้ก็ยังต่ำไป หากเปรียบเทียบกับบุญคุณของสิริมาที่มีต่อข้าพระองค์แล้ว ข้าพระองค์ไม่โกรธเคืองนางเลย พระพุทธเจ้าข้า ” นางอุตตรากราบทูล พระพุทธเจ้าทรงอนุโมทนาสาธุการกับการกระทำของนางอุตตรา จากนั้นพระองค์ก็ได้ทรงตรัสพระธรรมเทศนาให้พุทธบริษัทฟังว่า “ พึงชนะความโกรธ ด้วยการไม่โกรธ พึงชนะความโหด ด้วยความดี พึงชนะความตระหนี่ ด้วยการให้ พึงชนะความเหลวไหล ด้วยความจริง พึงชนะความเย่อหยิ่ง ด้วยการอ่อนน้อมถ่อมตน ” สิริมาได้ฟังพระธรรมเทศนาที่พระพุทธองค์ทรงแสดง และได้พิจารณาตามเนื้อความของธรรมนั้น เมื่อพระธรรมเทศนาจบลง จิตของนางก็หลุดพ้นได้บรรลุเป็นโสดาบันอริยะบุคคลชั้นต้นพอดี จากความอำมหิตโหดร้ายกลายเป็นความสันติ ก็เพราะอาศัยความรักอันประกอบไปด้วยเมตตาธรรมของอุตตราที่มีต่อสิริมา ทำให้ความรักร้ายๆ กลายเป็นความรักดีๆ ได้ในที่สุด และพร้อมที่จะโอบอุ้มโลกและสังคมให้อยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข ด้วยการอาศัยหลักธรรมพรหมวิหาร ๔ คือเมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขาธรรมนั่นเอง จากนั้นสิริมาหญิงโสเภณีผู้เลอโฉมนี้ก็ขาดพระรัตนตรัยไม่ได้เลย หลังจากที่นางได้บรรลุเป็นโสดาบันแล้ว นางมีความเลื่อมใสศรัทธาในพระรัตนตรัยอย่างไม่คลอนแคลน ทุกๆ วันนางจะนิมนต์พระสงฆ์ไปรับอาหารบิณฑบาตวันละ ๘ รูป และเพราะความอร่อยความประณีตของอาหารบิณฑบาต บวกกับความสวยความงามของนางนี้เอง จึงเป็นที่ร่ำลือโจทย์ขานกันนักหนา ว่าอาหารบิณฑบาตและความงามของสิริมาประเสริฐที่สุด พระภิกษุรูปหนึ่งได้ยินกิตติศัพท์ของนางเพียงเท่านี้ ก็เกิดความสิเน่หารักใคร่ในตัวของสิริมาขึ้นมาทันที ทั้งๆ ที่หน้าตาของนางก็ยังไม่เคยได้เห็นเลย แต่ท่านก็ถูกศรรักปักเข้าเต็มทรวง เพียงแค่ได้ยินกิตติศัพท์จากคำบอกเล่าจากคนอื่น เพราะแรงแห่งความรักที่มีต่อนางสิริมา ในวันรุ่งขึ้นภิกษุรูปนั้นจึงไปรับอาหารบิณฑบาตที่บ้านของนาง โดยหวังในใจลึกๆ ว่าวันนี้เราจะได้เห็นสิริมาผู้เลอโฉม และจะได้รับอาหารบิณฑบาตอันประณีตของนาง แต่หารู้ไม่ว่า เมื่อวานนี้...หลังจากที่ใส่บาตรเสร็จแล้ว นางสิริมาก็ล้มป่วยลงอย่างกะทันหัน และอาการก็ทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ จนไม่สามารถที่จะตั้งสติอยู่ได้ ถึงขนาดเปลื้องเสื้อผ้าอาภรณ์ของตัวเองออกทั้งหมด รุ่งเช้าเมื่อภิกษุมารับอาหารบิณฑบาตที่บ้านของนาง อาการไข้ของนางก็ยังไม่ดีขึ้นเลย เมื่อหญิงรับใช้ไปบอกให้ทราบ นางจึงสั่งคนใช้ให้ไปจัดแจงอาหารแล้วเอาไปใส่บาตรแทนนางที หญิงรับใช้ถวายอาหารบิณฑบาตเสร็จแล้ว ก็ย้อนกลับมาบอกให้สิริมาได้ทราบ นางจึงขอร้องให้คนรับใช้ช่วยพยุงนางไปไหว้พระภิกษุ แม้จะลุกมาใส่บาตรไม่ไหวก็ตามที ขอเพียงได้ยกมือขึ้นไหว้พระเท่านี้ก็พอ สิริมามีตัวอันสั่นเทิ้มเพราะพิษไข้ มีผมอันยุ่งเหยิงเพราะมิได้หวีและตกแต่ง แต่ความสวยงามของนางก็มิได้ลดลงไปเลยแม้แต่นิดเดียว ภิกษุผู้หลงรักนางเมื่อเห็นนางแล้วถึงกับบ่นเพ้อออกมาว่า “ นี่ขนาดเธอป่วยหนัก และยังปราศจากการประดับประดาตกแต่งอีกต่างหาก เธอยังงามถึงปานนี้ แล้วถ้าเธอไม่ป่วยและยังได้ประดับประดาตกแต่งอีกด้วยเล่า เธอจะงดงามปานใดหนอ ” ครั้นเมื่อได้เห็นนางแล้ว ยิ่งทำให้ความรักของท่านที่มีต่อนางสิริมานั้นเพิ่มมากขึ้นเป็นทวีคูณ ถึงกับไม่เป็นอันกินอันนอน เพราะมีจิตใจจดจ่อไปที่สิริมาเพียงอย่างเดียว เมื่อกลับมาจากบิณฑบาตแล้วท่านไม่ยอมฉันอาหารเลย เอาแต่นอนซมบ่นเพ้อรำพันถึงแต่นางสิริมา แม้เพื่อนภิกษุรูปอื่นจะมาอ้อนวอนให้ฉันอาหารอย่างไรก็ตาม ท่านก็ไม่ยอมฉัน ท่านมีความสุขกับความรักและความคิดถึงที่มีต่อสิริมา แม้จะไม่ได้ฉันอาหารก็ยังรู้สึกอิ่มและสามารถดำรงชีพอยู่ได้ ด้วยอำนาจแห่งความรัก แต่อนิจจา...ดูเหมือนกับว่าความรักจะไม่เข้าข้างท่านเลย เพราะในเย็นวันนั้นเอง สิริมาหญิงโสเภณีผู้เลอโฉมและมีค่าตัวที่แพงที่สุดในสมัยนั้น นางได้ถึงแก่ความตายเพราะพิษไข้ และเนื่องจากนางดำรงตำแหน่งเป็นหญิงโสเภณีประจำเมืองนั้น ( คือหญิงโสเภณีในสมัยพุทธกาลนั้น จะต้องได้รับการแต่งตั้งจากพระเจ้าแผ่นดินเสียก่อน ถึงจะเป็นหญิงโสเภณีได้ ) พระราชาจึงรับสั่งให้เสนาอำมาตย์นำข่าวการเสียชีวิตของสิริมาไปกราบทูลให้พระพุทธองค์ได้ทรงทราบ พระพุทธองค์ผู้ทรงฉลาดในการแสดงพระธรรมเทศนา เมื่อทรงทราบว่าสิริมาเสียชีวิต จึงมีพุทธดำรัสตรัสบอกให้พระราชาเก็บศพของนางไว้ในป่าช้าเป็นเวลา ๓ วัน แล้วจัดให้มีการอารักขาศพเป็นอย่างดี อย่าให้สุนัขหรือกามากินซากศพของนางเป็นอันขาด ครั้นเมื่อถึงวันที่ ๔ ขอพระราชาจงให้ราชบุรุษตีกลองร้องป่าวบอกข่าวแก่มหาชนว่า “ เว้นเด็กๆ และคนชราเสียแล้ว มหาชนที่เหลือทั้งหมดจงมาดูศพของสิริมา ถ้าใครฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตาม จะมีความผิดถูกปรับเป็นเงินถึง ๘ กหาปณะ ” จากนั้นให้ส่งข่าวไปกราบทูลให้พระพุทธเจ้าทรงทราบ พร้อมทั้งนิมนต์ภิกษุสงฆ์อันมีพระพุทธองค์เป็นประมุขมาดูศพของนางสิริมา พระพุทธองค์ทรงให้แจ้งข่าวแก่ภิกษุทั้งหลายว่า “ วันนี้เราตถาคตจะไปดูนางสิริมา ภิกษุรูปใดปรารถนาที่จะไปดูสิริมา ก็จงเตรียมตัวเดินทางไปพร้อมกับเรา ” เพราะแรงแห่งความรักที่มันมีมากเกินคำบรรยาย ภิกษุหนุ่มผู้หลงรักนางสิริมานอนซมเพราะพิษรักเป็นเวลาถึง ๔ วัน โดยที่ไม่ยอมฉันอาหารเลยแม้แต่นิดเดียว และอาหารบิณฑบาตที่รับมาจากบ้านของนางสิริมาในวันนั้น ก็ยังคงคาอยู่ในบาตรและได้บูดขึ้นรา แต่พอได้ยินคำว่า “ ใครจะไปดูนางสิริมาบ้าง ? ” เท่านั้นแหละ ภิกษุหนุ่มรูปนี้ก็รีบลุกจากที่นอนทันที จัดแจงล้างบาตรห่มจีวรแล้วก็ร่วมเดินทางไปกับพระพุทธเจ้า เมื่อไปถึง พระพุทธเจ้าอันภิกษุสงฆ์และพุทธบริษัทแวดล้อมเป็นบริวารได้ตรัสถามพระราชาว่า “ ขอถวายพระพรมหาบพิตร นี่คือศพของใครหรือ ? ” “ ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้าผู้เจริญ ศพของนางสิริมาน้องสาวของหมอชีวก พระเจ้าข้า ” พระราชาทูลตอบ “ สิริมาน้องสาวของหมอชีวกหรือนี่ มหาบพิตร ? ” “ ใช่แล้ว พระเจ้าข้า ” “ ขอถวายพระพรมหาบพิตร ถ้าเช่นนั้น ขอพระองค์จงรับสั่งให้ราชบุรุษตีกลองร้องป่าวไปทั่วพระนครว่า ใครปรารถนาและต้องการสิริมาไปครอบครอง จงจ่ายเงินมาหนึ่งพันกหาปณะ แล้วรับนางไปครองได้ทันที ” พระราชาทรงรับสั่งให้ราชบุรุษกระทำตามที่พระพุทธองค์ทรงตรัสบอก แต่ก็ไม่มีใครรับเอานางสิริมาไปเลยแม้แต่คนเดียว พระราชาทูลเหตุการณ์ให้พระพุทธเจ้าทรงทราบ พระพุทธองค์จึงรับสั่งให้ราชบุรุษลดราคาของนางสิริมาลงตามลำดับ จากหนึ่งพันกหาปณะ เหลือห้าร้อย สองร้อย หนึ่งร้อย ห้าสิบ สิบ หนึ่งกหาปณะตามลำดับ แต่ก็ยังไม่มีใครรับซื้อศพของนางสิริมาเลย จนในที่สุด พระราชาประกาศยกนางสิริมาให้โดยไม่ต้องซื้อขาย แต่ก็หามีใครรับเอาไปไม่ จากนั้นพระราชาจึงได้กราบทูลเรื่องราวทั้งหมดให้พระพุทธเจ้าทรงทราบ พระพุทธเจ้าจึงทรงตรัสว่า “ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงดูสิริมาผู้เลอโฉม ผู้เป็นที่รักที่ชอบใจของมหาชน เมื่อก่อนนี้....คนทั้งหลายยอมสละทรัพย์หนึ่งพันกหาปณะ เพื่อที่จะได้ร่วมอภิรมย์กับนางเพียงคืนเดียวเท่านั้น แต่บัดนี้...แม้จะรับเอาไปเปล่าๆ ก็ไม่มีใครต้องการ ร่างกายนี้ถึงความเสื่อมสิ้นไปเสียแล้วหนอ “ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงดูอัตภาพอันอาดูร อันไม่มีความยั่งยืนและความมั่นคง ที่กรรม คือการกระทำตกแต่งให้วิจิตรสวยงาม มีกายเป็นแผล อันกระดูก ๓๐๐ ท่อนยกขึ้นแล้ว ที่มหาชนครุ่นคิดกันโดยมาก ” เมื่อพระพุทธเจ้าตรัสพระธรรมเทศนาจบลง มหาชนเป็นอันมากได้บรรลุธรรมเป็นโสดาบัน แม้ภิกษุหนุ่มรูปนั้น ผู้หลงรักและพึงพอใจในตัวของนางสิริมา ก็ได้บรรลุเป็นพระโสดาบันเหมือนกัน เพราะฉะนั้น...ในนิยามของคำว่ารักแท้ จึงควรเป็นรักด้วยสมอง ด้วยสติปัญญา ควรเป็นรักที่ไม่ก่อให้เกิดความเดือดร้อนนอนทุกข์แก่ตนเองและผู้อื่น แต่ควรจะเป็นความรักที่พร้อมจะพัฒนาไปสู่ความสุขและความดีงามที่ยิ่งๆ ขึ้นไป ทั้งแก่ตนเองและมวลมนุษยชาติทุกๆ ชีวิตโดยไม่มีประมาณ ควรเป็นรักที่พร้อมจะโอบอุ้มโลกและสังคมให้อยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข ปราศจากการอาฆาตมาดร้ายทำลายล้างซึ่งกันและกัน ดั่งเช่นความรักของนางอุตตรา....

รักแท้...เป็นไฉน...? (ตอนที่ ๑)

Sun, 01 Aug 2010 12:55:05 +0700

รักแท้...เป็นไฉน...? ความรักย่อมมีสิ่งที่สวยงามซ่อนอยู่เสมอๆ แต่เพราะความไม่เข้าใจและความไม่เข้าถึงในนิยามของคำว่า “ รัก ” จึงทำให้เรามักแปลความหมายและตีค่าของความรักไปในทิศทางที่ผิดๆ หนำซ้ำยังเป็นเหตุให้การกระทำต่อความรักมักผิดรูปแบบไป และสิ่งที่เราควรจะได้รับจากความรักที่ดีๆ ก็เลยกลับกลายเป็นความฝันร้ายในชั่วพริบตา..... ในชีวิตของคนเราตั้งแต่เกิดจนถึงกาลอวสานลงไป มีเรื่องราวมากมายหลายอย่างหลายประการที่แวะเวียนผ่านเข้ามาให้เราได้สัมผัสเชยชม หนึ่งในนั้นก็คือ “ความรัก” และความรักโดยความเข้าใจของคนส่วนมาก ก็มักจะถูกนิยามไปในรูปแบบของความเกี่ยวข้องซึ่งกันและกัน โดยยึดความเป็นชีวิตคู่เป็นหลัก เช่น พ่อแม่ สามีภรรยา ชายหนุ่มหญิงสาว เป็นต้น ความรักที่ถูกออกแบบมาในรูปลักษณ์ของความเป็นชีวิตคู่เช่นนี้ สำหรับบางท่านที่สมหวังก็จะมองว่าเป็นสิ่งที่สวยงาม เป็นสิ่งที่ช่วยทำให้โลกใบนี้น่าอยู่ยิ่งขึ้น แต่สำหรับผู้ที่ล้มเหลวในความรัก ก็จะมองความรักว่าเป็นสิ่งที่อันตรายและเหลวร้ายที่สุดของชีวิต แต่นั่นก็คือเหตุผล และมุมมองของแต่ละบุคคลที่จะนึกคิดปรุงแต่งไปตามความรู้สึกตามจินตนาการของตัวเอง เพราะนิยามของความรักที่ถูกออกแบบมาอย่างนี้ จึงทำให้ความรักที่เราพยายามไขว่คว้าเพื่อนำมาเติมเต็มให้กับชีวิต จึงเป็นความรักที่ดูลุ่มๆ ดอนๆ ขาดๆ เขินๆ คือสุขบ้าง ทุกข์บ้าง สมหวังบ้าง และก็ผิดหวังบ้าง คละเคล้ากันไป ในความเป็นจริงแล้ว ความรักย่อมมีสิ่งที่สวยงามซ่อนอยู่เสมอๆ แต่เพราะความไม่เข้าใจและความไม่เข้าถึงในนิยามของคำว่ารัก จึงทำให้เรามักแปลความหมายและตีค่าของความรักไปในทิศทางที่ผิดๆ หนำซ้ำยังเป็นเหตุให้การกระทำต่อความรักมักผิดรูปแบบไป และสิ่งที่เราควรจะได้รับจากความรักที่ดีๆ ก็เลยกลับกลายเป็นความฝันร้ายในชั่วพริบตา พราะฉะนั้นรูปแบบของความรักที่ดี จึงควรที่จะเป็นไปเพื่อความดีงามเพื่อความสุขทั้งแก่ตัวเราเองและผู้อื่นอย่างไม่มีขอบเขต ควรเป็นความรักที่เกิดจากความเข้าใจที่ประกอบไปด้วยปัญญาอย่างถ่องแท้ โดยใช้เหตุผลและความถูกต้องเป็นหลัก หรือที่เรียกว่า “ รักด้วยสมอง ” หมายความว่าเป็นผู้รู้เท่าทันความรักด้วยอำนาจของสติปัญญา ไม่หลงงมงาย ไม่ตีกรอบของความรักไว้เพียงเพื่อตัวเองและพวกพ้อง แต่จะรู้จักแบ่งปันแผ่ขยายความรักให้กับทุกๆ ชีวิต ได้อยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข รักด้วยสมองเรียกอีกอย่างว่า “ รักแท้ ” เป็นความรักที่เกิดขึ้นแล้วทำให้เราสามารถสัมผัสถึงความสุขที่แท้จริงได้ เป็นความรักที่เกิดขึ้นจากใจโดยมิได้หวังผลกำไรใดๆ ตอบแทน นิยามของคำว่า... “ รักแท้ ” พระพุทธเจ้าทรงตรัสว่า รักแท้นั้นจะต้องประกอบไปด้วยเหตุผล ด้วยสติปัญญา และพร้อมที่จะสร้างสันติสุขให้เกิดแก่ตัวเองและสรรพสัตว์ทั้งหลาย บนรากฐานของความเมตตาโอบอ้อมอารีอันเกิดมาจากความรักที่มีสติและปัญญาคอยควบคุมกำกับดูแล ในนิยามของคำว่ารักแท้นั้น เบื้องต้น พระพุทธองค์ทรงสอนให้เรารู้จักรักตัวเอง ด้วยความเป็นผู้มีสติอยู่กับตัวของเราทุกขณะ ไม่ละสติไม่เผลอสติไปในที่อื่น พระพุทธองค์ทรงสอนให้มีสติอยู่กับปัจจุบันของชีวิต เพราะทุกครั้งที่สติเกิดความทุกข์ก็จะหายไป ทุกครั้งที่มีสติความสุขก็จะเกิดขึ้น ยิ่งมีสติอยู่กับปัจจุบันมากเท่าไหร่ ความสุขก็จะมีมากเท่านั้น ในนิยามของคำว่ารักแท้นั้น พระพุทธองค์ทรงสอนให้เรามีเมตตา คือมีความรักใคร่ต่อสัตว์โลก โดยเป็นความรักที่บริสุทธิ์ไม่เจือปนไปด้วยกามารมณ์และความกำหนัด เป็นความรักที่มีให้อย่างจริงใจโดยไม่หวังสิ่งใดตอบแทน แต่ปรารถนาที่จะให้ทุกๆ ชีวิตมีความสุขและความเจริญยิ่งๆ ขึ้นไป ในนิยามของคำว่ารักแท้นั้น พระพุทธองค์ทรงสอนให้เรามีกรุณา คือมีความสงสาร และรู้จักที่จะอนุเคราะห์ช่วยเหลือเกื้อกูลต่อสัตว์โลก โดยไม่คิดที่จะเบียดเบียนรังแกหรือทำร้ายชีวิตของผู้อื่น เพราะรู้และเข้าใจอย่างถ่องแท้ว่า ทุกชีวิตล้วนมีความต้องการและมีความปรารถนาเช่นเดียวกับเรา นั่นหมายความว่า เราต้องการเช่นไร คนอื่นและชีวิตอื่นก็ย่อมมีความต้องการเช่นนั้นเหมือนกัน ในนิยามของคำว่ารักแท้นั้น พระพุทธองค์ทรงสอนให้เรามีมุทิตา คือมีความยินดีพึงพอใจต่อมวลมนุษยชาติ เมื่อเขาเหล่านั้นได้ดีมีความสุข ไม่เกิดการอิจฉาตาร้อนหรืออาฆาตมาดร้าย แต่พร้อมที่จะเอื้อมมือเข้าไปช่วยเหลือเพื่อที่จะให้เขาเหล่านั้นได้ไปสู่สิ่งที่ดีกว่า ด้วยความเต็มใจและยินดี ในนิยามของคำว่ารักแท้นั้น พระพุทธองค์ทรงสอนให้เรามีอุเบกขา คือรู้จักวางจิตใจของเราไว้ที่ความเป็นกลาง โดยไม่เอนเอียงไปในทิศทางใดทิศทางหนึ่ง ไม่กระโดดโลดเต้นไปตามกระแสที่มากระทบ แต่พร้อมยอมรับกับสิ่งที่ผ่านเข้ามาในชีวิตด้วยจิตใจที่เป็นกลางและรู้เท่าทันในสิ่งนั้นๆ ด้วยอำนาจสติและปัญญาของเรา

คำนำจากผู้เขียน

Sun, 01 Aug 2010 12:38:46 +0700

คำนำ เป็นเพียงเมล็ดพันธุ์เม็ดเล็กๆ เมล็ดหนึ่ง ที่อยากจะช่วยจรรโลงโลกและสร้างสังคมให้มีความสุข โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ความสุขอันมีต้นตอมาจากความรัก เพราะความรักเป็นส่วนประกอบส่วนหนึ่งของชีวิต ที่คอยเติมเต็มและคอยหล่อเลี้ยงจิตใจของมวลมนุษยชาติ จนทำให้รู้สึกมีความสุขและมีความหวังขึ้นเป็นครั้งครา แต่ในขณะเดียวกัน ความรักก็มักจะสร้างบาดแผลให้เกิดความเจ็บปวดทุกข์ทรมาน และความเลวร้ายให้กับเราอยู่เสมอๆ ฉะนั้น...เมื่อความรักมีทั้งด้านบวกและด้านลบอยู่ในตัวของมัน และเมื่อชีวิตต้องมีความเกี่ยวข้องกับความรัก ความรักจึงเป็นสิ่งที่เราควรจะศึกษา และทำความเข้าใจให้มากๆ ว่าจะทำอย่างไรจึงจะทำให้ความรักที่มีอยู่นั้น เป็นความรักที่ไม่ก่อให้เกิดการทำลายล้างซึ่งกันและกัน แต่จะเป็นความรักที่จะทำให้โลกเกิดสันติสุขและสันติภาพอย่างเดียว หนังสือเล่มนี้เขียนขึ้นมา เพื่อบอกเล่าเรื่องราวของความรักในบางแง่มุม โดยยกเอานิทานในพระไตรปิฎกมาเป็นอุทาหรณ์ เพื่อชี้ถึงคุณและโทษของความรัก และหวังเป็นอย่างยิ่งว่า เมื่อท่านอ่านหนังสือเล่มนี้แล้ว จะทำให้ท่านเข้าใจความรักมากขึ้น และพร้อมที่จะนำไปพัฒนาและโอบอุ้มความรักที่มีอยู่นั้น ให้เป็นความรักที่มีแต่ความสุขทั้งแก่ตนเอง และคนที่เรารักตลอดไป ด้วยความศรัทธาเลื่อมใสในพระรัตนตรัยพระมหาสัตย์จา กิจฺจสาโร ( คำสัตย์ )

การเดินทางที่แสนวิเศษ

Thu, 25 Mar 2010 21:22:23 +0700

การเดินทางที่แสนวิเศษ บทความที่เกิดจากความประทับใจของเหล่านักศึกษาคณะวิทยาศาสตร์ เอกชีววิทยา พร้อมด้วยคณาจารย์ที่ได้ลงพื้นที่ปฏิบัติการศึกษาในวิชาผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นและมาตรฐานผลิตภัณฑ์ซึ่งถือเป็นกิจกรรมการเรียนรู้ที่สำคัญของหลักสูตร วิทยาศาสตร์บัณฑิต สาขาวิชาชีววิทยา แขนงวิชาชีววิทยาจุลินทรีย์อุตสาหกรรม อันเป็นหลักสูตรใหม่ของสาขาวิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม โดยในภาคเรียนที่ 2/2551 ได้เปิดสอนวิชาผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นเพื่อการพัฒนาสู่สากล (Local Product Development to International) และวิชามาตรฐานการผลิตและมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชีวอุตสาหกรรม (Production Standard and Standard for Industrial Bioproduct) ซึ่งนักศึกษาต้องลงปฏิบัติการศึกษาผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นและมาตรฐานผลิตภัณฑ์ทางด้านอาหารและยา งานหัตถกรรม ประเพณีวัฒนธรรม ศาสนาและการท่องเที่ยว เพื่อพัฒนาคุณภาพของผลิตภัณฑ์ให้เป็นมาตรฐานสากล ครบวงจรและยั่งยืน รวมไปถึงสำรวจแนวคิดในมิติทางด้านการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์และการตลาด ณ วัดใหญ่ชัยมงคล และชุมชนใกล้เคียง การเดินทางที่แสนวิเศษ ขออนุโมทนากับท่านที่อยู่เบื้องหลังการเดินทางที่แสนวิเศษนี้ทุก ๆ ท่าน

ผู้สนับสนุนเว็บไซต์

Tue, 30 Apr 2013 09:38:40 +0700

ขออนุโมทนา และขอประกาศเกียรติคุณของท่านสาธุชนผู้ให้การสนับสนุนเว็บไซต์วัดใหญ่ชัยมงคล ดังนี้ ค่าบริการโฮสติ้ง และโดเมนเนม http://watyaichaimongkol.net พระอัครกิตติ์ ธมฺมสโร ( วัดราชสิทธาราม ) ๑,๐๐๐.- บาท คุณโยมนิตยา ๕๐๐.- บาท คุณโยมชนะ ( เศรษฐศาสตร์ ม.เกษตร รุ่น EC32 ) ๑,๐๐๐.- บาท คุณโยมเจษฎา ชมเชิงแพทย์ ( เซนต์คาเบรียลรุ่น ๗๑ ) ๒,๕๐๐.- บาท คุณโยมธีรวุฒิ ( เซนต์คาเบรียลรุ่น ๗๑ ) ๒,๐๐๐.- บาท รวม ๗,๐๐๐.- บาท คุณโยมอานุภาพ ทัดพิทักษ์กุล สนับสนุนโดเมนเนม http://watyaichaimongkol.org ( โดเมนเนมสำรอง ) ขอคุณพระศรีรัตนตรัยจงอำนวยอวยชัยให้ทุกท่านเจริญด้วย อายุ วรรณะ สุขะ พละ ปฏิภาณ ธนสาร ธรรมสาร สมบัติ โดยทั่วกันเทอญ ผู้ดูแลเว็บไซต์ ต่ออายุสามปี ๒๕๕๖ - ๒๕๕๙ ได้รับการสนับสนุนจากคุณโยมอานุภาพ ทัดพิทักษ์กุล เป็นเงินจำนวน ๗,๔๙๐.- (เจ็ดพันสี่ร้อยเก้าสิบบาทถ้วน) ขออนุโมทนา และขอคุณพระศรีรัตนตรัยจงอำนวยอวยชัยให้ท่านด้วยเทอญ

เดือน ๖ - ห่มผ้าพระเจดีย์

Mon, 22 Jun 2009 14:22:26 +0700

ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๖ ( วันวิสาขบูชา - ถวายผ้าห่มพระเจดีย์ชัยมงคล ) วันวิสาขบูชา นอกจากเป็นวันที่สำคัญยิ่งทางพระพุทธศาสนา คือ เป็น วันที่สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ประสูติ ตรัสรู้ และเสด็จดับขันธปรินิพพาน แล้ว ยังเป็นวันที่มีความสำคัญยิ่ง ต่อศิษยานุศิษย์ วัดใหญ่ชัยมงคล อีกด้วย เนื่องจาก ทุก ๆ ปี ในวันวิสาขบูชา หรือ วันเพ็ญ เดือน ๖ วัดใหญ่ชัยมงคล มีประเพณีถวายผ้าห่มองค์พระเจดีย์ชัยมงคล และพิธีถวายน้ำสรงพระพุทธรูป ตลอดจนพระภิกษุสามเณร พระเจดีย์ชัยมงคล ไม่ปรากฏชัดว่าสร้างขึ้นในสมัยใด แต่ปรากฏว่า ได้รับการบูรณะครั้งใหญ่ในรัชสมัยของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช หลังจากที่พระองค์ทรงทำยุทธหัตถี มีชัยต่อพระมหาอุปราช แห่งหงสาวดี บรรดาแม่ทัพ นายกองที่ตามเสด็จช้างพระที่นั่งไม่ทัน ต้องได้รับอาญาทัพ ถึงประหารชีวิต อาศัยว่าสมเด็จพระวันรัตน์ วัดป่าแก้ว ( ปัจจุบันคือวัดใหญ่ชัยมงคล ) ได้ทูลทัดทานไว้ จากโทษประหาร จึงเหลือเพียงให้สร้างพระเจดีย์ชัยมงคล ที่สูงที่สุดในอยุธยา สูงกว่า เจดีย์ภูเขาทอง ที่หงสามาสร้างไว้ พระเจดีย์ชัยมงคล จึงเป็นหลักฐานแสดงถึง ชัยชนะ ๑ กรุณา ๑ อภัย ๑ แห่งองค์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช กำหนดการ เวลา พิธีการ ๘.๐๐ น. แห่ผ้าห่มพระเจดีย์ ไปทั่วเมือง ๙.๐๐ น. แห่ผ้า ฯ รอบองค์พระเจดีย์ชัยมงคล ๑๐.๐๐ น. เชิญผ้าขึ้นห่มองค์พระเจดีย์ ๑๑.๐๐ น. ถวายภัตตาหาร ผ้าป่า และน้ำสรง ๑๒.๐๐ น. รับประทานอาหาร ๑๙.๐๐ น. พิธีเวียนเทียนรอบอุโบสถ และพระเจดีย์ เจริญพรเรียนเชิญทุกท่าน ร่วมบุญได้ทุก ๆ ปี ที่วัดใหญ่ชัยมงคล พระนครศรีอยุธยา การยกผ้าห่มขึ้นสู่พระเจดีย์ชัยมงคล ขณะทำการห่มผ้าพระเจดีย์ชัยมงคล [ ชมภาพทั้งหมด ]

มี.ค.- เม.ย. บวชเณร

Sun, 14 Jun 2009 09:05:54 +0700

๓๐ มีนาคม - ๕ เมษายน ทุก ๆ ปี โครงการบรรพชาสามเณร และบวชเนกขัมมจาริณี ภาคฤดูร้อน วัดใหญ่ชัยมงคล และ โรงเรียนวัดใหญ่ชัยมงคล (ภาวนารังสี) ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของการปลูกฝังธรรมะให้กับเยาวชนของชาติ จึงร่วมมือ ร่วมใจ จัดให้มีการดำเนินโครงการบรรพชาสามเณร และบวชเนกขัมมจาริณี ( ชีพราหมณ์ ) ขึ้นเป็นประจำทุก ๆ ปี ระหว่างวันที่ ๓๐ มีนาคม ถึง วันที่ ๕ เมษายน โดยเปิดรับสมัครนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ ถึง ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒ ของโรงเรียนวัดใหญ่ชัยมงคล (ภาวนารังสี ) เด็กชาย จำนวน ๘๕ คน เด็กหญิง จำนวน ๗๕ คน เพื่อเข้าร่วมโครงการโดยไม่คิดค่าใช้จ่าย ตลอดโครงการสามเณร และชีพราหมณ์ จะได้รับการอบรมทั้งด้าน ปริยัติธรรม คือ ด้านทฤษฎี และ ด้านปฏิบัติ คือ การเจริญจิตภาวนา โดยคณะพระวิทยากร และแม่ชี ที่มีความรู้และ ความสามารถ ท่านที่มีความประสงค์ให้บุตรธิดาเข้าร่วมโครงการ ติดต่อสอบถามได้ที่ โรงเรียนวัดใหญ่ชัยมงคล ( ภาวนารังสี ) หมายเลขโทรศัพท์ 0 3524 3027 http://watyaischool.igetweb.com ส่วนท่านที่มีความประสงค์จะร่วมเป็นเจ้าภาพ หรือ ทำบุญ กรุณาติดต่อสอบถามได้ที่ สำนักงานวัดใหญ่ชัยมงคล หมายเลขโทรศัพท์ 0 3524 2640 หรือ โอนเงินผ่านธนาคาร ดูรายละเอียดได้ที่หน้า >>ทำบุญ<< สามเณรปฏิบัติพระกรรมฐาน เนกขัมมจาริณีปฏิบัติพระกรรมฐาน เดินจงกรมรอบพระเจดีย์ชัยมงคล [ ชมภาพทั้งหมด ]

เดือน๔ - วันบวงสรวง

Tue, 07 Apr 2009 14:24:28 +0700

เดือน ๔ - วันบวงสรวง ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๔ วันบวงสรวงดวงพระวิญญาณสมเด็จพระนเรศวรมหาราช และพระเจดีย์ชัยมงคล เพื่อเป็นการระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณอันยิ่งใหญ่ขององค์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช บุรพกษัตริย์ผู้ทรงกอบกู้เอกราชให้กับชนชาติไทยในครั้งอดีต วัดใหญ่ชัยมงคล ในฐานะที่เคยเป็นวัดในพระบรมราชูปถัมภก์ จึงจัดให้มีพิธีบำเพ็ญกุศล และบวงสรวงดวงพระวิญญาณของพระองค์ ตลอดจนสิ่งศักดิ์สิทธ์ทั้งหลายที่ดูแลพระเจดีย์ชัยมงคล และวัดใหญ่ชัยมงคล พระนครศรีอยุธยา ในวันขึ้น ๑๔ - ๑๕ ค่ำ เดือน ๔ เป็นประจำทุกปี ตามกำหนดการดังนี้ วันขึ้น ๑๔ ค่ำเดือน ๔ ของทุกปี เวลา ๑๙.๐๐ น. พระสงฆ์ทรงสมณศักดิ์ เจริญพระพุทธมนต์ ณ ตำหนักสมเด็จพระนเรศวรมหาราช วันเพ็ญ เดือน ๔ ของทุกปี เวลา ๐๙.๑๙ น. เริ่มพิธีบวงสรวง โดย ราชครูวามเทพมุนี ณ ลานพระเจดีย์ชัยมงคล เวลา ๑๐.๑๙ น. ถวายผ้าป่าสามัคคี อุทิศเป็นพระราชกุศลแด่สมเด็จพระนเรศวรมหาราช เวลา ๑๑.๐๐ น. ถวายภัตตาหารเพลพระภิกษุ สามเณร และแม่ชี ณ ศาลาการเปรียญ เวลา ๑๒.๐๐ น. เชิญผู้ร่วมพิธี และศิษยานุศิษย์ วัดใหญ่ชัยมงคล ร่วมรับประทานอาหารพร้อมกัน ท่านสาธุชนทุกท่านสามารถร่วมปฏิบัติธรรมได้เป็นประจำทุกปี ณ วัดใหญ่ชัยมงคล พระสงฆ์ทรงสมณศักดิ์เจริญพระพุทธมนต์เย็น พระสงฆ์ สามเณร แม่ชี และคณะศรัทธา ปะรำพิธีบวงสรวง ณ ลานพระเจดีย์ชัยมงคล [ เชิญชมภาพทั้งหมด ]

เดือน ๓ - วันมาฆบูชา

Wed, 11 Mar 2009 11:09:39 +0700

เดือน ๓ - วันมาฆบูชา ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๓ วันจาตุรงคสันนิบาต วันมาฆบูชา หรือ วันพระธรรม เป็นวันสำคัญยิ่งวันหนึ่งของพระพุทธศาสนา วันเพ็ญเดือน ๓ หลังจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้ได้ ๙ เดือน ได้มีการประชุมพระภิกษุสงฆ์อย่างน่าอัศจรรย์เกิดขึ้น คือเป็นการประชุมที่ถึงพร้อมด้วยองค์ ๔ ประการ ( จาตุรงคสันนิบาต ) ได้แก่ ประชุมแห่งพระภิกษุสงฆ์อรหันตขีณาสพ ๑,๒๕๐ องค์ เกิดขึ้นโดยมิได้นัดหมาย พระอรหันตสาวกเหล่านั้น ล้วนเป็น เอหิภิกขุ ( พระพุทธเจ้าทรงอุปสมบทให้ ) เป็นวันเพ็ญ เดือน ๓ การประชุมเช่นนี้เกิดขึ้นเพียงครั้งเดียว ในพระศาสนาของพระโคดม ในวันนั้นเอง พระพุทธองค์ทรงแสดง โอวาทปาฏิโมกข์ ซึ่งถือว่าเป็นหัวใจของพระพุทธศาสนา ใจความสำคัญคือ เว้นความชั่วทั้งปวง ทำความดีให้ถึงพร้อม ทำใจให้บริสุทธิ์ คณะสงฆ์ไทย นำโดยมหาเถรสมาคม ได้มีมติให้ทุกวัดจัดให้มีการบำเพ็ญกุศลขึ้น โดยวัดใหญ่ชัยมงคล ได้จัดให้มีการทำบุญตักบาตร แสดงพระธรรมเทศนา เวีัยนเทียน และ สมาทานเนสัชชิกธุดงค์ เป็นประจำทุกปี ตามกำหนดการดังนี้ วันเพ็ญเดือน ๓ ( ปีที่มีเดือน ๘ สองหน เลื่อนไปเป็นวันเพ็ญเดือน ๔ ) เวลา ๐๗.๓๐ น. ศาสนิกชน นำภัตตาหารหวานความ มาใส่บาตรที่ ศาลาการเปรียญ เวลา ๐๘.๐๐ น. เริ่มพิธีทำบุญ สมาทานอุโบสถศีล ถวายภัตตาหาร ฟังพระธรรมเทศนากัณฑ์ที่ ๑ เวลา ๐๙.๐๐ น. ทำวัตร สวดมนต์ ฟังพระธรรมเทศนากัณฑ์ที่ ๒ เวลา ๑๙.๐๐ น. ทำวัตร สวดมนต์ กล่าวคำบูชาพระรัตนตรัยด้วยเครื่องสักการะต่าง ๆ เวียนเทียนรอบอุโบสถ และพระเจดีย์ชัยมงคล เวลา ๒๐.๓๐ น. ฟังพระธรรมเทศนากัณฑ์ที่ ๓ สมาทานเนสัชชิกธุดงค์ ( เว้นการนอน-กึ่งคืน ) เวลา ๒๒.๐๐ น. ปฏิบัติพระกรรมฐาน ณ ศาลากรรมฐาน เวลา ๒๓.๐๐ น. เจริญพระพุทธมนต์ - ธรรมจักรกัปปวัตนสูตร ณ ศาลาการเปรียญ เวลา ๒๔.๐๐ น. สิ้นสุดวัตรปฏิบัติวันมาฆบูชา ท่านสาธุชนทุกท่านสามารถร่วมปฏิบัติธรรมได้เป็นประจำทุกปี ณ วัดใหญ่ชัยมงคล พุทธศาสนิกชนที่มาร่วมทำบุญตักบาตรช่วงเช้า พระสงฆ์แสดงพระธรรมเทศนา ทำวัตรสวดมนต์ เวลา ๑๙.๐๐ น. เวียนเทียนรอบอุโบสถและพระเจดีย์ชัมงคล [ เชิญชมภาพทั้งหมดได้ที่นี่ ]

หมายเหตุ

Wed, 11 Feb 2009 11:31:03 +0700

งานบุญรายเดือน คือหมวดหมู่บทความใหม่ในเว็บไซต์วัดใหญ่ชัยมงคล พระนครศรีอยุธยา มีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมข้อมูล งานบุญ - กิจกรรมสำคัญ ของวัดใหญ่ชัยมงคล ในแต่ละเดือน สำหรับสาธุชนที่สนใจ เนื่องจากหลาย ๆ กิจกรรม ไม่เคยมีการเก็บข้อมูลไว้ ดังนั้นการสร้างหมวดหมู่บทความนี้ให้สมบูรณ์ คาดว่าใช้เวลา ๑ ปี เพื่อรวบรวมข้อมูลกิจกรรมที่เกิดขึ้น และนำมาเขียนเป็นบทความ ทุกท่านที่มาสักการะเยี่ยมชม และร่วมกิจกรรมงานบุญต่าง ๆ สามารถส่งข้อมูล ภาพถ่าย คลิปวีดีโอ ฯลฯ เพื่อนำมาใช้ในบทความได้โดยส่งเมลมาที่ watyai (at) windowslive (dot) com บุญรักษา บรรณาธิการเว็บไซต์ 22 มกราคม 2552

มกราคม - วันกตัญญู

Sun, 10 Jan 2010 13:28:08 +0700

มกราคม - วันกตัญญูกตเวที ๒๑ มกราคม วันคล้ายวันมรณภาพพระครูภาวนารังสี เจ้าอาวาสรูปแรก ผู้ก่อตั้งวัดใหญ่ชัยมงคล วันที่ ๒๑ มกราคม ๒๕๓๖ เป็นวันที่พระครูภาวนารังสี ( เปลื้อง วิสฏฺโฐ ) เจ้าอาวาสรูปแรกของวัดใหญ่ชัยมงคล มรณภาพ [ อ่านประวัติพระครูภาวนารังสี ] ศิษยานุศิษย์วัดใหญ่ชัยมงคล พร้อมใจกันแสดงความกตัญญูกตเวทีต่อพระเดชพระคุณด้วยการจัดให้มีการบำเพ็ญกุศลถวายเป็นประจำทุกปีในวันที่ ๒๐ และ ๒๑ มกราคม วันที่ ๒๐ มกราคม เวลา ๑๙.๐๐ น. พิธีสวดพระอภิธรรม และพระสหัสนัย วันที่ ๒๑ มกราคม เวลา ๑๐.๐๐ น. พระเถระทรงสมณศักดิ์ สวดพระพุทธมนต์ เวลา ๑๑.๐๐ น. ถวายภัตตาหารเพลพระสงฆ์ สามเณร และแม่ชี ผู้ร่วมงานรับประทานอาหาร เวลา ๑๒.๐๐ น. พระสงฆ์สวดทักษิณา ( มาติกา ) พระครูพิสุทธิ์บุญสาร เจ้าอาวาส เป็นประธานในพิธี พิธีสวดพระอภิธรรม คืนวันที่ ๒๐ มกราคม พระเถระทรงสมณศักดิ์ สวดพระพุทธมนต์ วันที่ ๒๑ มกราคม [ เชิญชมภาพทั้งหมดได้ที่นี่ ] images credit : ภาพถ่ายหุ่นขี้ผึ้งพระครูภาวนารังสี โดย คุณสมพร http://www.photohobby.net/oldboard/show.php?No=6578

อโยธารา รีสอร์ตริมน้ำ: Ayodhara Village

Tue, 15 Dec 2009 21:58:07 +0700

เปิดให้บริการแล้ว อโยธารา วิลเลจ ( Ayodhara Village ) มาตรฐานใหม่ของที่พักสำหรับนักท่องเที่ยว บริการท่านด้วยที่พักในรูปแบบเรือนไทยหมู่ภาคกลาง ริมแม่น้ำลพบุรี Amid the beautiful ancient city, River View Resort Ayutthaya, the resort for peace - lovers harmoniously blends modernity and convenience among peaceful shady lines of banana trees and several kinds of local plants, along quietly river. Enjoy Thai foods, taste several kinds of famous fruit , tour with pleasure. Spend your valuable time for a favorable vacation with our warm service created by us for your real - paradise at Ayodhara Village Ayutthaya. ที่อยู่ เลขที่ 56 หมู่ที่ 6 ตำบลบ้านเกาะ อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา 13000 โทรศัพท์ 0 3595-0770 08 1930-0770 email reservation(at)ayodhara(dot)com website http://ayodara.com อโยธารา วิลเลจ : ที่ที่เวลาเดินช้าลง ริมสายน้ำแสนสงบ เอกลักษณ์ของไทยแต่โบราณ ผสมผสานกับความสะดวกสบายสมัยปัจจุบันอย่างลงตัว

ตุ๊กตุ๊กกาแฟ : Uncle Chang

Thu, 18 Dec 2008 14:21:46 +0700

ลุงช้างกาแฟ ตุ๊กตุ๊ก โมบาย คันเดียวในประเทศ คันแรกในอยุธยา Uncle Chang's Tuk Tuk Cafe ลุงช้าง " chang coffee tuk tuk mobile รถ ตุ๊ก ตุ๊ก ขายกาแฟสีขาวน่ารัก " จอดให้บริการนักท่องเที่ยว ไทย-เทศ อยู่ที่หลังวิหารพระมงคลบพิตร 9.00น.-16.00น. และ หน้าองค์การโทรศัพท์ 16.30น.-20.30น.รับจัดทั้งใน และนอกสถานที่ ราคามิตรภาพครับ โทร..080-1062584 menu thai ที่แนะนำ กาแฟเย็น โอเลี้ยง ชานมเย็น ชาดำเย็น ชามะนาว นมเย็น โอวัลตินเย็น กาแฟร้อน ชาร้อน ชาซีลอน ( thai coffee ice ) ( thai black coffee ice ) ( tea thai milk ice ) ( tea thai ice) (tae thai lemon ice) ( milk ice ) ( ovantin ice ) ( thai coffee hot ) ( tea thai hot ) ( cylon tea ) 15.- 15.- 15.- 15.- 15.- 15.- 15.- 12.- 12.- 25.- menu สากล ที่แนะนำ เอสเพสโซ คาปูชิโน่ มอคค่า ลาเต้ โกโก้ ชาซีลอน ( espresso hot 20- / ice 25- ) ( capuccino hot 20- / ice 25-) ( moccha hot 20- / ice 25-) ( late hot 20- / ice 25- ) ( coco hot 20- / ice 25- ) ( cylon tea ) 25- แผนที่ / map ดูแผนที่ขนาดใหญ่ / enlarge map

Wat Yai Chaimongkol - Biking through the city of living history

Wed, 17 Dec 2008 16:38:42 +0700

[ go back to index ]

รถตุ๊กตุ๊กเที่ยวอยุธยา :: TukTuk Taxi

Sun, 19 Jul 2009 19:08:47 +0700

ตุ๊กตุ๊กโบราณ เที่ยวรอบเมือง ไหว้พระ ๙ วัด TukTuk Taxi สำหรับท่านที่ต้องการสัมผัสบรรยากาศการเดินทางที่มีความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวในการท่องเที่ยวจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ท่านสามารถนำรถมาจอดไว้ที่วัดใหญ่ชัยมงคล แล้วใช้บริการรถตุ๊กตุ๊ก เที่ยวรอบเมือง หรือ ไหว้พระ ๙ วัดในราคาย่อมเยา รถตุ๊กตุ๊กจอดอยู่บริเวณลานหน้าวัดใกล้กับที่จอดรถทัวร์ชาวต่างชาติ ติดต่อได้ที่คุณประธาน คำแก้ว โทรศัพท์ 08 6004 9862 TukTuk An auto rickshaw or tuk tuk (auto, rick, autorick or rickshaw in popular parlance) is a motor vehicle that is one of the chief modes of transport across many parts of South and East Asia, especially as a vehicle for hire. It is a motorized version of the traditional rickshaw or velotaxi, a small three-wheeled cart driven by a person, and is related to the cabin cycle. Auto rickshaws are particularly popular where traffic congestion is a problem. They are common in many Asian cities like Bangkok, Delhi, Mumbai , Hyderabad, and Bangalore, and some can be seen on the streets of China Town in London. Visit Ayutthaya by TukTuk will bring you the great experience. You can find many TukTuks in front of Wat Yai Chaimongkol nearby the bus parking lot. Contact : Mr.Prataan Khamkaew Telephone : 08 6004 9862

ร้านผัดไทยกุ้งสด :: Pad Thai Ayutthaya Foods & Drinks

Sun, 19 Jul 2009 19:12:44 +0700

ร้านผัดไทยกุ้งสด Pad Thai ร้านก๋วยเตี๋ยวมหาดไทย จำหน่ายผัดไทยกุ้งสด ข้าวผัดกุ้ง ข้าวผัดปู ก๋วยเตี๋ยวเรืออยุธยา ฯลฯ อร่อย สะอาด ราคาย่อมเยา อยู่หน้าวัดใหญ่ชัยมงคล บริเวณลานจอดรถทัวร์ Pad Thai (or Phad Thai, Thai: ผัดไทย, IPA: [pʰàt tʰāj], "Thai style frying") is a dish of stir-fried rice noodles with eggs, fish sauce (Thai น้ำปลา), tamarind juice, red chilli pepper, plus any combination of bean sprouts, shrimp, chicken, or tofu, garnished with crushed peanuts and cilantro. It is normally served with a piece of lime, the juice of which can be added along with Thai condiments. In Thailand, it is also served with a piece of banana flower. Though the dish had been known in various forms for centuries – it is thought to have been brought to the ancient Thai capital of Ayuthaya by Vietnamese traders – it was first made popular as a national dish by Luang Phibunsongkhram when he was prime minister during the 1930s and 1940s, partly as an element of his campaign for Thai nationalism and centralization, and partly for a campaign to reduce rice consumption in Thailand. The Thai economy at this time was heavily dependent on rice exports; Phibunsongkhram hoped to increase the amount of it available for export by launching a campaign to educate the poor in the production of rice noodles, as well as in the preparation of these noodles with other ingredients to sell in small cafes and from street carts. Outside of Thailand, Pad Thai is one of the best-known Thai dishes, and is very popular in Thai restaurants in the United States and Australia. Pad Thai Restaurant could be found in front of Wat Yai Chaimongkol opposite to the bus parking lot. The authentic Thai living and cuisine will bring you the best time in Ayutthaya.

ขนมไทยแท้แม่รำพึง :: Mae Rumpeang Thai Desserts

Wed, 18 Jul 2012 16:54:50 +0700

ร้านขนมไทยแท้แม่รำพึง ผลิตภัณฑ์ ขนมใส่ไส้ หรือ ขนมสอดไส้ ขนมมัน ขนมตาล ขนมเผือก ขนมกล้วย ขนมฟักทอง ราคา ห่อละ ๒ บาท ๕๐ สตางค์ ( สำรวจเมื่อ ๒๓ ตุลาคม ๒๕๕๑ ) จุดเด่น ร้านขนมไทยแท้แม่รำพึง หรือ ร้านขนมห่อแม่รำพึง เป็นร้านขายขนมไทยโบราณเช่น ขนมสอดไส้ ขนมกล้วย ฯลฯ ในราคาย่อมเยา รสชาดดี สะอาด เหมาะทั้งทานเองและเป็นของฝาก ที่ตั้งและการเดินทาง ร้านอยู่หน้าอู่ซ่อมรถประเสริฐ ถ้าออกจากวัดใหญ่ชัยมงคล เลี้ยวขวาไปทางวงเวียนเจดีย์ จากหน้าวัดประมาณ ๑๕๐ เมตร ตรงข้ามกับร้านตัดสติ๊กเกอร์

พุทธศิลป์ ฯ

Mon, 03 Nov 2008 17:53:58 +0700

พุทธจริยศาสตร์ ความลับที่ซ่อนเร้นในงานพุทธศิลป์ มนตรา เลี่ยวเส็ง ธรรมชาติพึงสร้างให้ดอกไม้มีความหลายหลาก เพื่อดึงดูดมวลหมู่ภมรให้เข้ามาแสวงหาความรื่นรมย์ฉันใด พุทธศิลปะที่หลากหลายก็ช่วยดึงดูดให้ผู้คนเข้ามาศึกษาพระธรรมได้มากขึ้นฉันนั้น - พระ ดร. วิเลโกทะ อริยะเทวะ[1] , 2551 ความสำคัญของงานพุทธศิลปะนับเป็นหัวข้อหนึ่งที่ได้รับความสนใจได้อย่างมาก จากผู้เข้าร่วมประชุมอธิการบดีมหาวิทยาลัยพระพุทธศาสนานานาชาติและการสัมมนาทางวิชาการนานาชาติ[2] ที่ผ่านมา ขณะเดียวกันวิวัฒนาการของงานพุทธศิลป์ก็ถูกขับเคลื่อนไปอย่างรวดเร็วและกำลังเป็นที่สนใจของสังคม สิ่งที่น่าสนใจอีกประการหนึ่งคือ พุทธศิลปะแท้จริงแล้วนั้นมีความหมายที่กว้างขวางเหนือความคาดหมาย ทั้งความงดงามของธรรมชาติ ดนตรี โสตทัศนศิลป์ วรรณกรรม นาฏลีลา และภาพยนตร์ ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นสื่อธรรมะที่สำคัญที่ใช้สอนจริยธรรมให้กับผู้คนได้ดี พระ ดร. วิเลโกทะ อริยะเทวะ ได้นำเสนอถึงบทบาทและหน้าที่ของพุทธศิลปะ ที่ช่วยถ่ายทอดหลักจริยศาสตร์ได้อย่างลึกซึ้งกว่าการบรรจุไว้แต่เพียงในรูปของตำราวิชาการ พร้อมทั้งชี้ให้เห็นว่า พุทธศิลปะมีส่วนสำคัญในการช่วยสืบสานพระพุทธศาสนาให้เจริญรุ่งเรืองขึ้นมาได้จนถึงในปัจจุบัน พร้อมกันนี้ได้ทิ้งคำถามสุดท้ายไว้ว่า สิ่งสำคัญคือคนรุ่นปัจจุบันจะใช้สื่อเหล่านี้ให้เกิดประโยชน์สูงสุดได้อย่างไร เพื่อดึงผู้คนให้เข้ามาเรียนรู้แก่นของพระธรรม และสิ่งนี้ถือเป็นความรับผิดชอบร่วมกันของพุทธศาสนิกชนทุกท่าน บทความนี้จึงมีวัตถุประสงค์สำคัญเพื่อตอบคำถามดังกล่าว พร้อมทั้งนำเสนอผลงานพุทธศิลปะของโลกยุคข้อมูลข่าวสาร ที่มีการพัฒนาพุทธศิลปะต่อยอดจากรูปแบบที่มีมาแต่เดิม เพื่อปรับรูปแบบการสื่อความหมายของจริยศาสตร์ให้เข้ากับโลกเสมือน (Internet) เพื่อดึงดูดให้คนเข้ามาศึกษาพระธรรมมากขึ้น[3] ทำไมพุทธศิลปะจึงมีความหลากหลาย? พุทธศิลปะและสถาปัตยกรรมต่าง ๆ นั้นได้ถือกำเนิดขึ้นหลังจากองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าปรินิพานไปแล้วถึง 2 – 3 ศตวรรษ หรือเมื่อมีการสังฆยานาพระไตรปิฎกเกิดขึ้น ส่งผลให้การถ่ายทอดวิทยาการทางด้านพุทธศาสตร์มีรูปแบบที่หลากหลายแตกต่างกันออกไป ขณะที่ตำรามุ่งถ่ายทอดพุทธประวัติและชาดกต่างๆ แต่ในการถ่ายทอดหลักจริยศาสตร์กลับพบว่า ศิลปะเป็นเครื่องมือในการถ่ายทอดที่ได้ผลกว่า พุทธศิลปะจึงได้แผ่ขยายออกไปอย่างรวดเร็ว จนเกิดเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่ดำรงคงอยู่และสืบต่อกันมาเป็นเวลาหลายพันปีกระทั่งถึงในปัจจุบัน ในยุคที่พุทธศาสนารุ่งเรือง วัดนอกจากจะเป็นแหล่งรวมสรรพวิชาแล้ว ยังมีบทบาทสำคัญในการสอนจริยธรรมให้แก่ผู้คนผ่านงานพุทธศิลป์ โดยมีเครื่องมือที่สำคัญอาทิเช่น จิตรกรรมฝาผนัง รูปแกะสลัก วรรณคดีและศิลปะอื่น ๆ หากพิจารณาจากหลักฐานทางโบราณคดี อาจถือได้ว่าวัดในพุทธศาสนาเป็นต้นกำเนิดศิลปะวิทยาการแห่งโลกตะวันออกและเป็นแหล่งอารยะธรรมที่สำคัญแห่งหนึ่งของโลก สิ่งที่ถือเป็นพุทธศิลป์ นอกจากความงดงามทางด้านศิลปะแล้ว พุทธศาสนายังชื่นชมความงามของธรรมชาติ[4] ทั้งป่าเขาลำเนาไพร สายน้ำไหลในแม่น้ำและลำธาร และความงดงามของถ้ำต่าง ๆ ขณะเดียวกัน ดนตรีและโสตทัศนศิลป์ก็ถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการสื่อถึงปรัชญาของพุทธจริยศาสตร์[5] เพราะช่วยในการสร้างความเข้าใจเรื่องการปล่อยวางและเป็นสื่อธรรมะที่มีความลึกซึ้งเหนือกว่าคำบรรยายใด ๆ ดังนั้นพุทธประวัติที่ถูกบันทึกไว้พระไตรปิฎกกว่า 550 เรื่องจึงได้นำออกมาถ่ายทอดผ่านงานศิลปะในรูปแบบต่าง ๆ ทั้งจิตรกรรมฝาผนังและรูปแกะสลัก ซึ่งต่อมาจึงได้แผ่ขยายอิทธิพลไปทั่วทั้งทวีปเอเชีย ในความรับรู้ทั่วไปนั้น จิตรกรรมฝาผนังได้รับการยกย่องให้เป็นสื่อธรรมะที่ทรงอิทธิพล เพราะสามารถถ่ายทอดเรื่องผลของบุญและบาปทั้งในโลกนี้และในโลกหน้าออกมาให้เห็นได้อย่างเป็นรูปธรรมที่สุด ดังนั้นการศึกษาและทำความเข้าใจในเรื่องราวที่ได้เขียนไว้ตามฝาผนัง จึงสามารถช่วยยกระดับจิต จนเกิดมรรคญาณให้สำเร็จความเป็นอริยบุคคลได้ต่อไป ส่วนชาวสิงหลนั้นได้นำเอาพระสูตรต่าง ๆ มาถ่ายทอดในรูปแบบของโสตทัศนศิลป์ เพื่อให้คนส่วนใหญ่ในสังคมได้รับฟังธรรมะ ช่วยเปิดโอกาสในการเรียนรู้พระพุทธศาสนาและสร้างความเข้าใจในเรื่องต่าง ๆ ได้มากยิ่งขึ้น แหล่งรวมพุทธศิลปะและวิทยาการที่สำคัญของโลก มรดกทางวัฒนธรรมที่สำคัญของพุทธศาสนิกชนได้แก่ พุทธวิหารโบโรบุดุร์ (Borobudur) หรือ บรมพุทโธ ที่ชวา ที่มีผู้คนจากทั่วทุกสารทิศ หลั่งไหลมาสักการะพุทธวิหารเก่าแก่แห่งนี้ไม่ขาดสาย เพราะนอกจากจะมีประวัติในการก่อสร้างที่ยาวนานกว่า 60 ปี ภายในตัววิหารยังอุดมไปด้วยพระพุทธรูปที่สลักจากหินและจิตรกรรมฝาผนัง สะท้อนเรื่องราวพุทธจริยศาสตร์ในแง่มุมต่าง ๆ อันถือเป็นปัญญาวุฒิสำคัญของพระพุทธศาสนา การเข้าไปศึกษาเรื่องราวจากภาพจิตรกรรมฝาผนังที่วิหารบรมพุทโธได้ช่วยโน้มนำจิตใจของผู้คนให้ยึดถือและปฏิบัติตามหลักธรรมะที่องค์พระสัมมาสัมพุทธะเจ้าได้ทรงสอนไว้ (ธรรมานุวัติ) โดยเฉพาะเรื่องศีล สมาธิและปัญญา นอกจากวิหารบรมพุทโธแล้ว สถานที่ที่ได้รวมเอาสรรพวิทยาการต่าง ๆ ของพุทธศาสนายังมีอยู่อีกมากมาย อาทิเช่นที่ถ้ำอชันตา (Ajanta) แอลโลร่า (Ellora) บาจัน (Barjan) กาลา ที่ประเทศอินเดีย หรือเมืองอนุราธปุระ เมืองที่เป็นมรดกโลกที่มีอายุมากกว่า 2,500 ปี หรือที่เมืองโปโลนนารุวะ (Polonnaruwa) ที่ประเทศศรีลังกา เป็นต้น พุทธศิลป์กับการเมือง พุทธศาสนาให้ความสำคัญกับเรื่องจริยธรรมในทางการเมืองด้วยเช่นกัน ดังที่พระสูตรได้พูดถึงเรื่องทศพิธราชธรรม Seven Conditions Preventing Decline, Four Methods of Approach and Four Wrong Paths โดยพระมหากษัตริย์องค์แรกที่น้อมนำเอาหลักการดังกล่าวไปปฏิบัติใช้คือพระเจ้าอโศกมหาราช ผู้ที่ต่อมาได้กลายเป็นแกนหลักในการเผยแพร่พระพุทธศาสนา พระองค์ได้ทรงสร้างวัดวาอารามต่าง ๆ ขึ้นมากมาย พร้อมทั้งจัดสร้างรูปแกะสลักและภาพจิตรกรรมฝาผนัง แต่สิ่งก่อสร้างที่ยิ่งใหญ่ที่สุดคือพระสถูปสาญจี (Sanchi) โดยที่ประตูทางเข้าได้มีการแกะสลักเรื่องราวพุทธประวัติตอนพระเวชสันดรที่ยกนางมัทรีและลูกทั้งสอง - กัญหาและชาลีให้กับชูชก นอกจากนี้ยังมีตอน Chaddanta Jataka (พระโพธิสัตว์ที่เสวยชาติเป็นวานร ยอมสละชีวิตเพื่อตนเองเพื่อให้คนอื่น ๆ มีชีวิตรอดได้) และ Mahakapi Jataka (พระโพธิสัตว์ที่เสวยชาติเป็นช้างผู้ยอมสละงาของตนเพื่อปฏิบัติธรรมานุปัสนาและฝึกขันติ) ศึกษางานพุทธศิลป์จากอดีตถึงปัจจุบัน พุทธศิลป์ยุคแรก หากย้อนกลับไปในช่วงศตวรรษแรก ๆ หลังจากที่พระพุทธองค์เสด็จดับขันธปรินิพานไปแล้ว ไม่ปรากฏหลักฐานทางด้านงานพุทธศิลปะแต่อย่างใด ทั้งนี้เป็นเพราะพระสงฆ์โดยเฉพาะพระสายวิปัสสนาที่เคร่งเห็นว่าศิลปะและสุนทรียศาสตร์จะนำไปสู่ความลุ่มหลงในท้ายสุด ดังนั้นการปั้นหรือการแกะสลักจึงไม่ปรากฏให้เห็นในบวรพุทธศาสนาที่ใดเลย มีเพียงที่เดียวในวัดในสมัยนั้นอนุญาตให้พัฒนาผลงานทางศิลปะได้ นั่นคือ “ห้องสุขา” สิ่งที่น่าสนใจที่อยู่ในรูปที่ 1 คือ ที่โถปัสสวะนั้นมีการแกะสลักพระราชวังที่สูงถึงสามชั้นไว้ลาง ๆ โดยที่ประตูของพระราชวังนั้นเจาะเป็นช่องเล็ก ๆ พอให้ปัสสาวะไหลผ่านออกไปได้ ผลงานดังกล่าวแสดงถึงกุศลจิตของคณะสงฆ์ ที่สละแล้วซึ่งกามคุณทั้งห้า ทั้งรูป รส กลิ่น เสียง และสัมผัส ภาพที่ ๑ โถปัสสวะแกะสลัก ที่มา: สไลด์ประกอบการบรรยายเรื่องพุทธจริยศาสตร์กับงานพุทธศิลป์ โดยพระ ดร. วิเลโกทะ อริยะเทวะ, 2551 ภาพที่ ๒ โถปัสสาวะแกะสลัก ที่มา: สไลด์ประกอบการบรรยายเรื่องพุทธจริยศาสตร์กับงานพุทธศิลป์ โดยพระ ดร. วิเลโกทะ อริยะเทวะ, 2551 มุกดาหาร – พุทธศิลป์ยุคกลาง มุกดาหาร (Moonstone) แกะสลักเป็นรูปต่าง ๆ นั้นพบเห็นได้ทั่วไปที่ประตูทางเข้าวัดหรือพระราชวังต่าง ๆ โดยเฉพาะที่ศรีลังกา มุกดาหารมักนิยมนำมาแกะเป็นรูปวงกลมซ้อนกันอยู่หลายชั้น ภาพที่ ๓ มุกดาหารแกะสลัก ที่มา: สไลด์ประกอบการบรรยายเรื่องพุทธจริยศาสตร์กับงานพุทธศิลป์ โดยวิเลโกทะ อริยะเทวะ, 2551 จากรูปที่ชั้นแรกจะแกะเป็นรูปคบไฟ อันหมายถึงกิเลสทั้งห้าที่มอมเมาผู้คนให้ติดอยู่ในวัฏสงสาร ในลำดับถัดไปนั้นเป็นรูปสัตว์สี่ชนิด ได้แก่ ช้าง ม้า วัวและสิงโต อันหมายถึงการเวียนว่ายตายเกิดในวัฏสงสาร (เกิด แก่ เจ็บ ตาย) ชั้นที่สามของภาพเป็นรูปเถาไม้เลื้อยที่พลิ้วไหวซ้อนกันไปมา อันหมายถึงเหตุแห่งทุกข์ ซึ่งสามารถดับได้ด้วยคุณธรรม ซึ่งจากรูปก็คือภาพหงส์เหินที่อยู่ในวงกลมที่สี่ที่อยู่ถัดไป ทั้งนี้เพราะหงส์สามารถอยู่ได้ทั้งในน้ำ บนบก และในอากาศ หงส์เหินยังหมายถึงศีลอันบริสุทธิ์ของพระภิกษุสงฆ์อีกด้วย ส่วนวงที่ห้าที่อยู่ในสุดเป็นโครงร่างของเถาไม้เลื้อยที่อยู่ในรูปแบบเรียบง่ายไม่สลับซับซ้อนนั้นหมายถึง ผลจากการฝึกจิตให้สงบนิ่ง (ดับกิเลส) และภาพที่อยู่ตรงกลางคือปัญญา นิพพานและการตรัสรู้ ซึ่งแสดงไว้ด้วยดอกบัวที่มีขนาดใหญ่ พุทธศิลป์บนอินเตอร์เน็ท – พุทธศิลป์กับแนวคิดหลังสมัยใหม่ (Post-modern) ภาพที่ ๔ สายลมแห่งปัญญา โดย พระมหานัธนิติ สุมโน ( นัธนิติ มานะทัต ) วัดใหญ่ชัยมงคล ที่มา : http://dhamma.exteen.com ,2551 โจทย์: พุทธศิลป์ในรูปของขวัญขึ้นบ้านใหม่ (เปิดเว็บไซด์ใหม่) ของขวัญขึ้นบ้านใหม่กล่องใหญ่นี้เมื่อแกะออกมาพบว่า ข้างในเป็นของชิ้นหนึ่งที่เขียนว่า “Wisdom sails with wind. Winds of wisdom would silently blow the candle of learning to mankind.” (สายลมแห่งปัญญาจะพัดพาปัญญาไปสู่ผองชน) ถ้าดูให้ดีในนั้นยังมีกล่องเล็ก ๆ อีกกล่องหนึ่งซ่อนอยู่ พอแกะออกมาจะพบว่า “Wisdom sails with wind and time. Winds of wisdom would silently blow the candle of learning to mankind. Time would reveal the secret of life that the higher you climb on the mountain, the harder the wind blows.” (นอกจากสายลมแล้วต้องอาศัยเวลาที่จะพัดพาปัญญาไปสู่ผองชน เวลาจะเปิดเผยความจริงของชีวิตว่า ยิ่งปีนขึ้นภูเขาสูงขึ้นเท่าไหร่ สายลมยิ่งโหมกระหน่ำแรงยิ่งขึ้นเท่านั้น) และในกล่องเล็ก ๆ นั้นมีกระดาษแผ่นหนึ่งเขียนไว้ว่า “Thousands of candles can be lit from a single candle. So the life of the candle will not be shortened.” (เทียนนับล้านที่ถูกจุดขึ้นต่อ ๆ กันไป ต่างเป็นเชื้อไฟของเทียนเล่มแรก และยังจะคงถูกจุดต่อเนื่องกันไปอย่างมิมีวันดับ) เฉลย: แผ่นกระดาษที่อยู่ในสุดนั้นคือ พระพุทธเปรียบเสมือนเทียนเล่มแรกที่ให้ความสว่าง ช่วยคนให้พ้นจากอวิชา ซึ่งจากภาพก็คือสีดำ หรือความมืดของรัตติกาล พระพุทธนั้นอยู่ภายในกล่องเล็ก ๆ ซึ่งก็คือพระธรรม หรือความจริงและเป็นสิ่งที่ต้องเรียนรู้ค้นหาเอง จากรูปแสดงด้วยกรอบรูปสีดำที่มีเทียนหลายเล่มอยู่ภายใน หรือที่ภาษาสมัยใหม่เรียกกล่องดำ (Black Box) พระธรรมในที่นี้คือเรื่อง ของเวลาที่พบว่า ยิ่งปีนขึ้นภูเขาสูงขึ้นเท่าไหร่ สายลมยิ่งโหมกระหน่ำแรงยิ่งขึ้นเท่านั้น อันหมายถึง เมื่อสายลมพัดพาเปลวไฟแห่งความรู้ไปสู่ผองชน บทเรียนจะต้องทวีความยากมากขึ้นเมื่อปฏิบัติในขั้นที่สูงขึ้นไป ส่วนกล่องใหญ่ที่อยู่ภายนอกก็คือพระสงฆ์ ซึ่งท่านให้นิยามว่าเป็นสายลมที่ไร้ตัวตน ที่พัดพาปัญญาไปสู่ผองชน ทำให้เทียนเล่มแล้วเล่มเล่าถูกจุดต่อ ๆ กันไปอย่างไม่สิ้นสุด เพื่อธำรงไว้ซึ่งพระพุทธศาสนา และทำให้อวิชาหรือความมืดมิดหมดไป นอกจากนี้สายลมแห่งปัญญาอาจหมายถึง คนที่ได้เข้ามาเรียนรู้ผลงานธรรม ณ ที่แห่งนี้ที่จะเป็นส่วนหนึ่งในการส่งผ่านความรู้นี้ไปกับคนอื่น ๆ ในสังคม กระทั่งความรู้แผ่กว้างออกไปแบบไร้พรมแดน บทส่งท้าย วิวัฒนาการของงานพุทธศิลป์ที่กำลังเกิดขึ้น โดยเฉพาะแนวคิดหลังสมัยใหม่ (บ้างก็เรียกกันว่า แนวคิดนอกคอก) มีพลังในการช่วยประยุกต์ใช้ธรรมะให้เข้ากับบริบทที่เปลี่ยนไปของสังคม พุทธศิลป์ของแนวคิดหลังสมัยใหม่นี้กำลังเป็นที่สนใจของคนทั่วไป โดยเฉพาะสังคมในโลกเสมือนที่กำลังเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว อย่างไรก็ตาม บริบทของสังคมที่เปลี่ยนไปทำให้พุทธศิลป์ในยุคต่าง ๆ ต้องกำกับด้วยการช่วยตีความหมาย วาทกรรมและการคิดใหม่ (Rethink) เพื่อสร้างความเข้าใจเชิงลึกและความดื่มด่ำในพุทธศิลปะ (Buddhist Art Appreciation) ซึ่งจะช่วยให้ผู้คนเริ่มต้นสนใจค้นหาธรรมะที่ซ่อนอยู่ภายใน นอกจากนี้วาทกรรมยังช่วยทำนุบำรุงผลงานพุทธศิลป์ให้คงอยู่ตลอดไป เพื่อรับใช้งานด้านการสอนพุทธจริยศาสตร์ให้กับคนในสังคม ดังนั้นรูปแบบพุทธศิลป์และอำนาจในการประยุกต์ใช้ควรต้องมีความหลากหลาย เพื่อจุดประกายให้คนหันมาตระหนักเห็นถึงความสำคัญของการดำเนินชีวิตตามหลักพุทธจริยศาสตร์ที่องค์สัมมาสัมพุทธเจ้าได้ทรงสอนไว้ และนี่ถือเป็นความรับผิดชอบของพุทธศาสนิกชนทุกท่าน ไปวัดครั้งหน้า อย่าลืมศึกษาความลับที่ซ่อนเร้นในงานพุทธศิลป์ที่อยู่รอบตัว หมายเหตุ [1] Venerable Dr. Wilegoda Ariyadeva หัวหน้าภาควิชาพุทธศาสตร์ศึกษาและภาษาบาลี มหาวิทยาลัย รูฮูนา ประเทศศรีลังกา [2] การประชุมอธิการบดีมหาวิทยาลัยพระพุทธศาสนานานาชาติและการสัมมนาทางวิชาการ นานาชาติ ครั้งที่ 1 เรื่องพระพุทธศาสนากับจริยศาสตร์ เมื่อวันที่ 13 -15 กันยายน 2551 ณ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย เป็นการรวมตัวของนักปราชญ์ ศาสตราจารย์ อธิบการบดีของมหาวิทยาลัยพระพุทธศาสนา พระเถรานุเถระ และนักศึกษาจากทั่วโลกมากกว่าสองพันคน เพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูล แนวคิดและ ผลงานวิจัยเรื่องพุทธจริยศาสตร์ในแง่มุมต่าง ๆ เช่น พุทธจริยศาสตร์กับวรรณคดี พุทธจริยศาสตร์กับเศรษฐศาสตร์ พุทธจริยศาสตร์กับวิทยาศาสตร์เป็นต้น ความสำเร็จอันยิ่งใหญ่ที่ได้จากการประชุมนำไปสู่การขับเคลื่อนให้พุทธ จริยศาสตร์เป็นหัวใจของการพัฒนาของโลกสมัยใหม่ รวมทั้งช่วยสร้างจุดยืนของแนวคิดดังกล่าวร่วมกันเชิงบูรณาการกับวิธีการ ปฏิบัติจากที่ต่าง ๆ ทั่วทุกมุมโลก [3] โปรดดูรายละเอียดใน http://dhamweb.exteen.com วาทกรรมธรรมะที่เกิดจากการผลิตซ้ำขององค์ความรู้เดิม และประยุกต์ใช้ในการอธิบายสถานการณ์ทางสังคมต่าง ๆ พร้อมกับเสนอทางออกตามแนวพุทธจริยศาสตร์ ด้วยภาษาพูดของคนรุ่นใหม่ ทำให้เข้าถึงกลุ่มเยาวชนและคนทำงานได้เป็นอย่างดี [4] อนึ่งการชื่นชมในความงามดังกล่าวเป็นเพียงปีติสุข มิได้เกิดจากความอยากหรือความต้องการ (Passion) อันนำไปสู่การยึดติดในกาม (Addiction) ซึ่งขัดกลับหลักอริยัจสัจสี่ (Four Noble Truths) แต่อย่างใด หากแต่พระพุทธศาสนาได้ชื่นชมความงามของธรรมชาติโดยเปรียบความปีติสุขที่เกิดขึ้นนั้น เหมือนความอุดมสมบูรณ์ของป่าไม้ที่ผู้ที่ยังติดอยู่ในโลกีย์วิสัยมิอาจเข้าถึงความงดงามดังกล่าวได้ (Delightful are the forests where worldings delight not) นอกจากความงามของธรรมชาติแล้ว ในพระไตรปิฎกเองยังได้มีการหยิบยกเอาเครื่องดนตรีมาใช้ในการเปรียบเทียบการเดินทางสายกลางหรือมัชฉิมาปทิปทา โดยได้กล่าวว่า เหมือนสายพิณที่ต้องไม่ตึงเกินไปหรือหย่อนเกินไป ดังนั้นในบางประเทศจึงมีการนำดนตรีมาใช้ประกอบการสวดมนต์หรือการทำวัตรด้วยเช่นกัน [5] เช่นเรื่องทาน คุณธรรม เมตตาธรรม วินัยปฏิบัติ อุเบกขา ปิติสุข ศีลห้า และขันติธรรม เป็นต้น [กลับขึ้นบน]

What A Paradise It Seems inside Wat Yai Chaimongkol

Sat, 08 Nov 2008 14:43:38 +0700

What A Paradise It Seems inside Wat Yai Chaimongkol Phra Maha Nutthanit Sumano Wat Yai Chaimongkol is a place for keeping mental rest and metal concentration. Inside, there are various forms of Buddhist art and its cultural heritage, contributing to the development of ethical-ideals in ancient Buddhist societies of Thailand. The charming beautiful environment in a wide plain encircled by grown trees and green lawn were absolutely suitable for mediators. When reaching Wat Yai Chaimongkol, one would enjoy the scenic view of the Great Pagoda[1] and its sacred peak that is so high and serene against the quiet blue sky. Although it lays ruined and colorless under the glare of the sun over 400 years, but the spirits residing in the Great Pagoda still alive, guarding the whole country. For those who dare to take travelling of 52 steps up the Great Pagoda, it is the most glorious moment of life, good for meditation and pleasure. Upon reaching its top, you will share the feeling of generosity, non-violence, compassion and triumph of our ancestors. A place to learn a deep lesson of “Buddhist Ethics[2]”. Wat Yai Chaimongkol benefits from a lovely view of the green lawn and a little “lake” that looked up to the Great Pagoda as their “hero”. The Hero stands in the main square surrounded by innumerable Buddha images, giving blessing to visitors in silence. Figure 1 : The Great Pagoda of Wat Yai Chaimongkol. >> In the Ordination Hall close by, there is the most sacred Buddha image, Phra Buddha Chaimongkol, the Soul of Wat Yai Chaimongkol. The Ordination Hall with a magical atmosphere is full of ancient Buddhist arts, architecture, sacred objects made of stone, paintings, books, and stories. These are the powerful means of communicating Buddhist ethics beside the teaching. Innumerable prayers and visitors come to worship Phra Buddha Chaimongkol, presenting incense, candle, and flowers and making more long requests for health and prosperity. Nammon (Holy water) and Siem See seem to be the admirable choices for the Thai people of all generations. << Figure 2 : The Ordination Hall. When the mind is steered through Buddhist art, then the exploration begins. On the far side of the Great Pagoda, the ancient and massive reclining Buddha image 10 metres inside a ruined hall lies awake. The reclining Buddha image held too many memories; the rise and fall of Ayutthaya Kingdom, a continual dance of creation and annihilation. However, it seems as if the reclining Buddha image is always ready to break into a smile and that bring messages of welcome to the visitors. Figure 3 : The Reclining Buddha Image. >> Figure 4 : The Statue of King Naresuan Sitting barely 300 meters away from the reclining Buddha is a large black statue of King Naresuan The Great[3] and thousands of “fighting cocks” in the garden museum. The statue of King Naresuan The Great also displayed Buddhist ethics for he practiced the ethics of Buddhist political philosophy of the Ten Royal Duties. At a moment of the intense eye catching, it seems as if King Naresuan The Great appeared to be staring straight at us, transmitting something of his great wisdom and courage with the magical power. For the Thai people, King Naresuan is not only part of the past but, he is, for always, a part of people’s heart. Other things add to the ambiance of this charming temple are the Meditation Hall and a number of Monks and Nuns’ little residence (Kuti) in Thai traditional style. The Meditation Hall is a place to remember as the room of empowerment. It is surrounded by nuns’ Kuti, standing in tree-shaded compounds where birds chatter among the tree branches and little lizards and squirrels crawled among the tree roots. The soft combination of sounds was soothing during a grateful period of silence. The monk’s residence lies near the entrance through a monastery, outside the ancient wall. Every day, the venerable masters would give Buddha’s teachings and led practices and rituals to young monks and nuns. Laymen and visitors are most welcome to join. Figure 5 : 'Kuti' The Monks's Residence What remained invisible in Wat Yai Chaimongkol is the best-preserved body of Phra Kru Pawanarangsri. There is little chance of paying the respect to his body except during the Funeral Chanting of the Abhidhamma Excerpts for Phra Kru Pawanarangsi. It will be held in the Buddhist Holy Day (Dharmasawana) in the evening (16.00 – 16.30 hrs.) << Figure 6 : Phra Kru Pawanarangsri Merely look at children and visitors feeding turtles with bananas in that little lake is refreshment beyond words. This is an opportunity for caring and sharing with other living beings in a more leisurely manner. The pride of little lake in Wat Yai Chaimongkol is a row of Plumeria trees which becomes a rest stop for visitors. As we come abreast of the Plumeria trees, sweetly scents are everywhere, giving our visitors an enormous sense of importance. Plumeria[4] was known in Thai as “Lanthom” and later “LeeLawadee”, but only few knew that it is indeed a “Pagoda Tree”. Figure 7 : Feeding Turtles In the opinion of Thai society, Plumeria and temple are, in many ways, very similar in character and outlook: white and clean; immortal life and nirvana; beauty giver and wisdom giver; seemingly endless beauty and blossoms of Plumeria and the booming of the Buddha’s teaching of compassions and wisdom; having beautiful scented flowers and the Buddhist ethical value (Silas) of those monks and nuns. << Figure 8 : Plumeria Flower 'LeeLawadee' Wat Yai Chaimongkol, especially Monks and Novice Monks[5] rose early in order to collect alms in a procession on bare feet in the cool air of morning. The procession seems to be much longer during the three-month Buddhist Retreat (Mid of July – the beginning of October), with many young novice monks. Serving in the monkhood is an ideal of all Thai men to make a merit for his parent, his mother in particular[6] . In every afternoon, dozens of monks and novice monks will sit in the posture of meditation in the Meditation Hall. Chanting, meditating, and preaching are the sight of so much magnificence. Figure 9 : The Meeting of The Mind and The Moon Occasionally, dozen of nuns and laymen would gather in a patch of moonlight less than a meter away from the Great Pagoda, sitting and practicing the Full Moon Meditation on the Full Moon Day. They called it “the meeting of the mind and the moon”. The soul explosion shattered the moonlit silence with a brilliant flash of spiritual power. Wat Yai Chaimongkol is being the place where family circle, friends and tourists, meet and converse in such a relaxed and friendly fashion. What a surprise! Many of them are like an encyclopedia of Buddhist wisdom. At the gate, it is the best place for souvenir shopping. The local shop offers a variety of items that have been made based on the temple’s characteristics. Souvenirs on sale include postcards, T-shirt, traditional Thai crafts, local products, ceramics, local candies and thai foods. There was nothing else for visitors to do but remember Wat Yai Chaimongkol forever. Note: [1] One could see that the Great Pagoda is still in an excellent state of repair. [2] Buddhist ethics form a part of the main teachings of Buddhism. [3] See also King Naresuan The Great’s Life History page. [4] Plumeria is also the national flower of Lao, namely Champa. [5] The venerable is known in Thai as “Phra Bhiksu” or “Phra Song”, following 227 precepts, while the Novice Monks namely “Sammanaen”, followed 10 precepts. [6] A monk must be a man at the age of 20, possesses good reading and writing skills, and a good knowledge of the rules and precepts for novice monks. [ return to Index ]

King Naresuan The Great

Sat, 08 Nov 2008 14:41:32 +0700

King Naresuan The Great and The Victory Pagoda of Wat Yai Chaimongkol Phra Maha Nutthanit Sumano King Naresuan The Great (1555 – 1605) was Warrior Kings of Thailand, the hero to countless generations and the arbiter of the entire Golden Peninsula during the classical age. King Naresuan The Great declared the independence of Siam and embodied the national spirits, history, military might, society. His achievements were a rare combination in the religious and military sphere. He proved that military brilliance can give way to a peaceful mind. King Naresuan The Great is the greatest king and Thai people give him their utmost allegiance, their deep devotion and their esteem. King Naresuan The Great promoted Buddhism along with the building of peace, spread the teachings of the Buddha across the country as well as establishing the country’s monasteries for the education. Among many was Wat Yai Chaimongkol. From the 16th century, Wat Yai Chaimongkol became the holy place of kings, scholars, Buddhist monks, and the spiritual centre of Thai society. King Naresuan The Great is more than a king, he is also a constant source of courage and inspiration to the Thai army and Thai people. The Reality of Being a Royal Family Member His parents, King Somdej Phra Maha Thammarachathirat (Sanphet I), at the time was King of Pitsanulok - the sovereign princely state of the Ayutthaya Kingdom - and Pra Visutkasattri, a descendant of King Chakrapat and Queen Suriyothai[1] of the Ayutthaya Kingdom. Footnotes to history are always intriguing. Queen Suriyothai made a great contribution to Siamese history. Queen Suriyothai’s death is a crucial moment in Thai popular history, marking the point at which Pegu’s army called for an immediate withdrawal of troops due to it being such a terrible shame to fight woman. It can be clearly seen that Prince Naresuan’s early experience was mostly making a sacrifice for the country. Prince Naresuan was the eldest son, second in line to the Ayutthaya throne. He was brought up in the Chan Palace in Pitsanulok, 400 kms north of Ayutthaya, together with his elder sister, Princess Supankulayanee and his younger brother, Prince Eka Thossarot. All of the princes and the princess had grown up an inspirational, intellectual, and purposeful environment. During their childhood, they were brought up side-by-side, rarely apart. In appearance and character, the two princes were quite different. Prince Naresuan (Black Prince) was dark, tall, bursting with strength, special powers and even special wisdom, while Prince Eka Thossarot (White Prince) was white, polite and affectionate with everyone. Unfortunately, Siam in the approximately three decades before Prince Naresuan’s accession to the throne had come on hard times. There has been so much turmoil and tragedy, so many wars all over the country. In the war of 1564, Pitsanulok was seized by the King Bayinnaung of Pegu (in Thai, it was written as Burengnong). When Pitsanulok was annexed to victorious Burma as a sovereign princely state, the Golden Peninsula entered the Age of King Bayinnaung. King Bayinnaung it brought catastrophic consequences to Siam: massacre, battles, bloodshed, and eventually the fall of Ayutthaya for the very first time. During a brief visit to Pitsanulok, King Bayinnaung met Prince Naresuan and realized his intellectual talents. King Bayinnuang demanded that Prince Naresuan be given to him and live with him in Pegu. In other word, this was to ensure King Somdet Phra Maha Thammarachathirat’s loyalty. To Prince Naresuan, being taken a political hostage must have been the saddest moment of his life. Figure 1 : A figure of King Naresuan The Great pouring the lustral water from a golden container and declaring Ayutthaya's independence. The True Spirits of the Warrior King Bayinnaung had the greatest influence on Prince Naresuan’s life and really deserves praise. King Bayinnuang not only clarified the teachings of Sun Tzu’s strategies (The Art of War) in the light of his seemingly limitless learning and wisdom, but also in love and care of young prince as though the crown prince had been his own son. The spirit of a great warrior was gradually implanted in the heart of Prince Naresuan from the age of nine to adulthood. Over many years of heart-felt advice, King Bayinnaung natured those seeds of courage Queen Suriyothai had sowed in Prince Naresuan blossom. Prince Naresuan was different from other children in all aspects. Within those 7 years in a foreign land, Prince Naresuan could speak bilingually and spoke Burmese like his native tongue. Prince Naresuan The Great also had a deep interest in Buddhism and was motivated to restore the independence of Siam. Figure 2 : The elephant war in 1592 that stamped the supremacy of Siam in the history. Life and Legend At a very young age, he followed the practice of meditation with complete dedication guided by a wise father-figure monk, Maha Khanchong. It was meditation that helped him conquer his innermost energies, transform it into creativity and paved the way to finding inner peace. King Naresuan The Great was a highly accomplished practitioner of meditation. The spiritual sustenance to King Naresuan The Great that Wat Yai Chaimongkol provided, through the performance of meditation teachings and rituals, was full of beautiful memories. With youthful high motivation, he had an intense interest in the restored independence of Siam. His serious goal in life was to make Siam, predominant in the entire Golden Peninsula. He spent his childhood conducting his own political and military intrigues as shown in his skills and strategy in cockfighting. His interest in the security and prosperity of Siam inspired him and he carried this inspiration until the end of his life. For the entire 15 years he spent on the throne, King Naresuan The Great most of the time on the battlefield, otherwise he spent the time in rural areas and temples. He even died on the way to the battlefield. Prince Naresuan returned to Siam when he was 16 years of age on the condition that his sister, Princess Supankulayanee must be sent to Pegu as a hostage and a consort to King Bayinnaung. Although it meant the sacrifice of her own happiness and it was a painful experience for both of them, however, to Princess Supankulayanee, this was a price to be paid for a chance to save her country. Thai people owed Princess Supankulayanee a great debt. It was her scarifice that allowed Siam to gain independence in the next decade. When the crown prince set foot in his homeland, he was appointed ruler of Pitsanulok at the age of 16. It marked the beginning of his warrior life: the rise of Siam, the end of tears and fears of his people. Shortly after King Bayinnuang’s death (1581)[2] , King Naresuan The Great declared independence from Pegu (1584) and started the Decade of Revolution. Siam rising against the Burmese monarchy was like a dream comes true. King Naresuan The Great was involved with the endlessly complicated business of war and governance for the remainder of this life. In 1590, King Naresuan The Great acceded to the throne at the age of 35. Although Siam had started to expand in all directions long before his reign, but the supremacy of Siam was stamped in the history of the sixteenth century during the Great War of 1592 in Supanburi. He applied ambush strategies, and raids designed to catch the Burmese off guard and lure them into waiting traps. No matter how high the casualties of his troops, King Naresuan The Great was relentless until he and his elephant entered the midst of Pegu’s troops without any bodyguards. To accept the fact that he fought alone, confronting the whole enemy army was not easy. With his enormous spiritual strengths and special wisdoms that he learned from King Bayinnaung, he then challenged Phra Maha Upparaja, the Crown Prince of Burma to hand-to-hand combat on elephant back. King Naresuan succeeded in killing the Burmese Crown Prince and annihilating Pegu’s army. Upon the returning in triumph from the elephant war, thousands of soldiers should have been executed according to tradition law for not fulfilling their duty to protect the king. It was due to Somdej Phra Wannarat, the Head Monk who dared to suggest to the King that he undertake the journey to liberation and spare the lives of his soldiers. In commemoration of this victory over Burma and in honor of his generosity, the Great Pagoda of Wat Yai Chaimongkol was promptly built. The Great Pagoda therefore displays religious faith as well as possesses the vision of the humanity of King Naresuan as indicated in its name (In Thai, Yai means great; Chaiya means victory; Mongkol means sacred). King Naresuan The Great reigned for 15 years with dignity and the royal prerogative in domestic and foreign affairs. He displayed an all-embracing openness to the modern world. In October 1592, King Naresuan sent a mission to China, offering to send the Siamese navy to help in Korea, then a vessel of China, and repel the Japanese. Nowa predominant power, Siam began to change due to, on one hand, being a great military power with successful and strong fleets and armies, on the other hand, applying the far-sighted foreign policy with the exchange of ambassadors and the development of the total well-being of the Siamese people. King Naresuan The Great died of illness at the age of fifty in 1605, while leading an army to attack Pegu. He had skin pustules, a toxic disease and a deadly killer of the sixteenth century. At the moment of loss and sorrow, the whole Kingdom mourned. King Naresuan The Great’s Statue: Declaring the Independence of Siam In the front of the Great Pagoda of Wat Yai Chaimongkol is a beautiful place with fragrant flowers and green grass where the Statue, a symbolic figure, of King Naresuan The Great stands. The 12 feet high structure in a declaring independence posture is a commemoration of his fame and great contribution to the country. Visitors continue to visit his statue to pay homage to the revered King with feelings of devoted affection. They also commemorate the anniversary of his death on January 18 which is also observed as Royal Thai Armed Forces Day. A visit to King Naresuan The Great’s statue is truly a great experience and should be a part of the greater historical experience of the Ayutthaya Kingdom. With a sense of the courage and dedication of King Naresuan The Great in the unique atmosphere of Wat Yai Chaimongkol, you will sooner or later be inspired. Note: [1] Queen Suriyothai was the legendary queen of the 16th century. Normally women were not allowed to take part in battle, Queen Suriyothai went in disguise as a man, then rode into battle on her own elephant. She sacrificed her own life in the greatest war of 1548 with Burma to protect her King Chakrapat and the Ayutthaya Kingdom. [2] This also reflected another aspect of King Naresuan The Great’s intense loyalty and the depth of his gratitude to King Bayinnuang for he brought him up and gave him the grounding and the meaning of Warrior King. References Bhumiprabhas, S., 2006. Warrior King Remains A Very Modern Mystery. The Nation, 30 April 2006. http://www.nationmultimedia.com/2006/04/30/headlines/headlines_30002880.php Wikipedia, The Free Encyclopedia. King Naresuan The Great. http://en.wikipedia.org/wiki/Naresuan Wikipedia, The Free Encyclopedia. King Naresuan (Film). http://en.wikipedia.org/wiki/King_Naresuan_(film) [ return to Index ]

Meditation at Wat Yai Chaimongkol.

Sun, 29 Dec 2013 10:32:04 +0700

The Heart of Meditation Phra Maha Nuttanit Sumano (Nuttanit Manathat) Wat Yai Chaimongkol, an ancient school of meditation in Thailand[1] , is rich in its tradition of meditation teachings. It is situated 70 kms north of Bangkok, has a retreat environment and far from the stresses of modern city life. Wat Yai Chaimongkok offers not only a quiet world of meditation to discover the nature of mind but also methods to purify it. It is the meditation that slowly frees us from all pains, fears and immeasurable sorrows. All the spiritual learning (Pariyat Sattadham) and practicing (Patibhat Sattadham) in meditation are aimed at that one single point: to putting an end to suffering (Pattiwet Sattadham). With the right teaching and training, Wat Yai Chaimongkol presents simple but powerful meditation practices from the heart of the Ayutthaya tradition. Since the meditation is universal and cuts through political and religious barriers, therefore, anyone, whatever their religion or background, can practice. There are two approaches to be followed: 1) The practice of Concentration Meditation (Samatha Khammathan) to defuse turbulent emotions and find spacious clam and 2) The practice of Insight (Vipassana Khammathan) to arise with wise wisdom in reaching the goal of human existence, enlightenment. For the beginners, the method is very simple, just to rest your attention on the breath by breathing in and out and uttering “Bhuddho” from moment to moment. A beginner should practice in short sessions to follow thoughts that arise in their heart of hearts. As the practice of meditation continues, one may experience stress relief and further spiritual development such as states of bliss, clarity, the absence of thought, and eventually the lasting happiness. During the spiritual practice, the spiritual practitioners must be mindful of whatever they do, and must not lose their presence. Be at ease, be as natural and open minded as possible. We warmly welcome and invite all to attend the meditation sessions of Wat Yai Chaimongkol including recitations, Dharma teaching and talks, etc as presented in the tables on the right. Please note that the schedule of activities is intended as a general guide only. For up-to-date information, please visit our contact page. Regular Meditation Practice Schedule Time Activities 06.00 – 07.00 Almsgiving at the Preaching Hall (Sara Klan Prien) 07.00 – 07.30 Breakfast - Monks Breakfast - Nuns and Ji Brahmins 07.30 – 08.30 Morning recitation 08.30 – 11.00 Independent Study 11.00 – 12.00 Noon Meal - Monks Noon Meal - Nuns and Ji Brahmins 12.00 – 15.00 Free time and Independent Study 15.00 – 16.00 Meditation Retreat at the Meditation Hall 16.00 – 19.30 Independent Study 19.30 – 20.30 Evening recitation Dharma Preaching and Dharma Talk "Release all grasping to rest in great peace and relax our greed to arise the realization. (Ploy Laew Wang Wang Laew Baow)" Phra Maha Nuttanit Sumano, 2001. Meditation Practice Schedule on Buddhist Holy Day (Dharmasawana) Time Activities 06.00 – 07.00 Almsgiving at the Preaching Hall (Sara Klan Prien) 07.00 – 07.30 Breakfast - Monks Breakfast for Nuns and Ji Brahmins 08.00 – 09.30 Morning recitation Dharma Preaching and Undertaking the Eight Percepts observed by lay devotees on Uposatha days 09.30 – 11.00 Independent Study 11.00 – 12.00 Noon Meal - Monks Noon Meal - Nuns and Ji Brahmins 12.00 – 16.00 Freetime and Independent Study 16.00 – 16.45 Funeral Chanting of the Abhidhamma Excerpts for Phra Khru Pawanarangsi 17.00 – 18.00 Biweekly recitation (of the Vinaya rules by a chapter of Buddhist monks) of Patimokkha on the New Moon and the Full Moon Day 19.30 – 21.30 Evening recitation Dharma Preaching and Dharma Talk 22.00 – 23.00 Meditation Retreat at the Meditation Hall 23.00 – 24.00 Chanting Holy Stanzas of Blessings at the Preaching Hall Note: 1. Almsgiving and Dharma Preaching begin at 8 a.m. during the Buddhist Rain Retreat (July – October). 2. The meditation practice is free of charge. 3. On-site overnight accommodation is available. Reservations may usually be made up to 3 days in advance or 15 days in advance during Buddhist ceremonies/rituals. 4. Dress is casual and comfortable. White color and polite style is highly recommended. [1] In 2005, Wat Yai Chaimongkol was appointed, by the Maha Thera Samagom Council (According to its Order Number 29/2005), to be a Provincial Centre of Meditation Practice of Ayutthaya Province. Figures Detail 1. Concentration Meditation Retreat at Wat Yai Chaimongkol - the secret of all education successes of the new generation. 2. Walking meditation that energized by the warm Oriental sun and the Great Pagoda's spirit. 3. Full moon meditation: the meeting of the mind and the moon. [ return to Index ] // Post by วัดใหญ่ชัยมงคล.

History of Wat Yai Chaimongkol

Fri, 14 Nov 2008 18:22:23 +0700

Wat Yai Chaimongkol Wat Yai Chaimongkol is a magnificent ancient royal monastery, more than a mere place of worship. It has been the pride of Siamese people since the 13th Century. Its very existence conveys a sense of the power of the Ayutthaya Kingdom, which once expanded in all directions. From Siam to cover part of Burma to the northwest, then stretched to the east to the whole of Laos and Cambodia, and extended southward to the whole of Malaysia and the little island of Singapore. Never during those 417 years did any other nations challenge Siam’s dominion of the whole Golden Peninsula. When Siam had seen the civilization of the Ayutthaya Kingdom, there was already a myriad of languages, religions and local customs and rivers of people flowing to the vibrant city of Ayutthaya. It turned Wat Yai Chaimongkol into a national education hub from the mere schooling of royal offspring. A lot of evidence showed that a culture of literacy and education flourished with a long-lasting strength of religious sciences of Wat Yai Chaimongkol. It is this strength that hundreds of current monks and nuns inherited. As the temple's motto says, "Those who with a clear mind, they live the life of perfection and shall arise in glory. Those whose mind are unsteady, they lament on the path of sorrow and shall never reach fullness of wisdom." (In Thai, it was written as Jai Sai Pen Boon Jai Khoon Pen Bab). The beautiful secrets of Wat Yaichaimongkol acquired a personality of its own. The temple is alive with the smiles of Phra Buddha Chaimongkol, the most sacred Buddha image, and others. Their images not only speak of a time of freedom as well as of the affluence of the Ayutthaya Kingdom but also give a warm welcome to visitors from other lands. Whoever comes within the sight of Ayuddhaya city can clearly see the timelessness of The Great Pagoda Chayamongkol from the far horizon. In the bright sun light, the Great Pagoda Chayamongkol gives an illusion of peace and the glorious victory of King Naresuan the Great over the Burmese four centuries earlier. He is the idol of the Thai army and the hero of all Thailand. King Naresuan the Great’s victory established a supremacy throughout the whole Golden Peninsula land which lasted for centuries. The monastery has always been a safer place for his spiritual retreat. His supreme confidence in the Thai courage, Thai elephant-back combat, and Thai patriot was the legacy of Wat Yai Chaimongkol. When the Burmese enemy sacked Ayutthaya in 1767, it spelled doom for the Ayutthaya Kingdom. Burma fired innumerable palaces and temples. Black smoke that rolled in red clouds over the city for months was still kept in the whispering winds on the top of the Great Pagoda. Genocide with mass robbery and rapine swept across the central plain of Thailand, especially in Ayutthaya city, filling water ways and rivers with rows of bodies and blood. Wat Yai Chaimongkol was seized and turned into a fortress, then it became a long-lost temple for a hundred years. Phra Ubosot (Ordination Hall) is full of mystery. The holy spirit of the large reclining Buddha with a length of 15 metres witnessed everything that happened in those days. Upon entering the changing world of the nineteenth century, Phrakru Pawanarangsi brought the ancient temple to life and created a memorable transformation. Apart from its scenery that remains enchanting blended with the ancient beauty and serenity, housing King Naresuan The Great’s monument and holding renowned meditation classes also drew the nation’s attention. Wat Yai Chaimongkol is now one of the most fascinating temple tourist destinations of the country, contributing a lot to the tourism development of Ayutthaya city. Visiting Wat Yai Chaimongkol is just like taking the journey into the past and is well worth a visit! Note: This article is dedicated to Phra Maha Nutthanit Sumano ( http://mahaoath.com ) for his generous support on Sustainable Community of Silpakorn University (SCSU)( http://sites.google.com/site/scsuthailand ) activity. Figures Detail 1. The Great Pagoda Chayamongkol in the morning mist. 2. Prayer ceremonies and the oral transmission of learning is intellectual core of Wat Yai Chaimongkol 3. The mystery smiles of Buddha images. 4. The Ordination Hall is the ancient center of worship and arts. [ return to Index ]

English

Thu, 21 Aug 2008 14:21:00 +0700

Welcome To Wat Yai Chaimongkol Website 2.17 minutes quick tour In this comprehensive work, Wat Yai Chaimongkol website brings together the Buddhist wisdom of Ayutthaya with an overview and resource guide for everything connected with Wat Yai Chaimongkol's vast cultural heritage and history. It is for the benefit of Buddhist academic community, tourism community and beyond. Included in this website are the information on Wat Yai Chaimongkol history, Meditation Practice Activities/Events in Wat Yai Chaimongkol, tourist attraction for all ages and interests in Wat Yai Chaimongkol, and Dharma teaching. We have just started work on a new page of English version. Should you need more information, please do not hesitate to let us know and your comments or suggested are more than welcome. May the Triable Gems with Us. May all Dharma friends be healthy and auspicious! Content History of Wat Yai Chaimongkol. Wat Yai Chaimongkol is a magnificent ancient royal monastery, more than a mere place of worship. It has been the pride of Siamese people since the 13th Century. .....( read more ) Meditation at Wat Yai Chaimongkol. Wat Yai Chaimongkol, an ancient school of meditation in Thailand , is rich in its tradition of meditation teachings. It is situated 70 kms north of Bangkok, .....( read more ) King Naresuan The Great and The Victory Pagoda of Wat Yai Chaimongkol. King Naresuan The Great (1555 – 1605) was Greatest Warrior King of Thailand, the hero to countless generations... ( read more ) What A Paradise It Seems inside Wat Yai Chaimongkol. Wat Yai Chaimongkol is a place for keeping mental rest and metal concentration. Inside, there are various forms of Buddhist art and ..... ( read more ) Wat Yai Chaimongkol : Biking through the city of living history. The article about ecotourism through Wat Yai Chaimongkol and Ayutthaya province. ..... ( read more ) Contact Please visit our contact page for more information. ( click here ) Local Products and Services Mae Rampeang's Thai Desserts Sweet Stuffed Dough (Kanom Saii Sai), Thai Banana Coconut Cake (Khanom Kloy), Toddy Palm Cake (Khanom Tan)…. a paradise in banana leaves. This little treasure is light, low-calorie, low-sugar, low-cholesterol. It’s beautiful and sumptuous. This Thai healthy dessert recipe can be made with all different kinds of tropical fruits like coconut, banana and toddy palm. It’s amazing to eat!........................( for more information please visit http://kanom.igetweb.com ) Pad-Thai Pad Thai (or Phad Thai, Thai: ผัดไทย, IPA: [pʰàt tʰāj], "Thai style frying") is a dish of stir-fried rice noodles with eggs, fish sauce (Thai น้ำปลา), tamarind juice, red chilli pepper, plus any combination of bean sprouts, shrimp, chicken, or tofu, garnished with crushed peanuts and cilantro. It is normally served with a piece of lime, the juice of which can be added along with Thai condiments. In Thailand, it is also served with a piece of banana flower. ............................( for more information please visit this page ) TukTuk Taxi An auto rickshaw or tuk tuk (auto, rick, autorick or rickshaw in popular parlance) is a motor vehicle that is one of the chief modes of transport across many parts of South and East Asia, especially as a vehicle for hire. It is a motorized version of the traditional rickshaw or velotaxi, a small three-wheeled cart driven by a person, and is related to the cabin cycle.That's a great experience travel around Ayutthaya by TukTuk...........................................................( for more information please visit this page ) Uncle Chang's TukTuk Moblie Cafe Only 1 in Thailand, The first TukTuk Mobile Cafe in Ayutthaya. Refresh yourself with Uncle Chang's coffee, tea, and more. .....................................( for more information please visit this page ) Ayodhara Village Amid the beautiful ancient city, River View Resort Ayutthaya, the resort for peace - lovers harmoniously blends modernity and convenience among peaceful shady lines of banana trees and several kinds of local plants, along quietly river. Enjoy Thai foods, taste several kinds of famous fruit , tour with pleasure. Spend your valuable time for a favorable vacation with our warm service created by us for your real - paradise at Ayodhara Village Ayutthaya........( for more information please visit http://ayodhara.com )

Video Clips from Watyaichaimongkol รวมคลิปเด็ดจากวัดใหญ่ชัยมงคล

Mon, 21 Jul 2008 22:32:42 +0700

YouTube http://youtube.com/user/watyaichaimongkol ON AIR ( สถานีโทรทัศน์พระพุทธศาสนา )

รวมกฎหมายวัด

Mon, 03 Nov 2008 16:57:23 +0700

พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ และ กฎหมายอื่น ๆ ที่เกี่ยวกับวัด เลือกอ่านกฎหมายอื่น [ ไวยาวัจกร ] [ การเช่าที่ดินของวัด] [ การจัดการศาสนสมบัติของวัด] พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. ๒๕๐๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ ( ฉบับที่ ๒ ) พ . ศ . ๒๕๓๕ ภูมิพลอดุลยเดช ป.ร. ให้ไว้ ณ วันที่ ๒๕ ธันวาคม ๒๕๐๕ เป็นปีที่ ๑๗ ในรัชกาลปัจจุบัน และให้ไว้ ณ วันที่ ๒๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๓๕ เป็นปีที่ ๔๗ ในรัชกาลปัจจุบัน พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้า ฯ ให้ประกาศว่าโดยที่ เป็นการสมควรปรับปรุงกฎหมายว่าด้วยคณะสงฆ์ให้เหมาะสมยิ่งขึ้นจึงทรงพระกรุณา โปรดเกล้าฯ ให้ตรา พระราชบัญญัติไว้โดยคำแนะนำและยินยอมของสภาร่างรัฐธรรมนูญในฐานะรัฐสภา ดังต่อไปนี้ มาตรา ๑ พระราชบัญญัตินี้เรียกว่า “พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. ๒๕๐๕“ มาตรา ๒ พระราชบัญญัตินี้ ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษา เป็นต้นไป มาตรา ๓ ให้ยกเลิกพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. ๒๔๘๔ มาตรา ๔ ภายในระยะเวลาหนึ่งปี นับแต่วันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ บรรดากฎกระทรวง สังฆาณัติ กติกาสงฆ์ กฎองค์การพระบัญชาสมเด็จพระสังฆราช ข้อบังคับและระเบียบเกี่ยวกับคณะสงฆ์ ที่ใช้บังคับ อยู่ในวันประกาศพระราชบัญญัตินี้ในราชกิจจานุเบกษา ให้คงใช้บังคับต่อไปเท่าที่ไม่ขัดหรือแย้งกับพระ ราชบัญญัตินี้ ทั้งนี้จนกว่าจะมีกฎกระทรวง กฎมหาเถรสมาคมพระบัญชาสมเด็จพระสังฆราช ข้อบังคับหรือ ระเบียบของมหาเถรสมาคม ยกเลิก หรือมีความอย่างเดียวกันหรือขัดหรือแย้งกันหรือกล่าวไว้เป็นอย่างอื่น มาตรา ๕ เพื่อประโยชน์แห่งมาตรา ๔ บรรดาอำนาจหน้าที่ซึ่งกำหนดไว้ในสังฆาณัติ กติกาสงฆ์ กฎองค์การ พระบัญชาสมเด็จพระสังฆราช ข้อบังคับและระเบียบเกี่ยวกับคณะสงฆ์ ให้เป็นอำนาจหน้าที่ของพระภิกษุ ตำแหน่งใดหรือคณะกรรมการสงฆ์ใด ซึ่งไม่มีในพระราชบัญญัตินี้ ให้มหาเถรสมาคมมีอำนาจกำหนดโดย กฎมหาเถรสมาคมให้เป็นอำนาจหน้าที่ของพระภิกษุตำแหน่งใดรูปใดหรือหลายรูปร่วม กันเป็นคณะตามที่ เ ห็นสมควรได้ มาตรา ๕ ทวิ ในพระราชบัญญัตินี้ “คณะสงฆ์” หมายความว่า บรรดาพระภิกษุที่ได้รับบรรพชาอุปสมบทจากพระอุปัชฌาย์ตามพระราชบัญญัตินี้ หรือตามกฎหมายที่ใช้บังคับก่อนพระราชบัญญัตินี้ไม่ว่าจะปฏิบัติศาสนกิจใน หรือนอกราชอาณาจักร “คณะสงฆ์อื่น” หมายความว่า บรรดาบรรพชิตจีนนิกาย หรืออนัมนิกาย “พระราชาคณะ” หมายความว่า พระภิกษุที่ได้รับแต่งตั้งและสถาปนาให้มีสมณศักดิ์ตั้งแต่ชั้นสามัญจนถึง ชั้นสมเด็จพระราชาคณะ “สมเด็จพระราชาคณะผู้มีอาวุโสสูงสุดโดยสมณศักดิ์” หมายความว่า สมเด็จพระราชาคณะที่ได้รับสถาปนา ก่อนสมเด็จพระราชาคณะรูปอื่น ถ้าได้รับสถาปนาในวันเดียวกันให้ถือรูปที่ได้รับสถาปนาในลำดับก่อน มาตรา ๕ ตรี พระมหากษัตริย์ทรงไว้ซึ่งพระราชอำนาจในการแต่งตั้งสถาปนาและถอดถอนสมณศักดิ์ของ พระภิกษุในคณะสงฆ์ มาตรา ๖ ให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการรักษาการตามพระราชบัญญัตินี้และให้มี อำนาจออก กฎกระทรวงเพื่อปฏิบัติการให้เป็นไปตามพระราชบัญญัตินี้ กฎกระทรวงนั้น เมื่อได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้ว ให้ใช้บังคับได้ * มาตรา ๕ ทวิและมาตรา ๕ ตรี บัญญัติขึ้นโดยมาตรา ๓ แห่งพระราชบัญัติคณะสงฆ์ ( ฉบับที่ ๒ ) พ.ศ. ๒๕๓๕ หมวด ๑ สมเด็จพระสังฆราช มาตรา ๗ พระมหากษัตริย์ทรงสถาปนาสมเด็จพระสังฆราชองค์หนึ่ง ในกรณีที่ตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราชว่างลง ให้นายกรัฐมนตรีโดยความเห็นชอบของมหาเถรสมาคมเสนอ นามสมเด็จพระราชาคณะผู้มีอาวุโสสูงสุดโดยสมณศักดิ์ ขึ้นทูลเกล้าฯ เพื่อทรงสถาปนาเป็นสมเด็จพระสังฆราช ในกรณีที่สมเด็จพระราชาคณะผู้มีอาวุโสสูงสุดโดยสมณศักดิ์ไม่อาจปฏิบัติ หน้าที่ได้ให้นายกรัฐมนตรีโดย ความเห็นชอบของมหาเถรสมาคมเสนอนามสมเด็จพระราชาคณะรูปอื่นผู้มีอาวุโสโดย สมณศักดิ์รองลงมา ตามลำดับ และสามารถปฏิบัติหน้าที่ได้ ขึ้นทูลเกล้าฯ เพื่อทรงสถาปนาเป็นสมเด็จพระสังฆราช มาตรา ๘ สมเด็จพระสังฆราชทรงดำรงตำแหน่งสกลมหาสังฆปริณายก ทรงบัญชาการคณะสงฆ์และทรงตรา พระบัญชาสมเด็จพระสังฆราชโดยไม่ขัดหรือแย้งกับกฎหมาย พระธรรมวินัยและกฎมหาเถรสมาคม มาตรา ๙ ในกรณีที่สมเด็จพระสังฆราชทรงลาออกจากตำแหน่งหรือพระมหากษัตริย์ทรงพระกรุณา โปรดให้ ออกจากตำแหน่ง พระมหากษัตริย์จะทรงแต่งตั้งให้เป็นที่ปรึกษาของสมเด็จพระสังฆราชหรือ ตำแหน่งอื่นใด ตามพระราชอัธยาศัยก็ได้ มาตรา ๑๐ ในเมื่อไม่มีสมเด็จพระสังฆราช ให้สมเด็จพระราชาคณะผู้มีอาวุโสสูงสุดโดยสมณศักดิ์เป็นผู้ ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช ถ้าสมเด็จพระราชาคณะผู้มีอาวุโสสูงสุดโดยสมณศักดิ์ ไม่อาจปฏิบัติหน้าที่ได้ ให้กรรมการมหาเถรสมาคมที่ เหลืออยู่เลือกพระราชาคณะรูปหนึ่งผู้มีอาวุโสโดยสมณศักดิ์รองลงมาตามลำดับ และสามารถปฏิบัติหน้าที่ได้ เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช ในเมื่อสมเด็จพระสังฆราชไม่ประทับอยู่ในราชอาณาจักร หรือไม่อาจทรงปฏิบัติหน้าที่ได้ สมเด็จพระสังฆราช จะได้ทรงแต่งตั้งให้สมเด็จพระราชาคณะรูปใดรูปหนึ่งปฏิบัติหน้าที่แทน ในกรณีที่สมเด็จพระสังฆราชมิได้ทรงแต่งตั้งผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนตามวรรคสาม หรือสมเด็จพระราชาคณะซึ่ง ได้รับแต่งตั้งให้ปฏิบัติหน้าที่แทนสมเด็จพระสังฆราชไม่อาจปฏิบัติหน้าที่ สมเด็จพระสังฆราชได้ ให้นำความ ในวรรคหนึ่งและวรรคสองมาใช้บังคับโดยอนุโลม * มาตรา ๗ ความเดิมถูกยกเลิกโดยมาตรา ๔ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ และให้ ใช้ความดังที่พิมพ์ไว้แทน * มาตรา ๙ และมาตรา ๑๐ ความเดิมถูกยกเลิกโดยมาตรา ๕ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ และให้ใช้ความดังที่พิมพ์ไว้แทน ให้รัฐมนตรี ว่าการกระทรวงศึกษาธิการประกาศนามสมเด็จ พระราชาคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราชตามมาตรานี้ในราชกิจจานุเบกษา มาตรา ๑๑ สมเด็จพระสังฆราชพ้นจากตำแหน่ง เมื่อ (๑) มรณภาพ (๒) พ้นจากความเป็นพระภิกษุ (๓) ลาออก (๔) ทรงพระกรุณาโปรดให้ออก หมวด ๒ มหาเถรสมาคม มาตรา ๑๒ มหาเถรสมาคมประกอบด้วยสมเด็จพระสังฆราชซึ่งดำรงตำแหน่งประธานกรรมการโดย ตำแหน่ง สมเด็จพระราชาคณะทุกรูปเป็นกรรมการโดยตำแหน่ง และพระราชาคณะซึ่งสมเด็จพระสังฆราชทรงแต่งตั้งมี จำนวนไม่เกินสิบสองรูปเป็นกรรมการ * มาตรา ๑๒ ความเดิมถูกยกเลิกโดยมาตรา ๖ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ และให้ ใช้ความดังที่พิมพ์ไว้แทน มาตรา ๑๓ ให้ผอ.สนง.พระพุทธศาสนาแห่งชาติเป็นเลขาธิการมหาเถรสมาคมโดยตำแหน่งและให้ สนง.พระพุทธศาสนาแห่งชาติทำหน้าที่สำนักเลขาธิการมหาเถรสมาคม มาตรา ๑๔ กรรมการมหาเถรสมาคม ซึ่งสมเด็จพระสังฆราชทรงแต่งตั้งอยู่ในตำแหน่งคราวละสองปี และ อาจได้รับแต่งตั้งอีกได้ มาตรา ๑๕ นอกจากการพ้นจากตำแหน่งตามวาระตามมาตรา ๑๔ กรรมการมหาเถรสมาคมซึ่งสมเด็จ- พระสังฆราชทรงแต่งตั้งพ้นจากตำแหน่ง เมื่อ (๑) มรณภาพ (๒) พ้นจากความเป็นพระภิกษุ (๓) ลาออก (๔) สมเด็จพระสังฆราชมีพระบัญชาให้ออก ในกรณีที่กรรมการมหาเถรสมาคมพ้นจากตำแหน่งก่อนวาระ สมเด็จพระสังฆราชอาจทรงแต่งตั้ง พระราชาคณะรูปใดรูปหนึ่ง เป็นกรรมการ แทนกรรมการซึ่งได้รับแต่งตั้งตามความในวรรคก่อน อยู่ในตำแหน่งตามวาระของผู้ซึ่งตนแทน มาตรา ๑๕ ทวิ การแต่งตั้งกรรมการมหาเถรสมาคมตามมาตรา ๑๒ และการให้กรรมการ มหาเถรสมาคมพ้น จากตำแหน่งตามมาตรา ๑๕ ให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการเป็นผู้ลงนามรับสนองพระบัญชาสมเด็จ- พระสังฆราช มาตรา ๑๕ ตรี มหาเถรสมาคมมีอำนาจหน้าที่ดังต่อไปนี้ (๑) ปกครองคณะสงฆ์ให้เป็นไปโดยเรียบร้อยดีงาม (๒) ปกครองและกำหนดการบรรพชาสามเณร (๓) ควบคุมและส่งเสริมการศาสนศึกษา การศึกษาสงเคราะห์ การเผยแผ่ การสาธารณูปการ และการสาธารณ- สงเคราะห์ของคณะสงฆ์ (๔) รักษาหลักพระธรรมวินัยของพระพุทธศาสนา (๕) ปฏิบัติหน้าที่อื่น ๆ ตามที่บัญญัติไว้ในพระราชบัญญัตินี้หรือกฎหมายอื่น เพื่อการนี้ ให้มหาเถรสมาคมมีอำนาจตรากฎมหาเถรสมาคม ออกข้อบังคับ วางระเบียบ ออกคำสั่ง มีมติหรือ ออกประกาศ โดยไม่ขัดหรือแย้งกับกฎหมายและพระธรรมวินัยใช้บังคับได้และจะมอบให้พระภิกษุ รูปใดหรือ คณะกรรมการหรือคณะอนุกรรมการตามมาตรา ๑๙ เป็นผู้ใช้อำนาจหน้าที่ตามวรรคหนึ่งก็ได้ มาตรา ๑๕ จัตวา เพื่อรักษาหลักพระธรรมวินัยและเพื่อความเรียบร้อยดีงามของคณะสงฆ์ มหาเถรสมาคม จะตรากฎมหาเถรสมาคมเพื่อกำหนดโทษหรือวิธีลงโทษทางการปกครอง สำหรับพระภิกษุและสามเณรที่ ประพฤติให้เกิดความเสียหายแก่พระศาสนาและการปกครองของคณะสงฆ์ก็ได้ พระภิกษุและสามเณรที่ได้รับโทษตามวรรคหนึ่ง ถึงขั้นให้สละสมณเพศต้องสึกภายในสามวันนับแต่วัน ทราบคำสั่งลงโทษ * มาตรา ๑๕ ทวิ มาตรา ๑๕ ตรี และมาตรา ๑๕ จัตวา บัญญัติเพิ่มขึ้นโดยมาตรา ๗ แห่งพระราชบัญญัติ คณะสงฆ์ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ มาตรา ๑๖ ในกรณีที่ประธานกรรมการมหาเถรสมาคมไม่อาจมาประชุมหรือไม่อยู่ในที่ประชุมมหา เถร- สมาคมและมิได้มอบหมายให้สมเด็จพระราชาคณะรูปใดรูปหนึ่งปฏิบัติหน้าที่แทน ให้สมเด็จ พระราชาคณะผู้มีอาวุโสสูงสุดโดยสมณศักดิ์ซึ่งอยู่ในที่ประชุมเป็นผู้ปฏิบัติ หน้าที่แทน * มาตรา ๖ ความเดิมถูกยกเลิกโดยมาตรา ๘ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ และ ให้ใช้ความดังที่พิมพ์ไว้แทน มาตรา ๑๗ การประชุมมหาเถรสมาคมต้องมีกรรมการโดยตำแหน่งและกรรมการโดยการแต่งตั้งรวม กันมาประชุมไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่งของกรรมการทั้งหมดจึงเป็นองค์ประชุม ระเบียบการประชุมมหาเถร- สมาคมให้เป็นไปตามกฎมหาเถรสมาคม มาตรา ๑๘ ในกรณีที่ยังไม่มีการแต่งตั้งกรรมการมหาเถรสมาคมแทนตำแหน่งที่ว่าง ตามมาตรา ๑๕ วรรคสอง ให้ถือว่ามหาเถรสมาคม มีกรรมการเท่าจำนวนที่เหลืออยู่ในขณะนั้น มาตรา ๑๙ สมเด็จพระสังฆราชทรงแต่งตั้งคณะกรรมการหรือคณะอนุกรรมการฝ่ายต่าง ๆ ตามมติมหา- เถรสมาคมประกอบด้วยพระภิกษุหรือบุคคลอื่นจำนวนหนึ่งมีหน้าที่พิจารณากลั่น กรองเรื่องที่จะเสนอต่อ มหาเถรสมาคมและปฏิบัติหน้าที่อื่นตามที่มหาเถรสมาคมมอบหมายโดยขึ้นตรงต่อมหา เถรสมาคม การจัดให้มีคณะกรรมการหรือคณะอนุกรรมการฝ่ายต่าง ๆ การแต่งตั้งกรรมการหรืออนุกรรมการ การพ้นจากตำแหน่งของกรรมการหรืออนุกรรมการ และระเบียบการประชุมให้เป็นไปตามระเบียบ มหาเถรสมาคม หมวด ๓ การปกครองคณะสงฆ์ มาตรา ๒๐ คณะสงฆ์ต้องอยู่ภายใต้การปกครองของมหาเถรสมาคม การจัดระเบียบการปกครองคณะสงฆ์ ให้เป็นไปตามที่กำหนดในกฎมหาเถรสมาคม มาตรา ๒๐ ทวิ เพื่อประโยชน์แก่การปกครองคณะสงฆ์ส่วนกลางและส่วนภูมิภาคให้มีเจ้าคณะใหญ่ปฏิบัติ หน้าที่ในเขตปกครองคณะสงฆ์ การแต่งตั้งและการกำหนดอำนาจหน้าที่เจ้าคณะใหญ่ ให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่กำหนดใน กฎมหาเถรสมาคม * มาตรา ๑๘ มาตรา ๑๙ และมาตรา ๒๐ ความเดิมถูกยกเลิกโดยมาตรา ๙ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ และให้ใช้ความดังที่พิมพ์ไว้แทน *มาตรา ๒๐ ทวิ บัญญัติเพิ่มขึ้นโดยมาตรา ๑๐ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ ๒ ) พ.ศ.๒๕๓๕ มาตรา ๒๑ การปกครองคณะสงฆ์ส่วนภูมิภาค ให้จัดแบ่งเขตปกครองดังนี้ (๑) ภาค (๒) จังหวัด (๓) อำเภอ (๔) ตำบล จำนวนและเขตปกครองดังกล่าวให้เป็นไปตามที่กำหนดในกฎมหาเถรสมาคม มาตรา ๒๒ การปกครองคณะสงฆ์ส่วนภูมิภาค ให้มีพระภิกษุเป็นผู้ปกครองตามชั้นตามลำดับ ดังต่อไปนี้ (๑) เจ้าคณะภาค (๒) เจ้าคณะจังหวัด (๓) เจ้าคณะอำเภอ (๔) เจ้าคณะตำบล เมื่อมหาเถรสมาคมเห็นสมควรจะจัดให้มีรองเจ้าคณะภาค รองเจ้าคณะจังหวัด รองเจ้าคณะอำเภอ และ รองเจ้าคณะตำบล เป็นผู้ช่วยเจ้าคณะนั้น ๆ ก็ได้ มาตรา ๒๓ การแต่งตั้งถอดถอนพระอุปัชฌาย์ เจ้าอาวาส รองเจ้าอาวาส ผู้ช่วยเจ้าอาวาสพระภิกษุอัน เกี่ยวกับตำแหน่งปกครองคณะสงฆ์ตำแหน่งอื่น ๆ และไวยาวัจกรให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์และวิธีการ ที่กำหนดในกฎมหาเถรสมาคม หมวด ๔ นิคหกรรมและการสละสมณเพศ มาตรา ๒๔ พระภิกษุจะต้องรับนิคหกรรมก็ต่อเมื่อกระทำการล่วงละเมิดพระธรรมวินัยและ นิคหกรรม ที่จะลงแก่พระภิกษุก็ต้องเป็นนิคหกรรมตามพระธรรมวินัย มาตรา ๒๕ ภายใต้บังคับมาตรา ๒๔ มหาเถรสมาคมมีอำนาจตรากฎมหาเถรสมาคม กำหนดหลักเกณฑ์ และวิธีการปฏิบัติ เพื่อให้การลงนิคหกรรมเป็นไปโดยถูกต้อง สะดวก รวดเร็วและเป็นธรรม และให้ถือว่า เป็นการชอบด้วยกฎหมายที่มหาเถรสมาคมจะกำหนดในกฎมหาเถรสมาคมให้มหาเถรสมาคม หรือ พระภิกษุผู้ปกครองสงฆ์ตำแหน่งใดเป็นผู้มีอำนาจลงนิคหกรรมแก่พระภิกษุผู้ล่วง ละเมิดพระธรรมวินัยกับทั้ง การกำหนดให้การวินิจฉัยการลงนิคหกรรมให้เป็นอันยุติในชั้นใด ๆ นั้นด้วย มาตรา ๒๖ พระภิกษุรูปใดล่วงละเมิดพระธรรมวินัย และได้มีคำวินิจฉัยถึงที่สุด ให้ได้รับนิคหกรรม ถ้าให้สึก ต้องสึกภายในยี่สิบสี่ชั่วโมงนับแต่เวลาที่ได้ทราบคำวินิจฉัยนั้น มาตรา ๒๗ เมื่อพระภิกษุรูปใดต้องด้วยกรณีข้อใดข้อหนึ่ง ดังต่อไปนี้ (๑) ต้องคำวินิจฉัยตามมาตรา ๒๕ ให้ได้รับนิคหกรรมไม่ถึงให้สึกแต่ไม่ยอมรับนิคหกรรมนั้น (๒) ประพฤติล่วงละเมิดพระธรรมวินัยเป็นอาจิณ (๓) ไม่สังกัดอยู่ในวัดใดวัดหนึ่ง (๔) ไม่มีวัดเป็นที่อยู่เป็นหลักแหล่ง * มาตรา ๒๗ ความเดิมถูกยกเลิกโดยมาตรา ๑๑ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ และให้ใช้ความดังที่พิมพ์ไว้แทน ให้พระภิกษุรูปนั้นสละสมณเพศตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่กำหนดในกฎมหาเถรสมาคม พระภิกษุผู้ต้อง คำวินิจฉัยให้สละสมณเพศตามวรรคสอง ต้องสึกภายในสามวันนับแต่วันที่ได้รับทราบคำวินิจฉัยนั้น มาตรา ๒๘ พระภิกษุรูปใดต้องคำพิพากษาถึงที่สุดให้เป็นบุคคลล้มละลาย ต้องสึกภายในสามวันนับแต่ วันที่คดีถึงที่สุด มาตรา ๒๙ พระภิกษุรูปใดถูกจับโดยต้องหาว่ากระทำความผิดอาญา เมื่อพนักงานสอบสวนหรือพนักงาน- อัยการไม่เห็นสมควรให้ปล่อยชั่วคราว และเจ้าอาวาสแห่งวัดที่พระภิกษุรูปนั้นสังกัดไม่รับมอบตัวไว้ควบคุม หรือพนักงานสอบสวนไม่เห็นสมควรให้เจ้าอาวาสรับตัวไปควบคุม หรือพระภิกษุรูปนั้นมิได้สังกัดในวัดใด วัดหนึ่ง ให้พนักงานสอบสวนมีอำนาจจัดดำเนินการให้พระภิกษุรูปนั้นสละสมณเพศเสียได้ มาตรา ๓๐ เมื่อจะต้องจำคุก กักขัง หรือขังพระภิกษุรูปใดตามคำพิพากษา หรือคำสั่งของศาลให้พนักงาน เจ้าหน้าที่ผู้มีอำนาจหน้าที่ปฏิบัติการให้เป็นไปตามคำพิพากษา หรือคำสั่งของศาลมีอำนาจดำเนินการให้ พระภิกษุรูปนั้นสละสมณเพศเสียได้ และให้รายงานให้ศาลทราบถึงการสละสมณเพศนั้น หมวด ๕ วัด มาตรา ๓๑ วัดมีสองอย่าง (๑) วัดที่ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา (๒) สำนักสงฆ์ ให้วัดมีฐานะเป็นนิติบุคคล เจ้าอาวาสเป็นผู้แทนของวัดในกิจการทั่วไป * มาตรา ๓๑ ความเดิมถูกยกเลิกโดยมาตรา ๑๒ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ และ ให้ใช้ความดังที่พิมพ์ไว้แทน มาตรา ๓๒ การสร้าง การตั้ง การรวม การย้าย การยุบเลิกวัด และการขอรับพระราชทานวิสุงคามสีมา ให้ เป็นไปตามวิธีการที่กำหนดในกฎกระทรวง ในกรณียุบเลิกวัด ทรัพย์สินของวัดที่ถูกยุบเลิกให้ตกเป็น ศาสนสมบัติกลาง มาตรา ๓๒ ทวิ วัดใดเป็นวัดร้างที่ไม่มีพระภิกษุอยู่อาศัย ในระหว่างที่ยังไม่มีการยุบเลิกวัด ให้ สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติมีหน้าที่ปกครองดูแลรักษาวัดนั้น รวมทั้งที่วัดที่ธรณีสงฆ์และทรัพย์สินของวัดนั้นด้วย การยกวัดร้างขึ้นเป็นวัดมีพระภิกษุอยู่จำพรรษา ให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่กำหนดในกฎกระทรวง *มาตรา ๓๒ ทวิ บัญญัติเพิ่มขึ้นโดยมาตรา ๑๓ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ มาตรา ๓๓ ที่วัดและที่ซึ่งขึ้นต่อวัด มีดังนี้ (๑) ที่วัด คือ ที่ซึ่งตั้งวัด ตลอดจนเขตของวัดนั้น (๒) ที่ธรณีสงฆ์ คือ ที่ซึ่งเป็นสมบัติของวัด (๓) ที่กัลปนา คือ ที่ซึ่งมีผู้อุทิศแต่ผลประโยชน์ให้วัดหรือพระศาสนา มาตรา ๓๔ การโอนกรรมสิทธิ์ที่วัด ที่ธรณีสงฆ์ หรือที่ศาสนสมบัติกลาง ให้กระทำได้ก็แต่โดยพระราชบัญญัติ เว้นแต่เป็นกรณีตามวรรคสอง การโอนกรรมสิทธิ์ที่วัด ที่ธรณีสงฆ์ หรือที่ศาสนสมบัติกลาง ให้แก่ส่วนราชการ รัฐวิสาหกิจหรือหน่วยงานอื่น ของรัฐ เมื่อมหาเถรสมาคมไม่ขัดข้องและได้รับค่าผาติกรรมจากส่วนราชการ รัฐวิสาหกิจ หรือหน่วยงานนั้น แล้ว ให้กระทำโดยพระราชกฤษฎีกา ห้ามมิให้บุคคลใดยกอายุความขึ้นต่อสู้กับวัดหรือกรมการศาสนา แล้วแต่กรณีในเรื่องทรัพย์สินอันที่วัด ที่ธรณีสงฆ์ หรือที่ศาสนสมบัติกลาง มาตรา ๓๕ ที่วัด ที่ธรณีสงฆ์ และที่ศาสนสมบัติกลาง เป็นทรัพย์สินซึ่งไม่อยู่ในความรับผิดชอบแห่งการบังคับคดี * มาตรา ๓๔ และมาตรา ๓๕ ความเดิมถูกยกเลิกโดยมาตรา ๑๔ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ และให้ใช้ความดังที่พิมพ์ไว้แทน มาตรา ๓๖ วัดหนึ่งให้มีเจ้าอาวาสรูปหนึ่ง และถ้าเป็นการสมควรจะให้มีรองเจ้าอาวาสหรือผู้ช่วยเจ้าอาวาสด้วยก็ได้ มาตรา ๓๗ เจ้าอาวาสมีหน้าที่ดังนี้ (๑) บำรุงรักษาวัด จัดกิจการและศาสนสมบัติของวัดให้เป็นไปด้วยดี (๒) ปกครองและสอดส่องให้บรรพชิตและคฤหัสถ์ที่มีที่อยู่หรือพำนักอาศัยอยู่ในวัด นั้นปฏิบัติตามพระธรรมวินัย กฎมหาเถรสมาคม ข้อบังคับระเบียบหรือคำสั่งของมหาเถรสมาคม (๓) เป็นธุระในการศึกษาอบรมและสั่งสอนพระธรรมวินัยแก่บรรพชิตและคฤหัสถ์ (๔) ให้ความสะดวกตามสมควรในการบำเพ็ญกุศล มาตรา ๓๘ เจ้าอาวาสมีอำนาจดังนี้ (๑) ห้ามบรรพชิตและคฤหัสถ์ซึ่งมิได้รับอนุญาตของเจ้าอาวาสเข้าไปอยู่อาศัยในวัด (๒) สั่งให้บรรพชิตและคฤหัสถ์ซึ่งไม่อยู่ในโอวาทของเจ้าอาวาสออกไปเสียจากวัด (๓) สั่งให้บรรพชิตและคฤหัสถ์ที่มีที่อยู่หรือพำนักอาศัยในวัด ทำงานภายในวัดหรือให้ทำทัณฑ์บน หรือให้ ขอขมาโทษ ในเมื่อบรรพชิตหรือคฤหัสถ์ในวัดนั้นประพฤติผิดคำสั่งเจ้าอาวาส ซึ่งได้สั่งโดยชอบด้วย พระธรรมวินัย กฎมหาเถรสมาคม ข้อบังคับ ระเบียบ หรือคำสั่งของมหาเถรสมาคม มาตรา ๓๙ ในกรณีที่ไม่มีเจ้าอาวาสหรือเจ้าอาวาสไม่อาจปฏิบัติหน้าที่ได้ ให้แต่งตั้งผู้รักษาการแทนเจ้าอาวาส ให้ผู้รักษาการแทนเจ้าอาวาสมีอำนาจและหน้าที่เช่นเดียวกับเจ้าอาวาส การแต่งตั้งผู้รักษาการแทนเจ้าอาวาส ให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่กำหนดในกฎมหาเถรสมาคม หมวด ๖ ศาสนสมบัติ มาตรา ๔๐ ศาสนสมบัติแบ่งออกเป็นสองประเภท (๑) ศาสนสมบัติกลาง ได้แก่ ทรัพย์สินของพระศาสนาซึ่งมิใช่ของวัดใดวัดหนึ่ง (๒) ศาสนสมบัติของวัด ได้แก่ ทรัพย์สินของวัดใดวัดหนึ่ง การดูแลรักษาและจัดการศาสนสมบัติกลาง ให้เป็นอำนาจหน้าที่ของกรมการศาสนา เพื่อการนี้ ให้ถือว่า สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติเป็นเจ้าของศาสนสมบัติกลางนั้นด้วย การดูแลรักษาและจัดการศาสนสมบัติของวัด ให้เป็นไปตามวิธีการที่กำหนดในกฎกระทรวง มาตรา ๔๑ ให้กระทรวงศึกษาธิการจัดทำงบประมาณประจำปีของศาสนสมบัติกลางด้วยความเห็นชอบ ของ มหาเถรสมาคม และเมื่อได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้วให้ใช้งบประมาณนั้นได้ หมวด ๗ บทกำหนดโทษ มาตรา ๔๒ ผู้ใดมิได้รับแต่งตั้งให้เป็นพระอุปัชฌาย์ หรือถูกถอดถอนจากความเป็นพระอุปัชฌาย์ ตามมาตรา ๒๓ แล้ว กระทำการบรรพชาอุปสมบทแก่บุคคลอื่น ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งปี * มาตรา ๔๒ มาตรา ๔๓ และมาตรา ๔๔ ความเดิมถูกยกเลิกโดยมาตรา ๑๕ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ และให้ใช้ความดังที่พิมพ์ไว้แทน มาตรา ๔๓ ผู้ใดฝ่าฝืนมาตรา ๑๕ จัตวา วรรคสอง มาตรา ๒๖ มาตรา ๒๗ วรรคสาม หรือมาตรา ๒๘ ต้องระวางโทษ จำคุกไม่เกินหนึ่งปี มาตรา ๔๔ ผู้ใดพ้นจากความเป็นพระภิกษุเพราะต้องปาราชิกมาแล้วไม่ว่าจะมีคำวินิจฉัยตาม มาตรา ๒๕ หรือไม่ ่ก็ตาม แต่มารับบรรพชาอุปสมบทใหม่ โดยกล่าวความเท็จหรือปิดบังความจริงต่อพระอุปัชฌาย์ ต้องระวางโทษจำคุก ไม่เกินหนึ่งปี มาตรา ๔๔ ทวิ ผู้ใดหมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายสมเด็จพระสังฆราชต้องระวางโทษจำคุก ไม่เกินหนึ่งปี หรือปรับไม่เกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ มาตรา ๔๔ ตรี ผู้ใดใส่ความคณะสงฆ์หรือคณะสงฆ์อื่นอันอาจก่อให้เกิดความเสื่อมเสียหรือความ แตกแยก ต้อง ระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งปี หรือปรับไม่เกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ * มาตรา ๔๔ ทวิ และมาตรา ๔๔ ตรี บัญญัติเพิ่มขึ้นโดยมาตรา ๑๖ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ หมวด ๘ เบ็ดเตล็ด มาตรา ๔๕ ให้ถือว่าพระภิกษุซึ่งได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งในการปกครองคณะสงฆ์และ ไวยาวัจกร เป็น เจ้าพนักงานตามความในประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๔๖ การปกครองคณะสงฆ์อื่นให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่กำหนดในกฎกระทรวง *มาตรา ๔๖ ความเดิมถูกยกเลิกโดยมาตรา ๑๗ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ และให้ใช้ ความดังที่พิมพ์ไว้แทน หมายเหตุ ๑. ตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ ได้บัญญัติเพิ่มเติมอีก ๔ มาตรา คือ มาตรา ๑๘ มาตรา ๑๙ มาตรา ๒๐ และมาตรา ๒๑ ดังนี้ มาตรา ๑๘ บรรดากฎกระทรวง กฎมหาเถรสมาคม ข้อบังคับ ระเบียบ หรือคำสั่งของมหาเถรสมาคมที่ออกตามพระ ราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ.๒๕๐๕ ให้ยังคงใช้บังคับได้ต่อไปเท่าที่ไม่ขัดหรือแย้งกับพระราชบัญญัตินี้ มาตรา ๑๙ วัดมีฐานะเป็นนิติบุคคลตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ให้มีฐานะเป็นนิติบุคคลตามพระราชบัญญัติ คณะสงฆ์ พ.ศ.๒๕๐๕ ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัตินี้ มาตรา ๒๐ ให้พระภิกษุที่ได้รับแต่งตั้งและสถาปนาให้มีสมณศักดิ์อยู่ก่อนวันใช้พระราชบัญญัตินี้ยังมีสมณศักดิ์นั้นต่อไป ให้ผู้ที่ได้รับแต่งตั้งเป็นกรรมการมหาเถรสมาคม เจ้าคณะใหญ่ กรรมการ หรืออนุกรรมการใด ตามพระราชบัญญัติ คณะ สงฆ์ พ.ศ.๒๕๐๕ หรือตามกฎกระทรวง กฎมหาเถรสมาคม ข้อบังคับ ระเบียบ หรือคำสั่ง ของมหาเถรสมาคมซึ่งออกตาม ความในพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ.๒๕๐๕ ยังคงดำรงตำแหน่งหรือปฏิบัติหน้าที่ต่อไปจนครบวาระการดำรงตำแหน่ง หรือจนกว่ามหาเถรสมาคมจะมีมติเป็นประการอื่น มาตรา ๒๑ ให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการรักษาการตามพระราชบัญญัตินี้ ๒. ผู้รับสนองพระบรมราชโองการ ๒.๑ จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ นายกรัฐมนตรี เป็นผู้รับสนองพระบรมราชโองการในการประกาศใช้พระราชบัญญัติ คณะสงฆ์ พ.ศ.๒๕๐๕ และ ๒.๒ นายอานันท์ ปันยารชุน นายกรัฐมนตรี เป็นผู้รับสนองพระบรมราชโองการในการประกาศใช้พระราชบัญญัติ คณะสงฆ์ พ.ศ.๒๕๓๕ ดาวน์โหลด จากสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา [ กลับขึ้นบน ] พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ และ กฎหมายอื่น ๆ ที่เกี่ยวกับวัด เลือกอ่านกฎหมายอื่น [ พ.ร.บ. คณะสงฆ์ ] [ การเช่าที่ดินของวัด] [ การจัดการศาสนสมบัติของวัด] ไวยาวัจกร ความหมายของไวยาวัจกร ไวยาวัจกร หมายถึง ผู้ทำกิจธุระแทนภิกษุหรือสงฆ์ , ผู้จัดการขวนขวายแทนภิกษุหรือสงฆ์ ไวยาวัจกร หมายถึง ผู้ทำกิจธุระแทนสงฆ์, ผู้ช่วยขวนขวายทำกิจธุระ, ผู้ช่วยเหลือรับใช้พระ ไวยาวัจกรตามพระวินัย ตามพระวินัย มีไวยาวัจกร ที่ปรากฏในสิกขาบทที่ ๑๐ จีวรวรรคที่ ๑ นิสัคคิยปาจิตตีย์ ๓ ความว่า "ถ้าใคร ๆ นำทรัพย์มาเพื่อค่าจีวรแล้วถามภิกษุว่า ใครเป็นไวยาวัจกรของเธอ ถ้าภิกษุต้องการจีวร ก็พึงแสดงคนวัดหรืออุบาสกว่า ผู้นี้เป็นไวยาวัจกรของภิกษุทั้งหลาย ครั้นเขามอบหมายไวยาวัจกรนั้นแล้ว สั่งภิกษุว่า ถ้าต้องการจีวร ให้เข้าไปหาไวยาวัจกร ภิกษุนั้นพึงเข้าไปหาเขาแล้วทวงว่า เราต้องการจีวรดังนี้ได้ ๓ ครั้ง ถ้าไม่ได้จีวร ไปยืนแต่พอเขาเห็นได้ ๖ ครั้ง ถ้าไม่ได้ ขืนไปทวงให้เกิน ๓ ครั้ง ยืนเกิน ๖ ครั้ง ได้มา ต้องนิสัคคิยปาจิตตีย์ ถ้าไปทวงและยืนครบกำหนดแล้วไม่ได้จีวรจำต้องไปบอกเจ้าของเดิมว่าของนั้นไม่ สำเร็จประโยชน์แก่ตน ให้เขาเรียกเอาของเขาคืนมาเสีย อธิบายความตามวินัยมุข ๔ เล่ม ๑ กัณฑ์ที่ ๖ สิกขาบทที่ ๑๐ ว่า อนึ่ง พระราชาก็ดี ราชอำมาตย์ก็ดี พราหมณ์ก็ดี คฤหบดีก็ดี ส่งทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรไปด้วยทูตเฉพาะภิกษุว่า เจ้าจงจ่ายจีวร ด้วยทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรนี้แล้ว ยังภิกษุชื่อนี้ให้ครองจีวร ถ้าทูตนั้น เข้าไปหาภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า ทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรนี้ นำมาเฉพาะท่าน ขอท่านจงรับทรัพย์สำหรับจ่ายจีวร ภิกษุนั้น พึงกล่าวต่อทูตนั้นอย่างนี้ว่า พวกเราหาได้รับทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรไม่ พวกเรารับแต่จีวรอันเป็นของควรโดยกาล ถ้าทูตนั้นกล่าวต่อภิกษุนั้นอย่างนี้ว่า ก็ใครๆ ผู้เป็นไวยาวัจกรของท่านมีหรือ ภิกษุผู้ต้องการจีวร พึงแสดงชนผู้ทำการในอาราม หรืออุบาสก ให้เป็นไวยาวัจกร ด้วยคำว่า คนนั้นแลเป็นไวยาวัจกรของพระภิกษุทั้งหลาย ถ้าทูตนั้น สั่งไวยาวัจกรนั้นให้เข้าใจแล้ว เข้าไปหาภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า คนที่ท่านแสดงเป็นไวยาวัจกรนั้น ข้าพเจ้าสั่งให้เข้าใจแล้ว ท่านจงเข้าไปหา เขาจักให้ท่านครองจีวรตามกาล ภิกษุผู้ต้องการจีวร เข้าไปหาไวยาวัจกรแล้ว พึงทวงพึงเตือน ๒-๓ ครั้ง ว่า เราต้องการจีวร ภิกษุทวงอยู่ เตือนอยู่ ๒-๓ ครั้ง ยังไวยาวัจกรนั้นให้จัดจีวรสำเร็จได้การให้สำเร็จได้ด้วยอย่างนี้ นั่นเป็นดี ถ้าให้สำเร็จไม่ได้ พึงเข้าไปยืนนิ่งต่อหน้า ๔ ครั้ง ๕ ครั้ง ๖ ครั้ง เป็นอย่างมาก ยังไวยาวัจกรนั้นให้จัดจีวรสำเร็จได้ การให้สำเร็จได้ด้วยอย่างนี้ นั่นเป็นดี ถ้าให้สำเร็จไม่ได้ถ้าเธอพยายามให้ยิ่งกว่านั้น ยังจีวรนั้นให้สำเร็จ เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์ ถ้าให้สำเร็จไม่ได้พึงไปเองก็ดี ส่งทูตไปก็ดี ในสำนักที่ส่งทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรมา เพื่อเธอ บอกว่า ท่านส่งทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรไปเฉพาะภิกษุใด ทรัพย์นั้นหาสำเร็จประโยชน์น้อยหนึ่งแก่ภิกษุนั้นไม่ ท่านจงทวงเอาคืนทรัพย์ของท่าน ทรัพย์ของท่านอย่าได้ฉิบหายเสียเลย. นี้เป็นสามีจิกรรม.(คือการชอบ) ในเรื่องนั้น ไวยาวัจกรที่ปรากฏในวินัยมุข เล่ม ๒ กัณฑ์ที่ ๒๐ กล่าวว่า "ที่กัลปนา คือที่นาที่สวนและที่อย่างอื่นอีก อันทายกผู้เจ้าของบริจาคไว้เพื่อเป็นค่าปัจจัยบำรุงสงฆ์ เช่นเรียกในบัดนี้ว่าที่ธรณีสงฆ์ในบาลี แสดงครุภัณฑ์ ไม่ได้กล่าวถึง แต่ในบาลีเภสัชชขันธกะกล่าวไว้แต่ไม่ชัดความดังนี้ พืชของบุคคลอันเพาะปลูกในพื้นที่ของสงฆ์ เจ้าของพึงให้ส่วนแล้วบริโภค นี้ก็ได้แก่ที่นาหรือที่สวนมีคนเช่าถือ เสียค่าเช่าให้แก่สงฆ์. ที่กัลปนานี้ อนุโลมเข้าในบทอารามวัตถุ เป็นครุภัณฑ์ ของอันเกิดขึ้นในที่นั้นหรือจะเรียกว่าค่าเช่าก็ตามที่ทายกผู้ถวายไม่ได้ กำหนดเฉพาะปัจจัย ต้องการด้วยปัจจัยอย่างใด จะน้อมไปเพื่อปัจจัยอย่างนั้น ควรอยู่ที่ทายกผู้ถวายกำหนดเฉพาะ เสนาสนปัจจัย ต้องน้อมเข้าไปในเสนาสนะเท่านั้น. ถ้าไวยาวัจกรสงฆ์ดูแลทำที่กัลปนานั้นเอง ไม่ได้ให้มีผู้เช่าถือ จ่ายผลประโยชน์อันเกิดในที่นั้น ให้แก่ผู้ทำผู้รักษาตามส่วนได้อยู่. ผู้ทำผู้รักษามีกรรมสิทธิ์ในของอันเกิดขึ้น ณ ที่นั้น เท่าส่วนอันตนจะพึงได้. อีกฝ่ายหนึ่ง ในบาลีเภสัชชขันธกะนั้นเองกล่าวว่า พืชของสงฆ์เพาะปลูกในที่ของบุคคล พึงให้ส่วนแล้วบริโภค น่าจะได้แก่การที่ไวยาวัจกรสงฆ์เช่านาหรือสวนของคนอื่นทำเป็นของสงฆ์ เช่นนี้ ท่านยอมให้จ่ายผลประโยชน์ของสงฆ์ให้ เป็นค่าเช่า ค่าถือแก่เจ้าของที่ การเช่นนี้ยังไม่เคยได้ยินว่ามีสักรายหนึ่ง มีแต่บุคคลเช่าที่ของสงฆ์ทั้งนั้น" ไวยาวัจกรตามกฎกระทรวง ตามกฎกระทรวง ฉบับที่ ๒ (พ.ศ. ๒๕๑๑) ออกตามความในพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. ๒๕๐๕ ข้อ ๖ ให้เจ้าอาวาสจัดให้ ไวยาวัจกรหรือผู้จัดประโยชน์ของวัดซึ่งเจ้าอาวาสแต่งตั้งทำบัญชีรับจ่ายเงิน ของวัด และเมื่อสิ้นปีปฏิทินให้ทำบัญชีเงินรับจ่ายและคงเหลือ ทั้งนี้ให้เจ้าอาวาสตรวจตราดูแลให้ เป็นไปโดยเรียบร้อยและถูกต้อง ข้อ ๗ ในกรณีที่วัด เจ้าอาวาสไวยาวัจกรหรือผู้จัดประโยชน์ของวัดถูกฟ้องหรือถูกหมายเรียกเข้า เป็นโจทก์ ร่วมหรือจำเลยร่วม ในเรื่องที่เกี่ยวกับการดูแลรักษา และจัดการศาสนสมบัติของวัดให้เจ้าอาวาสแจ้งต่อกรมการศาสนา หรือ ศึกษาธิการจังหวัด ที่วัดตั้งอยู่ให้ทราบไม่ช้ากว่าห้าวัน นับแต่วันรับหมาย ไวยาวัจกรตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ มาตรา ๒๓ การแต่งตั้งถอดถอนพระอุปัชฌาย์ เจ้าอาวาส รองเจ้าอาวาส ผู้ช่วยเจ้าอาวาส พระภิกษุอันเกี่ยวกับ ตำแหน่งปกครองคณะสงฆ์ตำแหน่งอื่นๆ และไวยาวัจกรให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์และวิธีที่กำหนดในกฎมหาเถรสมาคม มาตรา ๔๕ ให้ถือว่าพระภิกุซึ่งได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งในการปกครองคณะสงฆ์และ ไวยาวัจกร เป็นเจ้าพนักงานตามความในประมวลกฎหมายอาญา ไวยาวัจกรตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ กรณีที่มีการมอบหมายให้ไวยาวัจกรดูแลรักษาและจัดการทรัพย์สินของวัด ไวยาวัจกรมีฐานะเป็น "ตัวแทน" ของวัดในการจัดการทรัพย์สินของวัดตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ที่ได้ตรวจ ชำระใหม่ (พ.ศ. ๒๕๓๕) ไวยาวัจกรตามประมวลกฎหมายอาญา ไวยาวัจกรมีฐานะเป็น "เจ้าพนักงาน" ตามประมวลกฎหมายอาญาจึงได้รับการคุ้มครองและควบคุมตามประมวลกฎหมายอาญา ดังนี้ มาตรา ๑๓๖ ผู้ใดดูหมิ่นเจ้าพนักงานซึ่งกระทำการตามหน้าที่หรือเพราะได้กระทำการตาม หน้าที่ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งปี หรือปรับไม่เกินสองพันบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ มาตรา ๑๔๗ ผู้ใดเป็นเจ้าพนักงาน มีหน้าที่ซื้อ ทำ จัดการ หรือรักษาทรัพย์ใด เบียดบังทรัพย์นั้นเป็นของตน หรือเป็นของผู้อื่นโดยทุจริต หรือโดยทุจริตยอมให้ผู้อื่นเอาทรัพย์นั้นเสีย ต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่ห้าปีถึงยี่สิบปี หรือ จำคุกตลอดชีวิต และปรับตั้งแต่สองพันบาทถึงสี่หมื่นบาท หน้าที่ของไวยาวัจกร ๑. หน้าที่เบิกจ่ายนิตยภัต ๒. หน้าที่ดูแลรักษาจัดการทรัพย์สินของวัดตามที่เจ้าอาวาสมอบหมายเป็นหนังสือ หน้าที่ไวยาวัจกรประเภทที่ ๑ ได้แก่หน้าที่เบิกจ่ายนิตยภัตจากส่วนราชการที่ได้ตั้งนิตยภัตถวายแก่พระ ภิกษุในวัดนั้น ในการปฏิบัติหน้าที่ดังกล่าวนี้ ไวยาวัจกรจะต้องได้รับหนังสือมอบหมายจากเจ้าอาวาส เพื่อนำไปแสดงเป็นหลักฐานต่อเจ้าหน้าที่ของส่วนราชการผู้จ่ายนิตยภัต ตามระเบียบของทางราชการ ส่วนหน้าที่ไวยาวัจกรประเภทที่ ๒ คือ หน้าที่ดูแลรักษาจัดการทรัพย์สินของวัดซึ่งต้องมีหนังสือมอบหมายของเจ้า อาวาสเป็นหลักฐาน เนื่องจากศาสนสมบัติของวัดมีอยู่มากมายหลายชนิด บางส่วนสำหรับใช้ในการพระศาสนาและบางส่วนก็มิได้ใช้ในการพระศาสนา นอกจากนี้ วิธีการดูแลรักษาจัดการทรัพย์สินของวัด ก็อาจกระทำได้หลายวิธีด้วยกัน ฉะนั้น ทรัพย์สินส่วนใดจะมอบหมายให้ไวยาวัจกรจัดการโดยวิธีใดจึงจำเป็นต้องมี "หนังสือ" มอบหมายของเจ้าอาวาสเป็นหลักฐาน ทั้งนี้ เพื่อความสะดวกและป้องกันมิให้เกิดข้อบกพร่อง หรือข้อยุ่งยากในการปฏิบัติหน้าที่ของไวยาวัจกร แต่อย่างไรก็ดี ในการปฏิบัติหน้าที่ของไวยาวัจกรประเภทที่ ๒ ถึงแม้ว่าจะได้รับหนังสือมอบหมายจากเจ้าอาวาสเป็นหลักฐานไว้แล้วก็ตาม ไวยาวัจกรจะดำเนินการไปโดยอิสระตามความพอใจของตนก็หาไม่ จะต้องจัดการให้เป็นไปโดยชอบด้วยบทบัญญัติในมาตรา ๔๐ วรรค ๓ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. ๒๕๐๕ กล่าวคือ ต้องให้เป็นไปตาม "วิธีการ" ที่กำหนดในกฎกระทรวง โดยนัยนี้ ถ้าไวยาวัจกรปฏิบัติการใดๆ โดยไม่ได้รับหนังสือมอบหมายจากเจ้าอาวาสก็ดี หรือได้รับหนังสือมอบหมายจากเจ้าอาวาสแล้ว แต่กระทำไปโดยมิชอบด้วยวิธีการตามที่กำหนดไว้ในกฎกระทรวงก็ดี ต้องถือว่าได้กระทำไปโดยนอกเหนืออำนาจหน้าที่ หรือมิชอบด้วยอำนาจหน้าที่ของตนแล้วแต่กรณี หากเกิดข้อบกพร่อง หรือเสียหายขึ้นด้วยเหตุดังกล่าวแล้ว ไวยาวัจกรจะต้อง "รับผิดชอบ" ในความบกพร่องหรือความเสียหายนั้น โดยนัยเดียวกัน ถ้าเจ้าอาวาสมอบหมายให้ไวยาวัจกรปฏิบัติการใดๆ โดยมิได้มอบหมายเป็นหนังสือ ตามที่บัญญัติไว้ในข้อ ๒ นี้แล้ว หากเกิดข้อบกพร่องหรือเสียหายขึ้นด้วยเหตุดังกล่าวแล้วเจ้าอาวาสจะต้องร่วม "รับผิดชอบ" ในความบกพร่องหรือความเสียหายนั้นด้วย ความรับผิดชอบของไวยาวัจกร โดยที่ไวยาวัจกร มีอำนาจหน้าที่เกี่ยวข้องกับการจัดประโยชน์ศาสนสมบัติของวัดอันเป็น ทรัพย์สินของ "พระศาสนา" นอกจากจะมีบทบัญญัติกำหนดขอบเขตแห่งอำนาจหน้าที่ไวยาวัจกร พร้อมทั้งกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการแต่งตั้งถอดถอนไวยาวัจกร ตลอดจน "ความรับผิดชอบ" ในหน้าที่ของไวยาวัจกรไว้เป็นพิเศษอีกส่วนหนึ่ง เช่นเดียวกับความรับผิดชอบของข้าราชการฝ่ายบ้านเมือง ผู้มีหน้าที่ดูแลรักษาและจัดการทรัพย์สินแผ่นดินหรือของ "ชาติ" ซึ่งแยกออก พิจารณาได้เป็น ๒ ส่วน คือ ๑. ความรับผิดชอบในทางแพ่ง ๒. ความรับผิดชอบในทางอาญา ส่วนความรับผิดชอบของไวยาวัจกรในข้อที่ ๑ คือ ความรับผิดชอบในทางแพ่งนั้น หมายถึงความรับผิดชอบในฐานะที่ไวยาวัจกรเป็น "ตัวแทนของวัด" ซึ่งเป็นนิติบุคคล ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๓๑ ตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ ถ้าไวยาวัจกรกระทำการใดๆ โดยมิชอบด้วยอำนาจหน้าที่ของไวยาวัจกรหรือมิชอบด้วยสิทธิหน้าที่ของวัด หากเกิดความเสียหายแก่วัดหรือบุคคลภายนอกก็ตาม ไวยาวัจกรผู้นั้นต้องรับผิด ต้องรับใช้ความเสียหายนั้นแก่วัด หรือบุคคลภายนอกแล้วแต่กรณี ตามประมวลผลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ลักษณะ ๑๕ ตัวแทน ความรับผิดชอบของไวยาวัจกรในข้อที่ ๒ คือ ความรับผิดชอบในทางอาญานั้น หมายถึง ความรับผิดชอบ ในฐานที่ไวยาวัจกรเป็น "เจ้าพนักงาน" ตามที่ได้บัญญัติไว้ในมาตรา ๔๕ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. ๒๕๐๕ มีความว่า "มาตรา ๔๕ ให้ถือว่าพระภิกษุซึ่งได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งในการปกครองคณะสงฆ์และ ไวยาวัจกร เป็นเจ้าพนักงานตามความในประมวลกฎหมายอาญา" ตามบทบัญญัติในมาตรา ๔๕ ซึ่งยกฐานะของไวยาวัจกรให้เป็นเจ้าพนักงานตามความในประมวลกฎหมายอาญาเช่นนี้ มิใช่มีความมุ่งหมายแต่เพียง "ควบคุม" การปฏิบัติหน้าที่ของไวยาวัจกรเท่านั้น ยังมีความมุ่งหมายเพื่อ "คุ้มครอง" การปฏิบัติหน้าที่ของไวยาวัจกรอีกส่วนหนึ่งด้วย เพราะในประมวลกฎหมายอาญาได้บัญญัติแยกความผิดเกี่ยวกับเจ้าพนักงานไว้เป็น ๒ ลักษณะ คือ ความผิดเกี่ยวกับความยุติธรรมและความผิดทั้ง ๒ ลักษณะยังแบ่งออกเป็น ๒ หมวด คือ ๑. ความผิดต่อเจ้าพนักงาน ๒. ความผิดต่อเจ้าหน้าที่พนักงาน นอกจากนี้ยังได้บัญญัติความผิดเกี่ยวกับเรื่องเจ้าพนักงานไว้ในลักษณะและ หมวดอื่นๆ อีกในประมวลกฎหมายอาญา แต่ในที่นี้จะกล่าวแต่เรื่องที่เกี่ยวข้องและสำคัญเท่านั้น โดยนัยนี้ถ้ามีผู้ใดกระทำผิดต่อไวยาวัจกรผู้กระทำตามหน้าที่ต้องด้วยกรณี อย่างไรอย่างหนึ่งตามที่บัญญัติไว้ในหมวดที่ว่าด้วยความผิดต่อเจ้าพนักงาน หรือในลักษณะหรือหมวดอื่นๆ แล้ว ก็ต้องมี ความผิดและรับโทษทางอาญา ตามที่บัญญัติไว้ในกรณีนั้นๆ ขอนำตัวอย่างมาประกอบการพิจารณาเฉพาะแต่เพียงบางกรณี ตัวอย่าง เช่น ผู้ใดดูหมิ่นไวยาวัจกร ซึ่งกระทำการตามหน้าที่หรือเพราะได้กระทำการตามหน้าที่ ต้องมีความผิดฐาน "ดูหมิ่น" เจ้าพนักงานตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๓๖ โดยนัยเดียวกัน ถ้าไวยาวัจกรผู้ใดกระทำผิดต่อหน้าที่ของตนต้องด้วยกรณีอย่างใดอย่างหนึ่ง ตามที่บัญญัติไว้ในหมวดความผิดต่อเจ้าหน้าที่เจ้าพนักงาน หรือในลักษณะและหมวดอื่นๆ แล้ว ก็ต้องมีความผิดและรับโทษทางอาญา ตามที่บัญญัติไว้ในกรณีนั้นๆ ตัวอย่าง เช่น ถ้าไวยาวัจกรผู้ใดเบียดบังยักยอกทรัพย์สินของวัด อันอยู่ในความครอบครองของตนตามหน้าที่ต้องมีความผิดฐานเจ้าพนักงาน "ยักยอก" ทรัพย์ ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๔๗ หรือ ถ้าไวยาวัจกรผู้ใดใช้อำนาจตามตำแหน่งหน้าที่ของตนโดยทุจริต เป็นการเสียหายแก่วัด ต้องมี ความผิดฐานเจ้าพนักงานใช้อำนาจหน้าที่และตำแหน่งหน้าที่ในทาง "ทุจริต" ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๕๑ หรือ ถ้าไวยาวัจกรผู้ใดปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบหรือโดยทุจริต ต้องมีความผิดฐานเจ้าพนักงานปฏิบัติหน้าที่โดย "มิชอบ" หรือโดยทุจริตตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๕๗ มีความว่า มาตรา ๑๕๗ ผู้ใดเป็นเจ้าพนักงาน ปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบเพื่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้ หนึ่งผู้ใด หรือปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยสุจริต ต้องระหว่างโทษจำคุกตั้งแต่ หนึ่งปีถึงสิบปี หรือปรับตั้งแต่สองพันบาทถึงสองหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ การแต่งตั้งไวยาวัจกร เนื่องจากไวยาวัจกรต้องรับภาระปฏิบัติหน้าที่อันสำคัญเกี่ยวกับผลประโยชน์ ส่วนได้ส่วนเสียของวัดและพระศาสนาอยู่หลายประการ เพื่อป้องกันมิให้เกิดข้อบกพร่องเสียหายในการปฏิบัติหน้าที่ของไวยาวัจกรดัง กล่าวมาแล้ว จึงจำเป็นต้องมีบทบัญญัติกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการแต่งตั้งไวยาวัจกรไว้เป็น พิเศษ ซึ่งแยกสาระสำคัญออกพิจารณา ได้เป็น ๔ ส่วน คือ ๑. หลักเกณฑ์การแต่งตั้งไวยาวัจกร ๒. วิธีการแต่งตั้งไวยาวัจกร ๓. การแต่งตั้งไวยาวัจกรหลายคน ๔. การแต่งตั้งผู้รักษาการในตำแหน่งไวยาวัจกร หลักเกณฑ์การแต่งตั้งไวยาวัจกร คฤหัสถ์ที่ได้รับการคัดเลือกและแต่งตั้งให้เป็นไวยาวัจกร ตามกฎมหาเถรสมาคม ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๓๖) ว่าด้วยการแต่งตั้งถอดถอนไวยาวัจกร ต้องมีคุณสมบัติตามข้อ ๖ ข้อ ๖ คฤหัสถ์ผู้จะได้รับการแต่งตั้งเป็นไวยาวัจกร ต้องประกอบด้วยคุณสมบัติ ดังต่อไปนี้ (๑) เป็นชาย มีสัญชาติไทย นับถือพระพุทธศาสนา (๒) มีอายุไม่ต่ำกว่า ๒๕ ปีบริบูรณ์ (๓) เป็นผู้มีหลักฐานมั่นคง (๔) เป็นผู้มีความรู้ความสามารถที่จะปฏิบัติหน้าที่ไวยาวัจกรได้ (๕) เป็นผู้เลื่อมใสในการปกครองตามระบบรัฐธรรมนูญ (๖) ไม่เป็นผู้ที่มีร่างกายทุพพลภาพ ไร้ความสามารถ หรือมีจิตฟั่นเฟือนไม่สมประกอบหรือมีโรคเป็นที่รังเกียจแก่สังคม (๗) ไม่เป็นผู้บกพร่องในศีลธรรมอันดี เช่น มีความประพฤติเสเพล เป็นนักเลงการพนัน เสพสุราเป็นอาจิณ หรือติดยาเสพติดให้โทษ (๘) ไม่เป็นผู้มีหนี้สินล้นพ้นตัว (๙) ไม่เป็นผู้ที่เคยถูกลงโทษให้ออกจากราชการ หรือองค์การของรัฐบาล หรือบริษัทห้างร้านเอกชน ใน ความผิดหรือมีมลทินมัวหมองในความผิดเกี่ยวกับการเงิน (๑๐) ไม่เป็นผู้ที่เคยถูกลงโทษจำคุก เว้นแต่ความผิดที่เป็นลหุโทษหรือความผิดอันได้กระทำโดยประมาท เมื่อพิจารณาตามบทบัญญัติในข้อ ๖ โดยตลอดแล้ว จะเห็นได้ว่าได้กำหนด "คุณสมบัติ" ของผู้ที่จะดำรงตำแหน่งไวยาวัจกรไว้มากถึง ๑๐ ประการ ทั้งนี้ โดยมีเหตุผลและความมุ่งหมายอันสำคัญอยู่หลายประการ แต่ถ้าจะกล่าวโดยสรุปแล้ว ก็เพื่อให้ผู้ที่มีคุณสมบัติเหมาะสมแก่ตำแหน่งหน้าที่ไวยาวัจกร ซึ่งแยกพิจารณาโดยสังเขป ได้ดังนี้ (๑) เนื่องจากในการปฏิบัติหน้าที่ของไวยาวัจกร จะต้องมีการติดต่อประสานงานกับบุคคล "หลายฝ่าย" เช่น เจ้าอาวาสและบรรพชิตในวัดนั้นฝ่ายหนึ่ง เจ้าหน้าที่ของส่วนราชการที่เกี่ยวข้องฝ่ายหนึ่ง ตลอดถึงประชาชนทั่วไปอีกฝ่ายหนึ่ง จึงจำเป็นต้องกำหนด "คุณสมบัติ" เกี่ยวกับเรื่องเพศ วัย สัญชาติ ศาสนา หลักฐานการครองชีพ ความรู้ความสามารถความคิดเห็นทางการเมือง รวมทั้งมีร่างกายและจิตใจอันสมบูรณ์ ดังที่ได้บัญญัติไว้ตั้งแต่ประการที่ ๑ ถึงประการที่ ๖ ทั้งนี้ ด้วยความมุ่งหมายเพื่อให้เหมาะสมแก่การปฏิบัติหน้าที่ดังกล่าวนั้นให้ดำเนิน ไปโดยเรียบร้อย (๒) นอกจากนี้ ไวยาวัจกรยังมีหน้าที่อันสำคัญอีกส่วนหนึ่งกล่าวคือ มีหน้าที่ต้องรับ เก็บรักษา และเบิกจ่าย "เงินศาสนสมบัติ" ของวัดเป็นจำนวนมากตามที่เจ้าอาวาสมอบหมาย จึงจำเป็นต้องกำหนดคุณสมบัติเกี่ยวกับเรื่อง "ความประพฤติ" มิให้บกพร่องในศีลธรรมอันดี ไม่เป็นคนมีหนี้สินล้นพ้นตัว ไม่เคยมีความผิดเสียหายเกี่ยวกับการเงิน ตลอดถึงไม่เคยถูกลงโทษจำคุกเพราะกระทำผิดอาญามาก่อน ดังที่ได้บัญญัติไว้ตั้งแต่ประการที่ ๗ ถึงประการที่ ๑๐ ทั้งนี้ โดยมุ่งหมายเพื่อให้ได้ผู้ที่มีเกียรติเป็นที่เชื่อถือไว้ว่างใจ และเพื่อป้องกันมิให้เกิดการทุจริตบกพร่องเสียหายแก่ทรัพย์สินของวัดและพระ พุทธศาสนา ฉะนั้น ในเรื่อง "คุณสมบัติ" ของไวยาวัจกรทั้ง ๑๐ ประการ ตามที่บัญญัติไว้ในข้อ ๖ นี้ จึงจัดเป็นหลักเกณฑ์สำคัญในการคัดเลือกและแต่งตั้งไวยาวัจกร เพราะถ้าปรากฏว่าผู้ที่ได้รับแต่งตั้งเป็นไวยาวัจกรนั้น "บกพร่อง" จากคุณสมบัติเพียงประการใดประการหนึ่ง การแต่งตั้งย่อมไม่เป็นการสมบูรณ์ตามกฎหมาย นอกจากนี้ยังต้องดำเนินการให้ชอบด้วย "วิธีการ" แต่งตั้งตามที่บัญญัติไว้อีกส่วนหนึ่ง ซึ่งจะได้พิจารณาในลำดับต่อไป วิธีการแต่งตั้งไวยาวัจกร เนื่องจากมีบทบัญญัติกำหนดคุณสมบัติของไวยาวัจกรไว้เป็นหลักเกณฑ์ในการแต่ง ตั้งดังกล่าวแล้ว จึงจำเป็นต้องมีบทบัญญัติกำหนด "วิธีดำเนินการ" แต่งตั้งไวยาวัจกรไว้อีกส่วนหนึ่ง เพื่อควบคุมการแต่งตั้งให้ดำเนินไปโดยเรียบร้อย ดังที่บัญญัติไว้ในข้อ ๗ มีความว่า ข้อ ๗ ในการแต่งตั้งไวยาวัจกรของวัดใด ให้เป็นอำนาจหน้าที่ของเจ้าอาวาสวัดนั้นปรึกษาสงฆ์ในวัดพิจารณาคัดเลือก คฤหัสถ์ผู้มีคุณสมบัติตามควมในข้อ ๖ เมื่อมีมติเห็นชอบในคฤหัสถ์ผู้ใดก็ให้เจ้าอาวาสสั่งแต่งตั้งคฤหัสถ์ผู้นั้น เป็นไวยาวัจกร โดยอนุมัติของเจ้าคณะอำเภอ ในการแต่งตั้งไวยาวัจกร เพื่อความเหมาะสมจะแต่งตั้งไวยาวัจกรคนเดียว หรือหลายคนก็ได้ ในกรณีที่ไวยาวัจกรหลายคน ให้เจ้าอาวาสมอบหมายหน้าที่การงาน ให้แก่ไวยาวัจกรแต่ละคนเป็นหนังสือ ตามความในมาตรา ๓๗ (๑) แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ.๒๕๐๕ บัญญัติหน้าที่เจ้าอาวาสไว้ว่า "บำรุงรักษาวัด จัดกิจการและศาสนสมบัติของวัดให้เป็นได้ด้วยดี" และวิธีจัดการศาสนสมบัติของวัดซึ่งกำหนดในกฎกระทรวง ก็เป็นวิธีการอันละเอียดและเหมาะสมแก่คฤหัสถ์ ที่บัญญัติให้มีไวยาวัจกรก็เพื่อให้ช่วยงานเจ้าอาวาสในการนี้ ซึ่งเจ้าอาวาสจะมอบหมายเป็นหนังสือ ขอแนะแนวปฏิบัติ ดังนี้ หลักเกณฑ์การแต่งตั้ง ให้แต่งตั้งในเมื่อไวยาวัจกรว่างลงหรือที่มีอยู่ไม่เพียงพอกับปริมาณงาน เฉพาะที่ไวยาวัจกรว่างลง จะแต่งตั้งผู้รักษาการในตำแหน่งไวยาวัจกรเป็นการชั่วคราวก่อนก็ได้ การแต่งตั้งไวยาวัจกรนั้น กำหนดคุณสมบัติอันเป็นหลักเกณฑ์ไว้หลายอย่าง เช่น เป็นชาย มีสัญชาติไทย นับถือพระพุทธศาสนา มีอายุไม่ต่ำกว่า ๒๕ ปีบริบูรณ์ เป็นต้น (ตามข้อ ๖ กฎ ๑๘) วิธีแต่งตั้ง ให้เจ้าอาวาสปรึกษาสงฆ์ในวัดพิจารณาคัดเลือกคฤหัสถ์ผู้มีคุณสมบัติตามกฎมหา เถรสมาคมเพื่อขออนุมัติแต่งตั้ง มติแห่งการปรึกษานั้น ต้องเห็นพ้องกัน เมื่อปรึกษาแล้วให้ขออนุมัติจากเจ้าคณะอำเภอโดยเสนอผ่านเจ้าคณะตำบล รับอนุมัติแล้วจึงแต่งตั้ง เมื่อแต่งตั้งแล้ว ต้องรายงานการแต่งตั้งต่อเจ้าคณะอำเภอและแจ้งนายอำเภอเพื่อแจ้งสำนักงานพระ พุทธศาสนาแห่งชาติ และควรแจ้งให้สงฆ์และทายกทายิกาวัดนั้นทราบด้วย ข้อพิเศษ การแต่งตั้งไวยาวัจกร ต้องให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์และวิธีการ จึงเป็นการแต่งตั้งที่ชอบด้วยกฎหมาย ต้องทำหนังสือมอบหมายการงานให้รับปฏิบัติและถ้าแต่งตั้งแทนคนเดิม ต้องสั่งให้ไวยาวัจกรคนเดิมหรือทายาทมอบหมายการงานพร้อมด้วยทรัพย์สินและ หลักฐานต่าง ๆ ซึ่งอยู่ในความรับผิดชอบของผู้นั้นให้แก่ไวยาวัจกรคนใหม่ด้วย [ กลับขึ้นบน ] พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ และ กฎหมายอื่น ๆ ที่เกี่ยวกับวัด เลือกอ่านกฎหมายอื่น [ พ.ร.บ. คณะสงฆ์ ] [ ไวยาวัจกร ] [ การจัดการศาสนสมบัติของวัด ] การเช่าที่ดินของวัด วัดมีฐานะเป็นนิติบุคคล โดยมีเจ้าอาวาสเป็นผู้แทนของวัดในกิจการทั่วไป ที่ดินของวัด มี ๓ ประเภท คือ ๑. ที่วัด คือ ที่ตั้งวัดตลอดเขตของวัด ๒. ที่ธรณีสงฆ์ คือ ที่ซึ่งเป็นสมบัติของวัด ๓. ที่กัลปนา คือ ที่ซึ่งมีผู้อุทิศแต่ผลประโยชน์ให้วัด การดูแลจัดการศาสนสมบัติของวัดเป็นหน้าที่ของเจ้าอาวาส ซึ่งต้องจัดให้เป็นไปตามวิธีการที่กำหนดไว้ในกฎกระทรวงฉบับที่ ๒ (พ.ศ. ๒๕๑๑) ออกตามความใน พรบ.คณะสงฆ์ พ.ศ. ๒๕๐๕ สรุป ๑. ที่ตั้งวัด ถ้ามีการกันเขตเพื่อจัดประโยชน์ ทำได้หลังจากได้รับอนุมัติจากมหาเถรสมาคม ๒. การให้เช่าที่ดิน อาคาร ต้องทำทะเบียนไว้ให้ถูกต้องเป็นปัจจุบัน ๓. การให้เช่าที่ตั้งวัดที่กันไว้เป็นที่จัดประโยชน์ ที่ธรณีสงฆ์ ที่กัลปนา มีกำหนดเกิน ๓ ปี จะทำได้เมื่อได้รับความเห็นชอบจาก สำนักพระพุทธศาสนาแห่งชาติ คำชี้แจงเพิ่มเติมและรายละเอียดอื่น ๆ ๑.ให้เช่าปีต่อปี หรือไม่เกิน ๓ ปี วัดทำสัญญาเช่าได้ โดยให้ไวยาวัจกรที่ได้รับมอบหมายเป็นผู้ลงนามในสัญญา ๒.ให้เช่าเกิน ๓ ปี รายงานขอความเห็นชอบจาก สนง.พระพุทธศาสนาแห่งชาติ เมื่อได้รับความเห็นชอบแล้วจึงทำสัญญาเช่าได้ ๓.ให้เช่าเพื่อการพาณิชย์ ไม่ว่ากี่ปี ต้องรายงานของความเห็นชอบก่อน ๔.ให้เช่าที่ตั้งวัด ต้องขออนุมัติมหาเถรสมาคมก่อน โดยส่งแผนผังบริเวณที่จะขอกันไว้ขัดประโยชน์ไปอนุมัติ ๕. สัญญาเช่าให้ทำตามแบบที่ สนง.พระพุทธศาสนาแห่งชาติกำหนด ๖.ราคาค่าเช่า ให้คิดตามราคาที่ สนง.พระพุทธศาสนาแห่งชาติ กำหนดไว้เป็นอย่างต่ำ หากตกลงราคาไว้สูงกว่าที่กำหนด ให้ถือเอาราคาที่ได้ตกลงกันไว้ เช่าอยู่อาศัย สัญญารายปี ในเขตเทศบาล ไม่ต่ำกว่าตารางวาละ ๑ บาทต่อเดือน นอกเขตเทศบาล ไม่ต่ำกว่าตารางวาละ ๕๐ สตางค์ต่อเดือน ในการทำสัญญาครั้งต่อไป หากเช่าเกิน ๑๐๐ ตารางวา ให้เพิ่มอีก ๕๐% ของค่าเช่า ๑๐๐ตารางวาแรก ค่าบำรุง ค่าเช่าตารางวาละ ๕๐ สตางค์ คิดตารางวาละ ๓๐ บาท ค่าเช่าตารางวาละ ๑ บาท คิดตารางวาละ ๔๐ บาท สัญญานานปี คิดจากราคาจากทำเลที่ตั้งและราคาประเมิน ส่วนค่าบำรุงคิด ๑๐%ของราคาประเมิน เช่าปลูกอาคารพาณิชย์แสวงหาประโยชน์ คิดราคาจากทำเลที่ตั้งและราคาประเมิน / ค่าบำรุง คิด ๒๐%ของราคาประเมิน / ปรับราคาทุก ๕ ปี เช่าทำสวน ไร่ละไม่ต่ำกว่า ๓๐๐ บาท ปลูกพืชที่เก็บเกี่ยวผลได้ภายใน ๑๒ เดือน คิดไร่ละ ๑๕๐ บาท เช่าทำนา ให้เก็บค่าเช่า ตามที่คณะกรรมการค่าเช่าทำนาตำบล กำหนด ส่วนราชการเช่าตั้งที่ทำการ ๑) คิด ๐.๒๐% ของราคาประเมินที่ดินต่อปี หรือ ๒) ๔ ไร่แรก ตารางวาละ ๑๐ สตางค์ต่อเดือน เกิน ๔ ไร่ ตารางวาละ ๒๕ สตางค์ต่อเดือน แบบไหนสูงกว่าให้ถือเอาราคานั้น รัฐวิสาหกิจ / สหกรณ์ / หน่วยราชการเช่าหรือจัดหาประโยชน์ คิดค่าเช่าเหมือนเอกชน เอกสารเกี่ยวข้อง พรบ.คณะสงฆ์ พ.ศ.๒๕๐๕ แก้ไข ฉบับที่ ๒ (พ.ศ. ๒๕๓๕) กฎกระทรวง ฉบับที่ ๒ (พ.ศ.๒๕๑๑) มติมหาเถรสมาคมให้กันเขตจัดประโยชน์ มติมหาเถรสมาคม ครั้งที่ ๒/๒๕๔๕ ครั้งที่ ๑๔/๒๕๒๑ มติกรร พศป. ครั้งที่ ๖/๒๕๓๙ พรบ.การเช่าที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ.๒๕๒๔ [ กลับขึ้นบน ] พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ และ กฎหมายอื่น ๆ ที่เกี่ยวกับวัด เลือกอ่านกฎหมายอื่น [ พ.ร.บ. คณะสงฆ์ ] [ ไวยาวัจกร ] [ การเช่าที่ดินของวัด ] การจัดการศาสนสมบัติของวัด กฎกระทรวง ฉบับที่ ๒ (พ.ศ. ๒๕๑๑) ออกตามความในพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. ๒๕๐๕ อาศัยอำนาจตามความในมาตรา ๖ และมาตรา ๔๐ แห่งพระราชบัญญติคณะสงฆ์ พ.ศ.๒๕๐๕ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการออกกฎกระทรวงไว้ ดังต่อไปนี้ ข้อ ๑ การได้ทรัพย์สินมาเป็นศาสนสมบัติของวัด ให้ลงทะเบียนทรัพย์สินของวัดไว้เป็นหลักฐานและเมื่อต้องจำหน่ายทรัพย์สิน นั้นไม่ว่าด้วยเหตุใด ให้จำหน่ายออกจากทะเบียนนั้น โดยระบุ เหตุแห่งการจำหน่ายไว้ด้วย การได้มาซึ่งที่ดินหรือสิทธิอันเกี่ยวกับที่ดิน เมื่อได้จดทะเบียนการได้มาตามกฎหมายแล้ว สำหรับวัดในเขตจังหวัดพระนคร และจังหวัดธนบุรี ให้ส่งหลักฐานการได้ไปเก็บรักษาไว้ที่กรมการศาสนา สำหรับวัดในเขตจังหวัดอื่น ให้ส่งไปเก็บรักษาไว้ ณ ที่ทำการศึกษาธิการจังหวัดนั้น ข้อ ๒ การกันที่ดินซึ่งเป็นที่วัดให้เป็นที่จัดประโยชน์ จะกระทำได้ก็ต่อเมื่อกรมการศาสนาเห็นชอบและได้รับอนุมัติจากมหาเถรสมาคม ข้อ ๓ การให้เช่าที่ดินหรืออาคาร ให้เจ้าอาวาสจัดให้ไวยาวัจกร หรือผู้จัดประโยชน์ของวัด ซึ่งเจ้าอาวาสแต่งตั้ง ทำทะเบียนทรัพย์สินที่จัดประโยชน์ ทะเบียนผู้เช่าหรือผู้อาศัยไว้ให้ถูกต้องและให้เก็บรักษาทะเบียนและหนังสือ สัญญาเช่าไว้เป็นหลักฐานที่วัดหรือจะฝากกรมการศาสนาให้เก็บรักษาไว้ก็ได้ ข้อ ๔ การให้เช่าที่ธรณีสงฆ์ ที่กัลปนาหรือที่วัดที่กันไว้เป็นที่จัดประโยชน์ ที่มีกำหนดระยะเวลากาเช่าเกินสามปี จะกระทำได้ก็ต่อเมื่อได้รับความเห็นชอบจากกรมการศาสนา ข้อ ๕ การเก็บรักษาเงินของวัดในส่วนที่เกินสามพันบาทขึ้นไปให้เก็บรักษาโดยฝากการ การศาสนา จังหวัด อำเภอ หรือธนาคาร หรือนิติบุคคลที่กรมการศาสนาให้ความเห็นชอบทั้งนี้ให้ฝากในนามของวัดการดูแล รักษาและจัดการเงินการกุศลที่มีผู้บริจาค ให้เป็นไปตามความประสงค์ของผู้บริจาค ข้อ ๖ ให้เจ้าอาวาสจัดให้ไวยาวัจกรหรือผู้จัดประโยชน์ของวัดซึ่งเจ้าอาวาสแต่งตั้ง ทำบัญชีรับจ่ายเงินของวัด และเมื่อสิ้นปีปฏิทินให้ทำบัญชีเงินรับจ่ายและคงเหลือทั้งนี้ให้เจ้าอาวาส ตรวจตราดูแลให้เป็นไปโดยเรียบร้อยและถูกต้อง ข้อ ๗ ในกรณีที่วัด เจ้าอาวาส ไวยาวัจกร หรือผู้จัดประโยชน์ของวัดถูกฟ้องหรือถูกหมายเรียกเข้าเป็นโจทย์ร่วมหรือ จำเลยร่วมในเรื่องที่เกี่ยวกับการดูแลรักษา และจัดการศาสนสมบัติของวัด ให้เจ้าอาวาสแจ้งต่อกรมการศาสนาหรือศึกษาธิการจังหวัด ที่วัดตั้งอยู่ทราบไม่ช้ากว่าห้าวันนับแต่วันรับหมาย ข้อ ๘ ให้กรมการศาสนากำหนดแบบทะเบียน บัญชี แบบสัญญา และแบบพิมพ์อื่น ๆและให้คำแนะนำการปฏิบัติแก่วัดเกี่ยวกับ การดูแลรักษา และจัดการศาสนสมบัติของวัด ทั้งนี้เพื่อให้เป็นไปตามกฎกระทรวงนี้ ให้ไว้ ณ วันที่ ๑๐ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๑๑ หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ [ กลับขึ้นบน ]

ปฏิทินกิจกรรม วัดใหญ่ชัยมงคล

Wed, 28 May 2008 18:59:25 +0700

พระครูภาวนารังสี

Mon, 03 Nov 2008 18:06:52 +0700

พระครูภาวนารังสี ( เปลื้อง วิสฏฺโฐ ) ผู้ชุบชีวิตวัดใหญ่ชัยมงคล ชื่อเดิม เปลื้อง นามสกุล เริงเชียร เกิดเมื่อ ปีขาล พุทธศักราช ๒๔๔๕ ที่บ้านอำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เป็นบุตรของ นายแว้ด และนางเปี่ยม อุปสมบทเมื่ออายุได้ ๒๑ ปี จำพรรษาที่ วัดบางบาล ๑ พรรษา วัดมณฑป ๓ พรรษา ไปเรียนกรรมฐานที่ วัดถ้ำตะโก จังหวัดลพบุรี ๔ พรรษา ย้ายมาอยู่ที่วัดยม ( ร้าง ) อำเภอบางบาล และได้ทำการบูรณปฏิสังขรณ์ วัดยม จนได้รับการยกให้เป็นวัดที่มีพระภิกษุจำพรรษา และได้รับสมณศักดิ์เป็น พระครูภาวนาพิริยคุณ ท่านจำพรรษาอยู่วัดยม ๑๔ พรรษา พ.ศ. ๒๔๙๕ เมื่อ หลวงพ่อฉลวย สุธมฺโม ผู้เริ่มบุกเบิกวัดใหญ่ชัยมงคล ต้องการจะออกจาริกหาที่ปฏิบัติธรรมตามอัธยาศัย จึงได้นิมนต์ พระครูภาวนาพิริยคุณ ให้มาดูแลวัดใหญ่ชัยมงคลแทน พระครูภาวนาพิริยคุณ ได้เดินทางมาเพื่อดูสถานที่ พอเห็นว่าวัดใหญ่ชัยมงคลเป็นสถานที่ที่สงบเหมาะแก่การปฏิบัติธรรม จึงได้เดินทางกลับไปที่วัดยม เพื่อลาญาติโยม และได้เดินทางมาวัดใหญ่ชัยมงคลในวันนั้นนั่นเอง เมื่อพระครูภาวนาพิริยคุณมาจำพรรษาที่วัดใหญ่ชัยมงคล ( ร้าง ) ได้เร่งฟื้นฟูบูรณปฏิสังขรณ์วัดเป็นการใหญ่ อาศัยแรงกาย แรงใจ ของพระภิกษุ สามเณร แม่ชี และฆารวาสญาติโยม วัดใหญ่ชัยมงคล จึงได้รับการยกขึ้นเป็นวัดที่มีพระภิกษุจำพรรษาอย่างถูกต้องตามกฎหมาย เมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๐ แม้งานด้านการพัฒนาจะมีมากมาย แต่ท่านก็ไม่ได้ละเว้นงานด้านพระศาสนา คือการทำกิจวัตร และปฏิบัติพระกรรมฐาน ทั้งยังสอดส่องดูแลผู้ใต้ปกครองให้ปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัดอีกด้วย พระครูภาวนาพิริยคุณ ได้รับการเลื่อนสมณศักดิ์ เป็น พระครูภาวนารังสี พระครูเจ้าอาวาสวัดราษฎร์ชั้นโท ฝ่ายวิปัสสนาธุระ ท่านมรณภาพด้วยอาการสงบ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๖ ปัจจุบันสรีระ ของท่านถูกเก็บรักษาไว้ที่วัดใหญ่ชัยมงคล ซึ่งมีการบำเพ็ญกุศล สวดพระอภิธรรมถวายทุก ๆ วันพระ เวลา ๑๖.๐๐ น. และมีการทำบุญใหญ่ประจำปีในวันครบรอบวันมรณภาพของท่าน คือทุก ๆ วันที่ ๒๑ มกราคม ทุกปี ใจใส เป็นใจบุญ ใจขุ่น เป็นใจบาป พระครูภาวนารังสี ๒๔๔๕ - ๒๕๓๖ อธิบายรูป พระครูภาวนารังสี ( เปลื้อง วิสฏฺโฐ ) ถ่ายจากหุ่นขี้ผึ้งขนาดเท่าองค์จริง ในอุโบสถ วัดใหญ่ชัยมงคล ยังมีอีก ๑ องค์ อยู่ที่พิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งไทย จังหวัดนครปฐม

แม่ชีสมจิต ควรเลี้ยง

Mon, 03 Nov 2008 18:06:32 +0700

แม่ชีสมจิต ควรเลี้ยง หัวหน้าสำนักแม่ชี แม่ชีสมจิต ควรเลี้ยง เกิดเมื่อวันอังคารที่ ๒๔ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๒ ที่อำเภอภาชี จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เป็นบุตรของนายผ่อน นางจำรัส อาชีพทำนา ต่อมาครอบครัวได้ย้ายมาอยู่ที่ อำเภออุทัย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เรียนหนังสือจนสำเร็จชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ โรงเรียนวัดขุนทราย เด็กหญิงสมจิต ควรเลี้ยง ได้คลุกคลีอยู่ในวัดใหญ่ชัยมงคลตั้งแต่เด็ก เพราะมีป้าบวชเป็นแม่ชีที่วัดใหญ่ชัยมงคล ตั้งแต่ครั้งยังเป็นวัดร้าง มีแต่หลวงปู่ฉลวย สุธมฺโม ตั้งสำนักสงฆ์ปฏิบัติธรรมอยู่ ตั้งแต่เล็กเด็กหญิงสมจิต มีความศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา ต้องการบวชเป็นแม่ชีอย่างป้า แต่ติดที่มารดาต้องการให้อยู่เป็นฆารวาส ช่วยกันทำงานต่าง ๆ ต่อเมื่ออายุได้ ๑๗ ปี จึงได้บวชเป็นแม่ชีสมความตั้งใจ โดยเป็นแม่ชีคนแรกที่บวชในอุโบสถ และนิมนต์พระอันดับ ๕ รูป หลังจากบวชแล้วแม่ชีสมจิต ได้ฝึกหัดปฏิบัติพระกรรมฐานอย่างหนัก โดยมี พระครูภาวนารังสี เป็น วิปัสสนาจารย์ แต่ส่วนปริยัตินั้น ไม่มีใครสอน ต้องอาศัยหยิบยืมตำราผู้อื่นมาดูเอง ด้วยความพากเพียรแม่ชีสมจิต สามารถสอบผ่านถึงประโยคธรรมศึกษาชั้นเอก เมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๒ ในระหว่างที่บวชเรียนอยู่นั้นมารดาได้รบเร้าให้สึกไปช่วยครอบครัว แต่แม่ชีสมจิตก็ได้แต่นิ่งเฉย จนมารดายอมอนุโมทนา ปล่อยเลยตามเลยมาจนได้เป็นแม่ชีถึงปัจจุบัน แม่ชีสมจิต ควรเลี้ยง นอกจากหัวหน้าสำนักแม่ชี วัดใหญ่ชัยมงคลแล้ว ยังเป็นกำลังสำคัญในการบูรณปฏิสังขรณ์จนวัดเจริญอย่างทุกวันนี้ หลับตาเบาเบา อย่ากังวล อย่าระแวง แม่ชีสมจิต ควรเลี้ยง อธิบายรูป นอกจากวัดใหญ่ชัยมงคลแล้ว แม่ชีสมจิต ยังศรัทธาในการสร้าง บุญสร้างกุศลเป็นอย่างยิ่ง รูปนี้ถ่ายในพิธีทอดกฐิน ณ วัดโพธิ์ทอง อ.วิเชียรบุรี จ.เพชรบูรณ์ พ.ศ. ๒๕๕๐

พระครูพิสุทธิ์บุญสาร

Mon, 03 Nov 2008 18:06:12 +0700

พระครูพิสุทธิ์บุญสาร ( แก่น ปุญฺญสมฺปนฺโน ) เจ้าอาวาส สถานะเดิม ชื่อ แก่น นามสกุล มีคล้าย เกิด วันพฤหัสบดีที่ ๒๑ กันยายน พ.ศ. ๒๔๘๘ ( แรม ๑๐ ค่ำ ปีระกา ) ได้ฉายาว่า ปุญฺญสมฺปนฺโน แปลว่า ผู้ถึงพร้อมด้วยบุญ บิดา ชื่อ นายเพ็ง มีคล้าย มารดา ชื่อ นางลับ มีคล้าย ภูมิลำเนาเดิม เลขที่ ๖๗ หมู่ที่ ๒ ตำบลบ่อรัง อำเภอวิเชียรบุรี จังหวัดเพชรบูรณ์ อุปสมบท วันเสาร์ ขึ้น ๑๕ ค่ำ ปีมะแม ตรงกับวันที่ ๒๕ มีนาคม ๒๕๑๐ ณ วัดโพธิ์ทอง ตำบลบ่อรัง อำเภอวิเชียรบุรี จังหวัดเพชรบูรณ์ พระอุปัชฌาย์ พระครูวิเชียรบุรารักษ์ วัดป่าเรไรทอง ตำบลท่าโรง อำเภอวิเชียรบุรี จังหวัดเพชรบูรณ์ พระกรรมวาจาจารย์ พระสนอง วัดป่าเรไรทอง ตำบลท่าโรง อำเภอวิเชียรบุรี จังหวัดเพชรบูรณ์ พระอนุสาวนาจารย์ พระสุรพงษ์ วัดป่าเรไรทอง ตำบลท่าโรง อำเภอวิเชียรบุรี จังหวัดเพชรบูรณ์ ประวัติการศึกษา ทางโลก สำเร็จการศึกษาชั้น ประถมศึกษาปีที่ ๔ โรงเรียนหนองโคกบัวทองวิทยานุกูล อำเภอจตุรัส จังหวัดชัยภูมิ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๑ ทางธรรม สำเร็จการศึกษาประโยคนักธรรมชั้นเอก สำนักเรียนวัดใหญ่ชัยมงคล คณะจังหวัดพระนครศรีอยุธยา เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๕ การศึกษาพิเศษ รับการอบรมหน่วย อ.บ.ต. พ.ศ. ๒๕๒๕ หลักสูตรวิทยากรท้องถิ่น และเผยแพร่ความรู้เรื่องการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมศิลปกรรม ณ ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม จังหวัดพระนครศรีอยุธยา พ.ศ. ๒๕๓๕ ความชำนาญพิเศษ นวกรรม การแสดงพระธรรมเทศนา การอบรมกรรมฐานและบรรยายธรรม ด้านการปกครอง พ.ศ. ๒๕๒๙ เป็นผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดใหญ่ชัยมงคล พ.ศ. ๒๕๓๖ รักษาการเจ้าอาวาสวัดใหญ่ชัยมงคล พ.ศ. ๒๕๓๗ เป็นเจ้าอาวาสวัดใหญ่ชัยมงคล พ.ศ. ๒๕๓๘ เป็นพระอุปัชฌาย์ ทัศนในการปกครองวัด " สามัคคี ระวังสตรี และเงินตรา " ด้านการศึกษา พ.ศ. ๒๕๑๕ เป็นครูสอนปริยัติธรรม สำนักศาสนศึกษาวัดใหญ่ชัยมงคล จนถึงปัจจุบับ พ.ศ. ๒๕๒๙ เป็นกรรมการสอบธรรมสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๓๙ เป็นกรรมการตรวจสอบธรรมนวกภูมิ พ.ศ. ๒๕๔๐ เป็นกรรมการอุปถัมภ์สอบบาลีสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๑ เป็นกรรมการตรวจข้อสอบธรรมสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๒ เป็นเจ้าสำนักศาสนศึกษาวัดใหญ่ชัยมงคล ด้านการเผยแผ่ เป็นอาจารย์สอนกรรมฐาน และจัดให้มีการปฏิบัติธรรม จนมหาเถรสมาคมได้มีมติที่ ๒๙/๒๕๔๘ ให้วัดใหญ่ชัยมงคล เป็น สำนักปฏิบัติธรรมประจำจังหวัดพระนครศรีอยุธยา แห่งที่ ๓ ด้านสาธารณูปการ มุ่งมั่นพัฒนาวัดใหญ่ชัยมงคล จนได้รับการคัดเลือกให้เป็น วัดพัฒนาตัวอย่าง และต่อมา เป็น วัดพัฒนาตัวอย่างที่มีผลงานดีเด่น ปัจจุบัน ( พ.ศ. ๒๕๕๑ ) พระครูพิสุทธิ์บุญสาร อายุ ๖๓ ปี พรรษา ๔๑ ดำรง สมณศักดิ์ พระครูเจ้าอาวาสอารามราษฎร์ เทียบ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสพระอารามหลวง ชั้นเอก อธิบายรูป พระครูพิสุทธิ์บุญสาร หรือ หลวงพ่อแก่น ถ่ายที่ อุโบสถ วัดใหญ่ชัยมงคล

การปฏิบัติธรรม

Thu, 24 May 2012 12:52:54 +0700

การปฏิบัติธรรม ในวัดใหญ่ชัยมงคล พระมหานัธนิติ สุมโน การปฏิบัติธรรม พระสัทธรรม หรือ ศาสนา แบ่งได้เป็น ๓ ประการ คือ ปริยัติสัทธรรม ได้แก่การเรียนรู้ถึงวิธีการทำให้พ้นไปจากทุกข์ ปฏิบัติสัทธรรม ได้แก่การทำตามวิธีการนั้น เพื่อให้พ้นไปจากทุกข์ ปฏิเวธสัทธรรม ได้แก่การพ้นจากทุกข์ การปฏิบัติธรรมเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งในพระพุทธศาสนา เนื่องจาก ถ้าขาดการปฏิบัติธรรมเสียแล้ว การพ้นทุกข์ หรือ การบรรลุจุดมุ่งหมายสูง สุดของพระศาสนาก็ไม่อาจเป็นไปได้ วัดใหญ่ชัยมงคล นอกจากจะมีการสอนด้านปริยัติธรรมแล้ว ยังมีการปฏิบัติธรรมอย่างต่อเนื่อง ด้วยการฝึกพระกรรมฐานอยู่เป็นนิตย์ กรรมฐาน หรือ กัมมัฏฐาน เป็นคำนาม หมายถึง ที่ตั้งแห่งการงาน โดยหมายเอาอุบายทางใจ มี ๒ ประการ คือ สมถกรรมฐาน เป็นอุบายสงบใจ และวิปัสสนากรรมฐาน เป็นอุบายเรืองปัญญา การปฏิบัติกรรมฐาน ในวัดใหญ่ชัยมงคลเปิดโอกาสให้ผู้มาปฏิบัติ ได้ใช้วิธี หรืออุบายอย่างใดอย่างหนึ่งตามที่ตนเคยปฏิบัติมา แต่ถ้าเป็นผู้ใหม่ ไม่เคยฝึกฝนวิธีใด ๆ มาก่อน จะสอนการปฏิบัติตามหลักสติปัฎฐาน ๔ ( พองหนอ - ยุบหนอ ) ขอเจริญพรเชิญญาติโยมทุกท่าน ร่วมปฏิบัติธรรมที่วัดใหญ่ชัยมงคลได้ตามรายละเอียดด้านล่าง สำหรับท่านที่ต้องการบวชชี หรือชีพราหมณ์ สามารถศึกษาระเบียบการต่าง ๆ ได้ ที่นี่ กำหนดการปฏิบัติธรรม ( วันธรรมดา ) ๐๖.๐๐ - ๐๗.๐๐ น. ตักบาตร ที่ศาลาการเปรียญ ๐๗.๐๐ - ๐๗.๓๐ น. พระฉันภัตตาหารเช้า แม่ชี, แม่ชีพราหมณ์ รับประทานอาหารเช้า ๐๗.๓๐ - ๐๘.๓๐ น. สวดมนต์ทำวัตรเช้า ๐๘.๓๐ - ๑๑.๐๐ น. แยกปฏิบัติส่วนตัว ๑๑.๐๐ - ๑๒.๐๐ น. พระฉันภัตตาหารเพล แม่ชี, ชีพราหมณ์ รับประทานอาหารกลางวัน ๑๒.๐๐ - ๑๒.๔๕ น พักผ่อน และปฏิบัติส่วนตัว ๑๓.๐๐ - ๑๖.๐๐ น. ปฏิบัติร่วมกัน ที่ห้องกรรมฐาน ๑๙.๓๐ - ๒๐.๓๐ น. สวดมนต์ทำวัตรเย็น ฟังพระธรรมเทศนา และฟังธรรมบรรยาย หมายเหตุ : วันเสาร์ - อาทิตย์ เพิ่มการปฏิบัติ ๙.๐๐ - ๑๐.๐๐ ห้องกรรมฐาน กำหนดการปฏิบัติธรรมวันธัมมัสสวนะ ( วันพระ ) ๐๖.๐๐ - ๐๗.๐๐ น. ตักบาตร ที่ศาลาการเปรียญ ๐๗.๐๐ - ๐๗.๓๐ น. พระฉันภัตตาหารเช้า แม่ชี, แม่ชีพราหมณ์ รับประทานอาหารเช้า ๐๘.๐๐ - ๐๙.๓๐ น. สวดมนต์ทำวัตรเช้า สมาทานอุโบสถศีล ฟังพระธรรมเทศนา ๐๙.๓๐ - ๑๑.๐๐ น. แยกปฏิบัติส่วนตัว ๑๑.๐๐ - ๑๒.๐๐ น. พระฉันภัตตาหารเพล แม่ชี, ชีพราหมณ์ รับประทานอาหารกลางวัน ๑๒.๐๐ - ๑๖.๐๐ น. พักผ่อน และปฏิบัติส่วนตัว ๑๖.๐๐ - ๑๖.๔๕ น. บำเพ็ญกุศลสวดพระอภิธรรมถวายหลวงพ่อพระครูภาวนารังสี ๑๗.๐๐ - ๑๘.๐๐ น. พระสงฆ์ทำอุโบสถกรรม ( ฟังสวดพระปาฏิโมกข์ - เฉพาะวัน ๑๔, ๑๕ ค่ำ ) ๑๙.๓๐ - ๒๑.๐๐ น. สวดมนต์ทำวัตรเย็น ฟังพระธรรมเทศนา และฟังธรรมบรรยาย ๒๑.๐๐ - ๒๓.๐๐ น. ปฏิบัติร่วมกัน ที่ห้องกรรมฐาน ๒๓.๐๐ - ๒๔.๐๐ น. เจริญพระพุทธมนต์ ที่ศาลาการเปรียญ หมายเหตุ : ๑. มีการทำบุญตักบาตร และฟังพระธรรมเทศนาตามประเพณีนิยม เวลา ๐๘.๐๐ น. ตลอดช่วงเข้าพรรษา ๒. ในปี พ.ศ.๒๕๔๘ วัดใหญ่ชัยมงคล ได้รับการคัดเลือกให้เป็น สำนักปฏิบัติธรรมประจำจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ตามมติมหาเถรสมาคมที่ ๒๙ / ๒๕๔๘ ข้าราชการสามารถลาเพื่อมาปฏิบัติธรรมได้โดยไม่คิดเป็นวันลาตามระเบียบราชการ อธิบายภาพ 1.การปฏิบัติพระกรรมฐาน ของสามเณรบวชภาคฤดูร้อน - ความลับแห่งความสำเร็จทางการศึกษาคือสมาธิ ถ่ายเมื่อ พ.ศ.๒๕๕๐ 2. ปฏิบัติด้วยการเดินจงกรมรอบลานพระเจดีย์ชัยมงคล ถ่ายเมื่อ พ.ศ. ๒๕๕๐ 3. นั่งสมาธิใต้แสงจันทร์ ลานพระเจดีย์ชัยมงคล ถ่ายเมื่อ พ.ศ. ๒๕๕๐

การศึกษาปริยัติธรรม

Mon, 03 Nov 2008 18:05:24 +0700

การศึกษาพระปริยัติธรรม พระมหานัธนิติ สุมโน พระปริยัติธรรม คือ การศึกษาเล่าเรียนในพระธรรมพระวินัย เป็นส่วนสำคัญของการรักษาพระศาสนาให้ดำรงสืบต่อไป เนื่องจากว่า หากไม่มีผู้ใดเล่าเรียนในพระธรรมวินัยแล้ว การทำตามพระธรรมวินัย ( ปฏิบัติ ) และการบรรลุธรรม ( ปฏิเวธ ) ก็ไม่สามารถเกิดขึ้นได้ เรื่องนี้มีปรากฏในอรรถกถา มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ อนุปทวรรค พหุธาตุกสูตร ว่า เลือกอ่านตามหัวข้อ [ ปริยัติอันตรธาน ] [ พระปริยัติธรรมวัดใหญ่ชัยมงคล ] [ รายนามพระเปรียญ ,แม่ชีเปรียญ ] อันตรธาน ๓ เพราะชื่อว่า อันตรธานมี ๓ อย่าง คือ ปริยัติอันตรธาน ปฏิเวธอันตรธาน ปฏิบัติอันตรธาน. ในอันตรธาน ๓ นั้น ปิฏก ๓ ชื่อว่าปริยัติ. การแทงตลอดสัจจะ ชื่อว่า ปฏิเวธ. ปฏิปทา (เครื่องดำเนิน) ชื่อว่า ปฏิบัติ. ใน ๓ อย่างนั้น ปฏิเวธและปฏิบัติมีบ้าง ไม่มีบ้าง. เพราะภิกษุทั้งหลายผู้ทรงปฏิเวธ ย่อมมีมากในกาลครั้งเดียว เป็นอันชี้นิ้วแสดงได้ชัดเจนว่า ภิกษุนี้เป็นปุถุชน. ขึ้นชื่อว่า ภิกษุผู้เป็นปุถุชน ไม่ใช่จะมีได้ครั้งเดียวในทวีปนี้เท่านั้น. แม้ผู้บำเพ็ญการปฏิบัติทั้งหลาย บางคราวมีมาก บางคราวก็มีน้อย. ด้วยเหตุนี้ ปฏิเวธและปฏิบัติจึงชื่อว่ามีบ้าง ไม่มีบ้าง. แต่ว่าปริยัติ (ถือว่า) เป็นสำคัญของการดำรงอยู่แห่งพระศาสนา. พระผู้เป็นบัณฑิต ได้ศึกษาพระไตรปิฏกแล้ว ย่อมบำเพ็ญปฏิเวธและปฏิบัติให้บริบูรณ์. พระบรมโพธิสัตว์ของพวกเราทำอภิญญา ๕ และสมาบัติ ๗ ให้เกิดในสำนักของอาฬารดาบส แล้วถามถึงบริกรรมเนวสัญญานาสัญญายตนสมาบัติ ท่าน อาฬารดาบส บอกว่าไม่รู้. ต่อแต่นั้น พระองค์จึงได้เสด็จไปยังสำนักของอุทกดาบส เทียบเคียงคุณพิเศษที่ได้บรรลุแล้ว (กับท่าน) ได้เรียนถามถึงการบริกรรมเนวสัญญานาสัญญายตนสมาบัติ ท่านดาบสก็บอกให้. ในลำดับแห่งคำพูดของท่านดาบสนั่นเอง พระบรมโพธิสัตว์ก็ทำเนวสัญญานาสัญญายตนฌานนั้นให้สำเร็จฉันใด ภิกษุผู้มีปัญญาก็ฉันนั้นเหมือนกัน ศึกษาปริยัติแล้วย่อมทำปฏิเวธและปฏิบัติ แม้ทั้งสองประการให้บริบูรณ์ได้. เพราะฉะนั้น เมื่อปริยัติยังดำรงอยู่ พระศาสนาย่อมเป็นอันตั้งอยู่ ปริยัติอันตรธาน[1] ก็เมื่อใดปริยัตินั้นอันตรธานหายไป เมื่อนั้นพระอภิธรรมจักเสื่อมก่อน. ในพระอภิธรรมนั้น คัมภีร์ปัฏฐานจะอันตรธานก่อนกว่าทุกคัมภีร์. คัมภีร์ธรรมสังคหะอันตรธานหายไปภายหลัง โดยลำดับ. เมื่อพระอภิธรรมปิฏกอันตรธานหายไปแล้ว แม้ปิฏกทั้งสองยังคงดำรงอยู่ พระศาสนาย่อมเป็นอันตั้งอยู่ได้. ในปิฏกเหล่านั้น เมื่อพระสุตตันตปิฏกจะอันตรธานหายไป อังคุตตรนิกายย่อมอันตรธานหายไปก่อน เริ่มแต่เอกาทสกนิบาตจนถึงเอกกนิบาต. ต่อจากนั้น สังยุตตนิกายย่อมอันตรธานหายไป เริ่มแต่จักกเปยยาลสูตรจนถึงโอฆตรณสูตร. ต่อจากนั้น มัชฌิมนิกายย่อมอันตรธานหายไป เริ่มแต่อินทริยภาวนาสูตรจนถึงมูลปริยายสูตร. ต่อจากนั้น ทีฆนิกายย่อมอันตรธานหายไป เริ่มแต่ทสุตตรสูตรจนถึงพรหมชาลสูตร. นตฺถิ ปญฺญา สมา อาภา แสงสว่างเสมอด้วยปัญญาไม่มี แสงอาทิตย์ที่ส่องให้โลกสว่าง ยังส่องสว่างได้เพียงเวลากลางวัน ปุจฉาคาถา (คือคาถาที่เป็นคำถาม) คาถาเดียวบ้าง สองคาถาบ้าง ยังอยู่ไปเป็นระยะเวลานาน แต่ไม่อาจทรงพระศาสนาไว้ได้เหมือน สัพพิยปุจฉา๑- และอาฬวกปุจฉา. [ กลับไปต้นบทความ ] พระปริยัติธรรมวัดใหญ่ชัยมงคล วัดใหญ่ชัยมงคล ได้ตระหนักถึงความสำคัญของการศึกษาพระปริยัติธรรมอย่างมาก จึงจัดให้มีการศึกษาพระธรรมวินัย ทั้งแก่พระสงฆ์ สามเณร แม่ชี อุบาสก อุบาสิกา นักเรียนนักศึกษา ตลอดจนผู้ต้องขังในเรือนจำ หลักสูตรต่าง ๆ ที่มีในปัจจุบัน ๑. นักธรรมชั้นตรี ๒. นักธรรมชั้นโท ๓. นักธรรมชั้นเอก ๔. ธรรมศึกษาตรี ๕. ธรรมศึกษาโท ๖. ธรรมศึกษาเอก ๗. หลักสูตรระยะสั้นสำหรับพระภิกษุใหม่ ๘. หลักสูตรศีลธรรมสำหรับนักเรียน ๙. หลักสูตรศีลธรรมสำหรับผู้ต้องขัง ๑๐. หลักสูตรพระปริยัติธรรม แผนกบาลี มีการเรียนการสอนช่วงวันวิสาขบูชา ถึง ก่อนออกพรรษา มีการเรียนการสอนช่วงวันวิสาขบูชา ถึง ก่อนออกพรรษา มีการเรียนการสอนช่วงวันวิสาขบูชา ถึง ก่อนออกพรรษา มีการเรียนการสอนช่วงวันวิสาขบูชา ถึง ก่อนออกพรรษา มีการเรียนการสอนช่วงวันวิสาขบูชา ถึง ก่อนออกพรรษา มีการเรียนการสอนช่วงวันวิสาขบูชา ถึง ก่อนออกพรรษา มีการเรียนการสอนช่วงอุปสมบทใหม่ ๑๐ วันแรก มีการเรียนการสอนตลอดภาคการศึกษา มีการเรียนการสอนตลอดปี มีการเรียนการสอนช่วงวันวิสาขบูชา ถึง ประมาณเดือนมกราคม [ กลับไปต้นบทความ ] รายนามพระเปรียญ และแม่ชีเปรียญ ปัจจุบัน ( ๒๕๕๑ ) วัดใหญ่ชัยมงคล มีพระภิกษุเป็นพระมหาเปรียญ พระเปรียญ และพระอนุเปรียญ ๖ รูป ได้แก่ ๑. พระมหาสำรอง ชยธมฺโม ๒. พระมหาบรรณ์ ปญฺญาธโร ๓. พระมหาสัตย์จา กิจฺจสาโร ๔. พระสมนึก สุทฺธาโส ๕. พระมหานัธนิติ สุมโน ๖. พระประเทือง กิตฺติปญฺโญ ผู้ช่วยเจ้าอาวาส ปธ.๕ ,นักธรรมเอก ผู้ช่วยเจ้าอาวาส ปธ.๘ ,นักธรรมเอก ปธ.๕ ,นักธรรมเอก ประโยค ๑-๒ ,นักธรรมเอก ปธ.๔ ,นักธรรมเอก ปธ. ๓ ,นักธรรมเอก นอกจากนั้นยังมีแม่ชีที่สอบได้บาลีศึกษา ๓ คน ( เป็นวัดเดียวในจังหวัดที่มีแม่ชีเปรียญ ) ๑. แม่ชีสมควร ทองดี ๒. แม่ชีศิริลักษณ์ พานิชชีวะ ๓. แม่ชีธวัลรัตน์ เข็มทอง บศ.๗ ,ธรรมศึกษาเอก บศ.๔ ,ธรรมศึกษาเอก บศ. ๑-๒ ,ธรรมศึกษาเอก ดังนั้น จึงแน่ใจได้ว่า การบวช ที่วัดใหญ่ชัยมงคล เป็นการ "บวชเรียน" มิใช่การ "บวชเล่น" อย่างแท้จริง หมายเหตุ [1] อ้างอิงจาก http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=234&p=2 อธิบายรูป 1. พัดยศเปรียญธรรม ๓ ประโยค ถ่ายในอุโบสถวัดใหญ่ชัยมงคล พ.ศ. ๒๕๔๘ 2. อรุณรุ่งที่วัดใหญ่ชัยมงคล ถ่ายเมื่อ พ.ศ. ๒๕๕๑ [ กลับขึ้นบน ]

สมเด็จพระนเรศวร

Mon, 03 Nov 2008 18:07:32 +0700

สมเด็จพระนเรศวรมหาราช พระบาทสมเด็จพระสรรเพชญที่ ๒ สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงมี พระนามเดิมว่าพระองค์ดำ พระราชโอรสในสมเด็จพระมหาธรรมราชาและพระวิสุทธิกษัตริย์(พระราชธิดาของ สมเด็จพระศรีสุริโยทัยและสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ) พระองค์เสด็จพระบรมราชสมภพเมื่อ พ.ศ.๒๐๙๘ ที่เมืองพิษณุโลกทรงมีพระเชษฐภคิณีคือพระสุพรรณกัลยาทรงมีพระอนุชาคือสมเด็จ พระเอกาทศรถ(องค์ขาว) และทรงเป็นพระราชนัดดาของสมเด็จพระศรีสุริโยทัย พระนามของพระองค์ปรากฏในลายลักษณ์อักษรหลายฉบับ เช่น พระนเรศ วรราชาธิราช พระนเรสส องค์ดำ จึงยังไม่สามารถสรุปได้ว่าพระนาม นเรศวรได้มาจากที่ใด สันนิษฐานเบื้องต้นว่า เพี้ยนมาจาก สมเด็จพระนเรศ วรราชาธิราช เป็น สมเด็จพระนเรศวร ราชาธิราช เสด็จขึ้นครองราชเม่อวันที่ ๒๙ กรกฎาคม พ.ศ.๒๑๓๓ รวมสิริดำรงราชสมบัติ ๑๕ ปี เสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ ๒๕ เมษายน พ.ศ. ๒๑๔๘ รวมพระชนมพรรษา ๕๐ พรรษา เลือกอ่านตามหัวข้อ [ ราชการสงคราม ] [ พระราชประวัติเมือทรงพระเยาว์ ] [ ดำรงพระยศเป็นพระมหาอุปราช ] [ การประกาศอิสรภาพ ] [ ยุทธหัตถี ] [ สวรรคต ] [ พระราชกรณียกิจ ] ราชการสงครามในสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เป็นเหตุการณ์ที่ยิ่งใหญ่และสำคัญยิ่งของชาติไทย พระองค์ได้กู้อิสรภาพของไทยจากการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งแรก และได้ทรงแผ่อำนาจของราชอาณาจักรไทย อย่างกว้างใหญ่ไพศาล นับตั้งแต่ประเทศพม่าตอนใต้ทั้งหมด นั่นคือ จากฝั่งมหาสมุทรอินเดียทางด้านตะวันตก ไปจนถึงฝั่งมหาสมุทรปาซิฟิคทางด้านตะวันออก ทางด้านทิศใต้ตลอดไปถึงแหลมมลายู ทางด้านทิศเหนือก็ถึงฝั่งแม่น้ำโขงโดยตลอด และยังรวมไปถึงรัฐไทยใหญ่บางรัฐ พระองค์ได้ทำสงครามเข้าไปในประเทศที่เป็นข้าศึกของไทย ในทุกทิศทาง จนประเทศไทยอยู่เป็นปกติสุขปราศจากศึกสงคราม เป็นระยะเวลายาวนาน พระราชกรณียกิจน้อยใหญ่ทั้งสิ้นทั้งปวงของพระองค์ เป็นไปเพื่อประโยชน์ของบ้านเมืองและคนไทยทั้งมวล ตลอดพระชนม์ชีพของพระองค์ จะอยู่ในสนามรบและชนบทโดยตลอด มิได้ว่างเว้น แม้แต่เมื่อเสด็จสวรรคต ก็เสด็จสวรรคตในระหว่างเดินทัพไปปราบศัตรูของชาติไทย นับว่าพระองค์ได้ทรงสละพระองค์ เพื่อชาติบ้านเมืองโดยสิ้นเชิง สมควรที่ชาวไทยรุ่นหลังต่อมา ได้สำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ และจดจำวีรกรรมของพระองค์ เทอดทูลไว้เหนือเกล้า ฯ ไปตราบชั่วกาลนาน [ กลับไปต้นบทความ ] พระราชประวัติเมื่อทรงพระเยาว์กับชีวิตและการศึกษาในหงสาวดี ตลอดระยะเวลาในวัยเยาว์ของพระนเรศวรทรงใช้ชีวิตอยู่ในพระราชวังจันทน์ เมืองพิษณุโลก จนกระทั่งเมื่อพระเจ้าบุเรงนองยกทัพมาตีเมืองพิษณุโลก สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชเจ้าเมืองพิษณุโลกยอมอ่อนน้อมต่อแห่งหงสาวดี และทำให้พิษณุโลกต้องแปรสภาพเป็นเมืองประเทศราชหงสาวดีไม่ขึ้นต่อกรุง ศรีอยุธยา พระเจ้าบุเรงนองได้ทรงขอพระนเรศวรไปเป็นองค์ประกันที่หงสาวดี ทำให้พระองค์ต้องจากบ้านเกิดเมืองนอนตั้งแต่มีพระชนม์มายุเพียง ๙ พรรษา นอกจากพระองค์แล้วยังมีองค์ประกันจากเมืองอื่น ๆ ที่เป็นเมืองขึ้นของหงสาวดีเป็นจำนวนมาก พระเจ้าบุเรงนองนั้นทรงให้เหล่าองค์ประกันได้รับการเลี้ยงดูและการศึกษา อย่างดี พระนเรศวรทรงใช้เวลา ๘ ปีเต็มในหงสาวดีศึกษายุทธศาสตร์ของพม่า พระองค์ทรงศึกษาวิชาศิลปศาสตร์ และวิชาพิชัยสงคราม ทรงนิยมในวิชาการรบทัพจับศึก พระองค์ทรงมีโอกาสศึกษา ทั้งภายในราชสำนักไทย และราชสำนักพม่า มอญ และได้ทราบยุทธวิธีของชาวต่างชาติต่าง ๆ ที่มารวมกันอยู่ในกรุงหงสาวดีเป็นอย่างดี เช่น ชาวโปรตุเกส สเปน หรือชาวพม่าเอง ทรงนำหลักวิชามาประยุกต์ใช้ให้เหมาะกับเหตุการณ์ และสภาพแวดล้อมในการทำศึกได้เป็นเลิศ ดังเห็นได้จากการสงครามทุกครั้งของพระองค์ ยุทธวิธีที่ทรงใช้ ได้แก่ การใช้คนจำนวนน้อยเอาชนะคนจำนวนมาก และยุทธวิธีการรบแบบกองโจร พระองค์ทรงนำมาใช้ก่อนจอมทัพที่เลื่องชื่อในยุโรป นอกจากนั้น หลักการสงครามที่เป็นที่ยอมรับอย่างกว้างขวางในปัจจุบัน เช่น การดำรงความมุ่งหมาย หลักการรุก การออมกำลัง และการรวมกำลัง การดำเนินกลยุทธ ความเด็ดขาดในการบังคับบัญชา การระวังป้องกัน การจู่โจม ฯลฯ พระองค์ก็ทรงนำมาใช้อย่างเชี่ยวชาญ และประสบผลสำเร็จอย่างงดงามมาโดยตลอด เนื่องจากการที่พระองค์มีชีวิตอยู่ในฐานะองค์ประกันทำให้ทรงมีความกดดันสูง จากมังกะยอชวา (พระราชโอรสในพระเจ้านันทบุเรง) จึงทรงมีแรงผลักดันที่จะกอบกู้อิสรภาพให้กับบ้านเมืองของพระองค์ เช่น จากการชนไก่ของพระองค์กับมังกะยอชวา เป็นต้น รวมทั้งการเหยียดหยามว่าเป็นเชลย จากพวกพม่าด้วย [ กลับไปต้นบทความ ] ดำรงพระยศเป็นพระมหาอุปราช หลังจากที่พระเจ้าบุเรงนองตีกรุงศรีอยุธยาแตกเมื่อ พ.ศ. ๒๑๑๒ มะเส็งศก วันอาทิตย์ เดือน ๙ แรม ๑๑ ค่ำ และได้สถาปนาสมเด็จพระมหาธรรมราชาครองกรุงศรีอยุธยาในฐานะประเทศราชของหง สาวดีต่อไป หลังจากนั้น พระนเรศได้หนีกลับมาไทยโดยที่บุเรงนองยินยอมด้วยอันเนื่องมาจากพระสุพรรณ กัลยาได้ขอไว้ โดยที่บุเรงนองยินยอม หลังจากที่พระองค์ดำกลับมากรุงศรีอยุธยา สมเด็จพระมหาธรรมราชาได้ทรงพระราชทานนามให้ว่า พระนเรศวร และโปรดเกล้าฯให้เป็นพระมหาอุปราชไปปกครองเมืองพิษณุโลก ทรงปกครองเมืองอย่างดีและทรงเริ่มเตรียมการที่จะกอบกู้เอกราชของกรุง ศรีอยุธยา [ กลับไปต้นบทความ ] การประกาศอิสระภาพ เมื่อปี พ.ศ. 2126 พระเจ้าอังวะเป็นกบฎ เนื่องจากไม่พอใจทางกรุงหงสาวดีอยู่หลายประการ จึงแข็งเมือง พร้อมกับเกลี้ยกล่อมเจ้าไทยใหญ่อีกหลายเมืองให้แข็งเมืองด้วย พระเจ้าหงสาวดีนันทบุเรงจึงยกทัพหลวงไปปราบ ในการณ์นี้ได้สั่งให้เจ้าเมืองแปร เจ้าเมืองตองอู และเจ้าเมืองเชียงใหม่ รวมทั้งทางกรุงศรีอยุธยาด้วย ให้ยกทัพไปช่วย ทางไทย สมเด็จพระมหาธรรมราชาโปรดให้สมเด็จพระนเรศวรยกทัพไปแทน สมเด็จพระนเรศวรยกทัพออกจากเมืองพิษณุโลก เมื่อวันแรม 6 ค่ำ เดือน 3 ปีมะแม พ.ศ. 2126 พระองค์ยกทัพไทยไปช้า ๆ เพื่อให้การปราบปรามเจ้าอังวะเสร็จสิ้นไปก่อน ทำให้พระเจ้าหงสาวดีนันทบุเรงแคลงใจว่า ทางไทยคงจะถูกพระเจ้าอังวะชักชวนให้เข้าด้วย จึงสั่งให้พระมหาอุปราชา คุมทัพรักษากรุงหงสาวดีไว้ ถ้าทัพไทยยกมาถึงก็ให้ต้อนรับ และหาทางกำจัดเสีย และพระองค์ได้สั่งให้พระยามอญสองคน คือ พระยาเกียรติและพระยาราม ซึ่งมีสมัครพรรคพวกอยู่ที่เมืองแครงมาก และทำนองจะเป็นผู้คุ้นเคยกับสมเด็จพระนเรศวรมาแต่ก่อน ลงมาคอยต้อนรับทัพไทยที่เมืองแครง อันเป็นชายแดนติดต่อกับไทย พระมหาอุปราชาได้ตรัสสั่งเป็นความลับว่า เมื่อสมเด็จพระนเรศวรยกกองทัพขึ้นไป ถ้าพระมหาอุปราชายกเข้าตีด้านหน้าเมื่อใด ให้พระยาเกียรติและพระยาราม คุมกำลังเข้าตีกระหนาบทางด้านหลัง ช่วยกันกำจัดสมเด็จพระนเรศวรเสียให้จงได้ พระยาเกียรติกับพระยาราม เมื่อไปถึงเมืองแครงแล้ว ได้ขยายความลับนี้แก่พระมหาเถรคันฉ่อง ผู้เป็นอาจารย์ของตน ทุกคนไม่มีใครเห็นดีด้วยกับแผนการของพระเจ้ากรุงหงสาวดี เพราะมหาเถรคันฉ่องกับสมเด็จพระนเรศวร เคยรู้จักชอบพอกันมาก่อน กองทัพไทยยกมาถึงเมืองแครง เมื่อวันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 6 ปีวอก พ.ศ. 2127 โดยใช้เวลาเดินทัพเกือบสองเดือน กองทัพไทยตั้งทัพอยู่นอกเมือง เจ้าเมืองแครงพร้อมทั้งพระยาเกียรติกับพระยารามได้มาเฝ้า ฯ สมเด็จพระนเรศวร จากนั้นสมเด็จพระนเรศวรได้เสด็จไปเยี่ยมพระมหาเถรคันฉ่อง ซึ่งคุ้นเคยกันดีมาก่อน พระมหาเถรคันฉ่องมีใจสงสาร จึงกราบทูลถึงเรื่องการคิดร้ายของทางกรุงหงสาวดี แล้วให้พระยาเกียรติกับพระยาราม กราบทูลให้ทราบตามความเป็นจริง เมื่อพระองค์ได้ทราบความโดยตลอดแล้ว ก็ทรงมีพระดำริเห็นว่า การเป็นอริราชศัตรูกับกรุงหงสาวดีนั้น ถึงกาลเวลาที่จะต้องเปิดเผยต่อไปแล้ว จึงได้มีรับสั่งให้เรียกประชุมแม่ทัพนายกอง กรมการเมือง เจ้าเมืองแครงรวมทั้งพระยาเกียรติพระยาราม และทหารมอญมาประชุมพร้อมกัน แล้วนิมนต์พระมหาเถรคันฉ่อง และพระสงฆ์มาเป็นสักขีพยาน ทรงแจ้งเรื่องให้คนทั้งปวงที่มาชุมนุม ณ ที่นั้นทราบว่า พระเจ้าหงสาวดีคิดประทุษร้ายต่อพระองค์ จากนั้นพระองค์ได้ทรงหลั่งน้ำลงสู่แผ่นดินด้วยสุวรรณภิงคาร (พระน้ำเต้าทองคำ) ประกาศแก่เทพยดาฟ้าดินว่า "ด้วยพระเจ้าหงสาวดี มิได้อยู่ในครองสุจริตมิตรภาพขัตติยราชประเพณี เสียสามัคคีรสธรรม ประพฤติพาลทุจริต คิดจะทำอันตรายแก่เรา ตั้งแต่นี้ไป กรุงศรีอยุธยาขาดไมตรีกับกรุงหงสาวดี มิได้เป็นมิตรร่วมสุวรรณปฐพีเดียวกันดุจดังแต่ก่อนสืบไป" จากนั้นพระองค์ได้ตรัสถามชาวเมืองแครงว่าจะเข้าข้างฝ่ายใด พวกมอญทั้งปวงต่างเข้ากับฝ่ายไทย สมเด็จพระนเรศวรจึงให้จับเจ้าเมืองกรมการพม่า แล้วเอาเมืองแครงเป็นที่ตั้งประชุมทัพ เมื่อจัดกองทัพเสร็จ ก็ทรงยกทัพจากเมืองแครง ไปยังเมืองหงสาวดี เมื่อวันแรม 3 ค่ำ เดือน 6 ฝ่ายพระมหาอุปราชาที่อยู่รักษาเมืองหงสาวดี เมื่อทราบว่าพระยาเกียรติ พระยารามกลับไปเข้ากับสมเด็จพระนเรศวร จึงได้แต่รักษาพระนครมั่นอยู่ สมเด็จพระนเรศวรเสด็จยกทัพข้ามแม่น้ำสะโตงไปใกล้ถึงเมืองหงสาวดี ได้ทราบความว่า พระเจ้ากรุงหงสาวดีมัชัยชนะได้เมืองอังวะแล้ว กำลังจะยกทัพกลับคืนพระนคร พระองค์เห็นว่าสถานการณ์ครั้งนี้ไม่สมคะเน เห็นว่าจะตีเอาเมืองหงสาวดีในครั้งนี้ยังไม่ได้ จึงให้กองทัพแยกย้ายกันเที่ยวบอกพวกครัวไทย ที่พม่ากวาดต้อนไปแต่ก่อน ให้อพยพกลับบ้านเมือง ได้ผู้คนมาประมาณหมื่นเศษ ให้ยกล่วงหน้าไปก่อน พระองค์ทรงคุมกองทัพยกตามมาข้างหลัง ฝ่ายพระมหาอุปราชาทราบข่าวว่า สมเด็จพระนเรศวรกวาดต้อนคนไทยกลับ จึงได้ให้สุรกรรมาเป็นกองหน้า พระมหาอุปราชาเป็นกองหลวง ยกติดตามกองทัพไทยมา กองหน้าของพม่าตามมาทันที่ริมฝั่งแม่น้ำสะโตง ในขณะที่ฝ่ายไทยได้ข้ามแม่น้ำไปแล้ว และคอยป้องกันมิให้ข้าศึกข้ามตามมาได้ ได้มีการต่อสู้กันที่ริมฝั่งแม่น้ำ สมเด็จพระนเรศวรทรงใช้พระแสงปืนนกสับยาวเก้าคืบ ยิงถูกสุรกรรมา แม่ทัพหน้าพม่าตายบนคอช้าง กองทัพของพม่าเห็นแม่ทัพตาย ก็พากันเลิกทัพกลับไป เมื่อพระมหาอุปราชาแม่ทัพหลวงทรงทราบ จึงให้เลิกทัพกลับไปกรุงหงสาวดี พระแสงปืนที่ใช้ยิงสุรกรรมาตายบนคอช้างนี้ได้นามปรากฎต่อมาว่า "พระแสงปืนต้นข้ามแม่น้ำสะโตง" นับเป็นพระแสงอัษฎาวุธ อันเป็นเครื่องราชูปโภค ยังปรากฎอยู่จนถึงทุกวันนี้ เมื่อสมเด็จพระนเรศวรเสด็จกลับถึงเมืองแครง ทรงดำริว่าพระมหาเถรคันฉ่องกับพระยาเกียรติพระยารามได้มีอุปการะมาก สมควรได้รับการตอบแทนให้สมแก่ความชอบ จึงทรงชักชวนให้มาอยู่ในกรุงศรีอยุธยา พระมหาเถรคันฉ่องกับพระยามอญ ที้งสองก็มีความยินดี พาพรรคพวกสเด็จเข้ามาด้วยเป็นอันมาก ในการยกกำลังกลับครั้งนี้ สมเด็จพระนเรศวรทรงเกรงว่า ข้าศึกอาจยกทัพตามมาอีก ถ้าเสด็จกลับทางด่านแม่ละเมา มีกองทัพของนันทสูราชสังครำตั้งอยู่ที่เมืองกำแพงเพชร จะเป็นอุปสรรคต่อการเดินทาง พระองค์จึงรีบสั่งให้พระยาเกียรติ พระยาราม นำทัพเดินผ่านหัวเมืองมอญลงมาทางใต้ มาเข้าทางด่านเจดีย์สามองค์ เมื่อกลับมาถึงกรุงศรีอยุธยาแล้ว สมเด็จพระมหาธรรมราชาก็พระราชทานบำเหน็จรางวัลแก่พวกมอญที่สวามิภักดิ์ ทรงตั้งพระมาหาเถรคันฉ่องเป็นพระสังฆราชา ที่สมเด็จอริยวงศ์ และให้พระยาเกียรติ พระยารามมีตำแหน่งยศ ได้พระราชทานพานทอง ควบคุมมอญที่เข้ามาด้วย ให้ตั้งบ้านเรือนที่ริมวัดขมิ้น และวัดขุนแสนใกล้วังจันทร์ของสมเด็จพระนเรศวร แล้วทรงมอบการทั้งปวงที่จะตระเตรียมต่อสู้ข้าศึก ให้สมเด็จพระนเรศวรทรงบังคับบัญชาสิทธิขาดแต่นั้นมา [ กลับไปต้นบทความ ] ยุทธหัตถี นับตั้งแต่สมเด็จพระนเรศวรประกาศอิสรภาพเป็นต้นมา หงสาวดีได้เพียรส่งกองทัพเข้ามาหลายครั้ง แต่ก็ถูกกองทัพกรุงศรีอยุธยาตีแตกพ่ายไปทุกครั้ง เมื่อสมเด็จพระมหาธรรมราชา เสด็จสวรรคต เมื่อปี พ.ศ. ๒๑๓๓ พระองค์ได้เสด็จขึ้นครองราชย์เมื่อวันอาทิตย์ที่ ๒๙ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๑๓๓ เมื่อพระชนมายุได้ ๓๕ พรรษา ทรงพระนามว่า สมเด็จพระนเรศวร หรือสมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ ๒ และโปรดเกล้า ฯ ให้พระเอกาทศรถ พระอนุชา ขึ้นเป็นพระมหาอุปราช แต่มีศักดิ์เสมอพระมหากษัตริย์อีกพระองค์หนึ่ง ตลอดรัชสมัยของพระองค์ทรงกอบกู้กรุงศรีอยุธยาจากหงสาวดี และได้ทำสงครามกับอริราชศัตรูทั้งพม่าและเขมร จนราชอาณาจักรไทยเป็นปึกแผ่นมั่นคง ขยายพระราชอาณาเขตออกไปอย่างกว้างใหญ่ไพศาลกว่าครั้งใดในอดีตที่ผ่านมา งานสงครามในรัชสมัยของพระองค์ ทั้งในดินแดนไทยและดินแดนข้าศึก ได้ชัยชนะทุกครั้ง ทรงมีพระปรีชาสามารถในการนำทัพ ทรงริเริ่มนำยุทธวิธีแบบใหม่มาใช้ในการทำสงคราม และเปลี่ยนแนวความคิดจากการตั้งรับมาเป็นการรุก และริเริ่มการใช้วิธีรบนอกแบบารสงครามกับพม่าครั้งสำคัญที่ทำให้พม่าไม่กล้า ยกทัพมารุกรานไทยอีกเลย เป็นเวลาเกือบสองร้อยปีคือ สงครามยุทธหัตถี เมื่อปี พ.ศ. ๒๑๓๕ นั่นคือเมื่อหงสาวดีนำโดยพระมหาอุปราชามังสามเกียดยกทัพมาตีกรุงศรีอยุธยา อีกครั้ง สมเด็จพระนเรศวรก็นำทัพออกไปจนปะทะกันที่หนองสาหร่าย จังหวัดสุพรรณบุรี บ้างก็ว่าจังหวัดกาญจนบุรี สมเด็จพระนเรศวรได้ทรงกระทำยุทธหัตถีกับพระมหาอุปราชาจนกระทั่งสามารถเอาพระ แสงง้าวฟันพระมหาอุปราชาขาดสะพายแล่ง สิ้นพระชนม์อยู่กับคอช้างนั่นเอง [ กลับไปต้นบทความ ] สวรรคต พ.ศ. ๒๑๓๗ พระเจ้าหงสาวดีนันทบุเรงก็ให้พระเจ้าแปรมาตีกรุงศรีอยุธยาแต่ก็แตกทัพกลับไป พ.ศ. ๒๑๔๒ เสด็จฯออกไปตีกรุงหงสาวดี พระเจ้าหงสาวดีหนีไปเมืองตองอู กองทัพอยุธยาตามไปถึงเมืองตองอูแต่ขาดเสบียง พ.ศ. ๒๑๔๗ ยกกองทัพหลวง ๑๐๐,๐๐๐ นายออกจากกรุงศรีอยุธยาไปตีกรุงอังวะ ผ่านทางเมืองเชียงใหม่ โดยแรมทัพอยู่ที่เมืองเชียงใหม่เป็นเวลา ๑ เดือน ระดมทหารในดินแดนล้านนาสมทบอีก ๑๐๐,๐๐๐ นาย และทรงมอบหมายให้สมเด็จพระเอกาทศรถเป็นทัพหน้าออกเดินทางไปรับไพร่พลทหาร ล้านนาที่เมืองฝาง (อำเภอฝาง เชียงใหม่) หลังจากนั้นกองทัพหลวงจึงกรีฑาทัพออกจากเมืองเชียงใหม่ไปยัง เมืองนายและกรุงอังวะ ครั้นกองทัพหลวงเดินทัพอยู่ระหว่างเมืองเชียงใหม่กับแม่น้ำสาละวิน ครั้นถึง เมืองหลวง หรือเมืองห้างหลวง หรือเมืองห่างหลวง หรือเมืองหางหลวง อันเป็นเมืองขึ้นของเมืองเชียงใหม่และเป็นเมืองอยู่ชายพระราชอาณาเขตในสมัย นั้น เมื่อปลายเดือน ๕ ปีมะเส็ง พ.ศ. ๒๑๔๘ ได้เสด็จฯ ประทับแรมอยู่ ณ ตำบลทุ่งดอนแก้ว (ขณะที่กองทัพสมเด็จพระเอกาทศรถอยู่ที่เมืองฝางหรืออำเภอฝาง เชียงใหม่) เกิดประชวรเป็นหัวระลอกขึ้น (บ้างว่าถูกตัวสัตว์พวกแมลงมีพิษต่อย) ที่พระพักตร์แล้วเลยเป็นบาดพิษจนเสด็จสวรรคต ณ เมืองห้างหลวง หรือ เมืองหางวันจันทร์ เดือน ๖ ขึ้น ๘ ค่ำ พ.ศ. ๒๑๔๘ เรื่องวันสวรรคตนี้มีรายละเอียดกล่าวต่างกัน พระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขากล่าวว่า เสด็จสวรรคตวันจันทร์ ขึ้น ๘ ค่ำ เดือน ๖ เพลาชายแล้ว ๒ บาท ปีมะเส็ง ซึ่งผู้เชี่ยวชาญทางประวัติศาสตร์คำนวณแล้วตรงกับวันจันทร์ที่ ๒๕ เมษายน ๒๑๔๘ ในหนังสือ A History of Siam ของ W.A.R. Wood กล่าวว่าสวรรคตวันที่ ๑๖ พฤษภาคม ค.ศ. ๑๖๐๕ (พ.ศ. ๒๑๔๘) พระชันษาได้ ๕๐ ปี เสวยราชสมบัติได้ ๑๕ ปี [ กลับไปต้นบทความ ] พระราชกรณียกิจ * พ.ศ. 2113 เสด็จออกร่วมรบกับทหารโดยขับไล่กองทัพเขมรได้สำเร็จ * พ.ศ. 2114 ได้รับสถาปนาให้ปกครองเมืองพิษณุโลก เมื่อพระชนมายุ ๑๖ พรรษา * พ.ศ. 2117 เสด็จไปรบที่เวียงจันทน์ เผอิญทรงประชวรเป็นไข้ทรพิษจึงเสด็จกลับ * พ.ศ. 2121 ทรงทำสงครามขับไล่พระยาจีนจันตุออกไปจากกรุงศรีอยุธยา * พ.ศ. 2127 ทรงประกาศอิสรภาพที่เมืองแครง และกวาดต้อนคนไทยกลับพระนคร * พ.ศ. 2127-พ.ศ. 2130 พม่ายกกองทัพมาตีไทยถึง ๔ ครั้ง แต่ถูกไทยตีแตกพ่ายกลับไป * พ.ศ. 2133 ทรงเสด็จครองราชย์ ณ กรุงศรีอยุธยาเมื่อพระชนมายุ ๓๕ พรรษา * พ.ศ. 2135 ทรงทำสงครามยุทธหัตถี จนมังกะยอชะวา สิ้นพระชนม์ * พ.ศ. 2136 ทรงยกกองทัพไปตีเขมรและจับพระยาละแวกทำพิธีปฐมกรรม * พ.ศ. 2138 และ พ.ศ. 2141 ทรงกรีฑาทัพไปตีกรุงหงสาวดี ครั้งที่ ๑ และครั้งที่ ๒ * พ.ศ. 2148 ทรงกรีฑาทัพไปตีกรุงอังวะ โดยยกทัพหลวง ๑๐๐,๐๐๐ นาย ออกจากอยุธยา ไปทางเมืองเชียงใหม่ และแรมทัพในเชียงใหม่ ๑ เดือน เพื่อรอการระดมทหารล้านนาเข้าสมทบอีก ๑๐๐,๐๐๐ คนเมื่อยกทัพหลวงออกจากเมืองเชียงใหม่ มุ่งหน้าไปยัง เมืองนาย ครั้นกรีฑาทัพช่วงระหว่างเมืองเชียงใหม่กับแม่น้ำสาละวิน และไปถึงเมืองหลวง หรือเมืองห้างหลวง หรือเมืองห่างหลวง หรือเมืองหางหลวง ก็ทรงพระประชวรโดยเร็วพลัน เป็นหัวระลอกขึ้นที่พระพักตร์ และเสด็จสวรรคต ณ เมืองหลวง ตำบลทุ่งดอนแก้ว ตรงกับวันจันทร์ขึ้น ๘ ค่ำ เดือน ๖ ปีมะเส็ง ซึ่งตรงกับวันจันทร์ที่ ๒๕ เมษายน ๒๑๔๘ พระชนมายุ ๕๐ พรรษา ครองราชย์สมบัติได้ ๑๕ ปี [ กลับไปต้นบทความ ] หมายเหตุ: ข้อมูลจาก วิกิพีเดีย http://th.wikipedia.org รายละเอียดรูป 1. พระอิริยาบถยืนประกาศอิสรภาพ - วัดใหญ่ชัยมงคล พระนครศรีอยุธยา 2. พระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงหลังน้ำทักษิโณทกประกาศอิสรภาพ ผลงานของคุณไข่มุก ชูโต ประดิษฐาน ณ วัดใหญ่ชัยมงคล พระนครศรีอยุธยา 3. ยุทธหัตถี - ภาพวาดภายในอุโบสถวัดใหญ่ชัยมงคล พระนครศรีอยุธยา [ กลับไปต้นบทความ ]

หลวงปู่ฉลวย สุธมฺโม

Mon, 03 Nov 2008 18:04:34 +0700

หลวงปู่ฉลวย สุธมฺโม ผู้เริ่มบุกเบิกวัดใหญ่ชัยมงคล[1] เลือกอ่านตามหัวข้อ [ ชาติกำเนิด และอุปนิสัย ] [ อุปสมบท ] [ วัดยม บางบาล ] [ พบหลวงปู่มั่น ] [ สร้างวัดที่ ๑ วัดป่าบ้านภู่ ] [ บุกเบิกวัดใหญ่ชัยมงคล ] [ สร้างวัดที่ ๒ วัดแพร่ธรรมาราม ] [ สร้างวัดที่ ๓ วัดราชายตนบรรพต ] [ สร้างวัดที่ ๔ วัดป่าวิทยาลัย ] [ ละสังขาร ] ชาติกำเนิด และอุปนิสัย หลวงปู่ฉลวย สุธมฺโม ชาติกำเนิด หลวงปู่ ฉลวย สุธมฺโม เกิดเมื่อวันที่ ๖ เมษายน พ.ศ. ๒๔๔๙ ตรงกับวันศุกร์ขึ้น ๑๓ ค่ำ เดือน ๕ ปีมะเมีย ที่ อ.อุทัย จ.พระนครศรีอยุธยา ในตระกูล งามสมภาค บิดาชื่อ นายจ้าย มารดาชื่อ นางแจ๋ว มีพี่น้องรวม ๒ คน คือ หลวงปู่กับน้องชายชื่อ นายแฉล้ม มีเชื้อจีนเพราะก๋งเป็นจีนนอก นายจ้ายบิดาเป็นเจ้าสัว รับซื้อข้าวจากชาวนา แล้วนำลงเรือสำเภาไปขาย มีที่นาให้เช่า และมีเงินให้กู้ เป็นคนจริง ใจนักเลง แต่ชอบเล่นการพนัน ส่วนนางแจ๋วมารดา นอกจากช่วยงานนายจ้ายแล้ว ยังแจวเรือขายของอีก เป็นคนขยัน ใจกล้า ไม่กลัวใคร ตั้งแต่ตั้งท้องหลวงปู่ มารดาก็ทานเนื้อสัตว์อื่นๆ ไม่ได้ นอกจากปลาและผักต่างๆ และปรากฏมีอักษรขอมขึ้นที่แขนของมารดา มารดาจึงอธิษฐานว่า "หากมาให้คุณ ก็ขอให้เข้าใจด้วยเถิด" อักษรขอมนั้นก็เปลี่ยนเป็นหวย ก ข. ที่เล่นกันสมัยนั้น ปรากฏอยู่สองสามวันก็หายไป เมื่อนำไปซื้อก็ถูกรางวัล เมื่อเด็กเกิดมาจึงตั้งชื่อว่า "ด.ช.หวย" หลวงปู่ได้มาเปลี่ยนเป็น "ฉลวย" ในภายหลัง เมื่อเจริญวัยขึ้นพอสมควรแก่การศึกษา มารดาจึงส่งให้ไปเรียนหนังสือที่วัดใกล้ๆ บ้านจนกระทั่งพออ่านออกเขียนได้ จึงกลับมาอยู่ที่บ้านอีก ด.ช.หวยนั้นประสบอุบัติเหตุทางน้ำหลายครั้ง บางครั้งจมน้ำอยู่นาน น่าที่จะเสียชีวิต แต่ก็ปรากฏว่า ทุกครั้ง ด.ช.หวย ก็ปลอดภัย อุปนิสัย อุปนิสัยของหลวงปู่เป็นคนช่างสังเกต ฉลาด ละเอียดรอบคอบค่อนข้างตระหนี่ เป็นคนจริง ไม่กลัวใคร และไม่ยอมคน แต่ทว่า มีความเมตตาอยู่ในจิตใจ ชอบช่วยเหลือคนตกทุกข์ได้ยาก บางครั้งช่วยคนมีคดีความจนเกิดวิวาทกับข้าราชการก็มี หลวงปู่เป็นลูกชายคนโต จึงต้องรับภารกิจการงานเกือบทุกอย่างของครอบครัว ท่านเคยเล่าให้ฟังว่า "มารดาใช้ลูกจ้างอย่างไร ก็ใช้ท่านอย่างนั้น ถ้ามารดายังไม่นอน ท่านกับลูกจ้างจะนอนก่อนไม่ได้" แต่ถึงอย่างนั้น หลวงปู่ก็คิดได้ว่า "มารดาท่านทำให้กับเราเอง จึงทำใจได้" หมายเหตุ : [1] คัดจากหนังสืิออนุสรณ์หลวงปู่ฉลวย สุธมฺโม วัดป่าวิทยาลัย ต.หนองพลับ อ.หัวหิน จ. ประจวบคีรีขันธ์ อธิบายรูป หลวงปู่ฉลวย สุธมฺโม ๒๔๔๙ - ๒๕๓๖ จาก http://www.dhammajak.net/board/viewtopic.php?t=10637 [ กลับขึ้นบน ] เลือกอ่านตามหัวข้อ [ ชาติกำเนิด และอุปนิสัย ] [ อุปสมบท ] [ วัดยม บางบาล ] [ พบหลวงปู่มั่น ] [ สร้างวัดที่ ๑ วัดป่าบ้านภู่ ] [ บุกเบิกวัดใหญ่ชัยมงคล ] [ สร้างวัดที่ ๒ วัดแพร่ธรรมาราม ] [ สร้างวัดที่ ๓ วัดราชายตนบรรพต ] [ สร้างวัดที่ ๔ วัดป่าวิทยาลัย ] [ ละสังขาร ] อุปสมบท ครั้งที่ ๑ และ ๒ อุปสมบทครั้งแรก เมื่ออายุยังไม่ถึง ๒๐ ปี ท่านได้กับลูกจ้าง จนเกิดบุตรชายคนหนึ่ง ก็พอดีกับอายุครบบวชตามประเพณีของคนไทย ในปี พ.ศ. ๒๔๖๙ เดือน ๕ หลวงปู่จึงเข้ารับการอุปสมบท ในคณะมหานิกายที่วัดพระญาติ โดยมีหลวงพ่อกลั่นเป็นพระอุปัชฌาย์ บิดามารดาได้จัดงานให้ใหญ่โต คือ นิมนต์พระนั่งอันดับ ๒๕ รูป ถวายผ้าไตรจีวรองค์ละ ๑ ไตร บาตรองค์ละใบ ร่มองค์ละคัน น้ำมันองค์ละปีบ หลังจากอุปสมบทแล้ว ทุกวันพระท่านจะมาที่บ้านเพื่อแสดงธรรมให้โยมบิดามารดาฟังเสมอ ท่านเคยเล่าเรื่องเกี่ยวกับบุตรชายให้ฟังว่า "ได้มีโอกาสจับหัวเพียงครั้งเดียว โยมย่าพูดหยอกกับหลานว่า จะเป็นลูกย่าหรือจะเป็นลูกพระ ถ้าเป็นลูกย่าก็อยู่กับย่า ถ้าเป็นลูกพระก็ไปอยู่กับพระ อยู่ต่อมาไม่นานเด็กก็ป่วยและตาย ทั้งที่ยังอ้วนๆ อยู่ เขาก็เอาไปวัด ตกลงก็อยู่กับพระ" หลวงปู่อุปสมบทอยู่เกือบปี ได้ศึกษาพื้นฐานและเริ่มต้นปฏิบัติกัมมัฏฐาน และตั้งใจว่าจะไม่ลาสิกขาบท แต่ต้องถูกเกณฑ์ไปเป็นทหารอยู่ ๒ ปี ติดคุกหนัง ๑๖ ปี เมื่อปลดจากทหารแล้ว หลวงปู่ก็ขออนุญาตมารดาจะบวชอีก มารดาไม่อนุญาต แต่จะให้แต่งงานมีเหย้าเรือน ทีแรกหลวงปู่จะไม่ยอมแต่ง ภายหลังขัดมารดาไม่ได้ก็จำยอม มารดาบิดาได้ไปขอคุณครูอุทัยวรรณ สุกร์สุคนธ์ ซึ่งเป็นบุตรีของนายอำเภอ และเป็นลูกผู้พี่ของจอมพลเผ่า ศรียานนท์ ในวันส่งตัวเข้าหอ หลวงปู่ถึงกับร้องไห้ เพราะมีความเห็นอยู่ว่า ชีวิตครอบครัวนั้น ไม่เห็นเป็นเรื่องสนุกตรงไหน ท่านได้ตั้งกติกากับคุณครูอุทัยวรรณในทันทีว่า "ห้ามด่ากัน ถ้าด่ากัน วันไหนก็เลิกกัน วันนั้น ห้ามเถียงมารดา จะผิดหรือถูกก็ต้องยกไว้ หมาในไม่ให้ออก หมานอกไม่ให้เข้า เรื่องไม่ดีในบ้านอย่าเอาไปพูดนอกบ้าน เรื่องไม่ดีนอกบ้านไม่ต้องเอามาเล่าให้ฟัง" หลวงปู่ได้เล่าถึงกติกาอันเข้มงวดให้พระเณรฟังต่อไปอีกว่า "ผ้านุ่งมี ๖ ผืน พอแล้วห้ามตัดใหม่ เสื้อห้ามเปลี่ยนสี ทั้งนี้ นอกจากจะอนุญาต ผมห้ามดัด เรื่องการเงินผมเป็นคนเก็บ แต่จะทำบัญชีให้ดู ถ้าผิดไปจากบัญชีชี้หน้าด่าได้ ค่าใช้จ่ายในบ้านจะใส่กระป๋องไว้ให้ใช้ ต้องใช้ให้ตลอดเดือน ส่วนเงินเดือนครูนั้นเป็นของส่วนตัวยกให้ไม่เอามาใช้ นอกจากทำอาหารเช้า-เย็นแล้ว ตอนเที่ยงยังต้องกลับมาทำอาหารให้กินด้วย ทั้งหมดนี้ถ้าทำไม่ได้จะเลิกกันเมื่อไหร่ก็ได้" ตัวหลวงปู่เองนั้นไม่ได้ทำอะไรท่านว่า "นอนกระดานเป็นมัน มีค่าเช่านาใช้ ข้าวลูกหาบก็หาบมาให้" ท่านไม่ขนวนขวายกอบโกยเหมือนคนอื่นๆ มีความเห็นว่า "ตายแล้วเอาอะไรไปไม่ได้" ท่านไม่เคยไปไหนมาไหนกับภรรยา เสมือนสามีภรรยาทั่วไป เพราะเห็นว่า "ไม่สนุกอะไร" จิตใจของท่านคิดปรารถนาจะออกบวชอยู่เสมอ การกระทำของท่าน จึงคล้ายกับจะบีบคั้นให้ภรรยาของท่าน ขอเลิกชีวิตสมรสไป แต่ภรรยาของท่านก็ทนได้ หลวงปู่ชมเชยว่า " มีคนเดียวแหละ ถ้าเป็นผู้หญิงสมัยนี้ คงอยู่ได้ไม่เกิน ๓ วัน" แม้จิตใจท่านคิดปรารถนาออกอุปสมบท แต่ความเป็นคนละเอียดรอบคอบ ไม่เชื่อความคิดที่กลับกลอก ดำริถึงเรื่องกามว่า มีอำนาจใหญ่หลวงนัก กลัวว่า เมื่ออุปสมบทไปแล้ว จะสึกออกมาอีก จึงเริ่มทำการทดสอบโดยนอนเฉยๆ บนเตียงกับภรรยา ไม่เสพกามเป็นเวลาแรมปี ก่อนอุปสมบท ท่านมีความเห็นว่า "ความคิดที่จะเสพกาม ถ้าเราไม่ยอมให้มันเสพมันจะมีอำนาจอะไร" และท่านก็ทำได้ ทำให้เกิดความมั่นใจว่า เมื่ออุปสมบทแล้ว ท่านจะไม่หวนกลับมาเพราะเหตุแห่งกามอีก ในตอนนี้ หลวงปู่ให้คำสอนไว้ว่า "ความคิดนั้น ชี้หน้ามันได้ว่า ไม่มีอำนาจอะไร ถ้าเราไม่ให้มันทำด้วยกาย ด้วยวาจา มันตายแน่ คนเราที่ต้องทนทุกข์ ทนยาก ก็เพราะความคิดนี้เป็นเหตุ" เพราะหลวงปู่เห็นความกลับกลอกหลอกลวงของใจตนเอง และมองเห็นว่า ใจของคนอื่นก็เช่นเดียวกัน ท่านจึงไม่เชื่อใจใครง่ายๆ ท่านกล่าวว่า "ใจผู้หญิงผมไม่เชื่อ เพื่อนก็ไม่เชื่อ เพราะว่าใจของผมเองผมยังไม่เชื่อ คนอื่นผมจะเชื่อได้อย่างไร" ในการให้ผู้อื่นกู้ยืมเงิน ท่านจึงมีอุบายสอนใจตนว่า "ต้องตัดใจว่ายกให้เขาไป ถ้าเขาเอามาคืนก็คิดว่าได้มาใหม่ ถ้าไม่เอามาคืนก็ไม่ไปทวง แต่คราวหน้าก็ไม่ให้อีก" หลวงปู่เล่าให้ฟังว่า "ความคิดหลอกลวงผมมามาก ครั้งหนึ่ง มีความคิดน้อยเนื้อต่ำใจ จึงผูกคอตาย พอดีภรรยามาเห็นเข้า ช่วยไว้ทัน จึงได้รอดชีวิต" ท่านว่า "จิตที่คิดฆ่าตัวตายนั้นมีด้วยกันทุกคน เพียงแต่จะถึงจังหวะเมื่อใดเท่านั้น ถ้ามีกรรมเก่าอยู่ด้วยก็ตายสมใจ "เพราะเหตุเหล่านี้ จุดมุ่งหมายอย่างหนึ่งในการออกอุปสมบทของท่านก็คือ ท่านจะฆ่าความคิดของตนเอง นอกจากไม่ยินดีในชีวิตครอบครัวแล้ว หลวงปู่ยังมีความเห็นว่า การเป็นนายของเขานั้น ยังสู้เป็นลูกจ้างเขาไม่ได้ คนเป็นนายต้องลำบากคอยหาข้าวให้กิน จ่ายเงินให้ใช้ ต้องคอยดูแลตรวจตราสิ่งต่างๆ ครอบครัวลูกจ้างนั้น ท่านให้ตั้งไว้รอบบ้าน เพื่อจะได้คุ้มภัยให้ด้วย แต่พอตกเย็นตกค่ำ ท่านต้องคอยออกสำรวจตรวจดูรอบๆ บ้าน ระมัดระวังทรัพย์สมบัติต่างๆ ทุกวัน ส่วนพวกลูกจ้างพอตกเย็น กินข้าวเสร็จแล้ว ก็นั่งร้องเพลง ไม่ต้องเป็นทุกข์อะไร ทำให้ท่านยิ่งเบื่อหน่ายในชีวิตของคฤหัสถ์ แต่คิดหาทางออกอุปสมบทมา ๑๖ ปี ยังหาไม่ได้ จนกระทั่งมีเหตุเกิดขึ้น คือ โจร ๙ คน ขึ้นปล้นบ้านในเวลากลางวัน ขณะนั้นบิดาท่านอยู่บ้านคนเดียว บิดาเมื่อรู้ตัวแล้ว จึงเอื้อมมือหยิบมีด แต่ว่าไม่ถึง เพราะขาท่านไม่ดีข้างหนึ่ง พวกโจรเข้าถึงแล้วก็ใช้มีดที่ติดตัวมาทั้งฟันทั้งแทง แต่ปรากฏว่าไม่เข้า เกิดการต่อสู้กัน พวกโจรมีมากจึงช่วยกันจับตัวไว้ ใช้มีดสวนทวารหนัก ถึงแก่กรรมในท่านั่ง โจรถูกฆ่าตายไป ๑ คน คนทั้งหลายเชื่อกันว่า ความที่หนังเหนียวของบิดาท่านนั้น เป็นเพราะเหรียญของหลวงพ่อกลั่น วัดพระญาติ ที่ท่านห้อยคออยู่ตลอดเวลา ในขณะนั้น หลวงปู่อยู่คนละตำบล เมื่อทราบข่าว ท่านเล่าว่า "วิ่งข้ามตำบลกลับมาเพื่อจะช่วย แต่ไม่ทันเวลา บิดาตายเสียแล้ว" ท่านจึงจัดการบำเพ็ญกุศลศพบิดาท่าน เมื่อครบ ๑๐๐ วันแล้ว ก็จึงเผา ส่วนพวกโจรทั้งหลายนั้น ก็ถูกทางการติดตามตัว บางคนตกน้ำตายบ้าง ถูกยิงตายบ้าง ถูกจับได้บ้าง ในสมัยนั้นใช้กฎอัยการศึก คนที่ถูกจับได้ทางตำรวจนำตัวมาให้หลวงปู่ และญาติเป็นผู้ตัดสิน พวกญาติทั้งหลายต้องการให้หลวงปู่ยิงเสียให้ตายตกไปตามกัน แต่หลวงปู่ก็ตัดสินใจไม่ยิงให้เหตุผลว่า "ยิงมันทำไม สุนัขยังวิ่งหนีได้ แต่นี่หนีก็ไม่ได้ ยิงมันก็ตายเปล่า บิดาก็ฟื้นไม่ได้ บิดาจะเคยทำกรรมกันมา อย่างไรก็ไม่ทราบ ไม่ยิงมัน เดี๋ยวมันก็ตายเอง" ท่ามกลางความไม่พอใจของญาติทั้งหลาย เมื่อเสร็จเรื่องแล้ว เห็นเป็นโอกาสเหมาะ ท่านจึงประกาศบอก มารดาและญาติทั้งหลายว่า "จะขอบวชหน้าศพ อุทิศส่วนกุศลให้บิดา" มารดาและญาติต่างนิ่งเงียบ ไม่มีใครค้าน เมื่อท่านทราบว่าจะได้บวชแน่แล้ว จึงได้จัดการโอนมอบทรัพย์สมบัติ ซึ่งเป็นสินสมรสทั้งหมดให้แก่ภรรยา มิได้ยักยอกเอาไว้เลย มารดาจะขอแบ่งให้น้องชายหลวงปู่ก็ไม่ได้ เพราะว่าเป็นของส่วนตัว เห็นใจภรรยาที่ทนลำบากมาตลอด เสร็จแล้วก็นำปืนที่ซื้อมาเพื่อเฝ้าศพบิดาไปขาย นำเงินมาซื้อผ้าไตรจีวร และบริขาร สำหรับการอุปสมบท ท่านกล่าวสรุปชีวิตสมรสว่า "ติดคุกหนัง ๑๖ ปี" อุปสมบทครั้งที่ ๒ ปี พ.ศ. ๒๔๘๘ หลวงปู่มีอายุ ๓๙ ปี เข้ารับการอุปสมบทในคณะมหานิกาย ที่วัดโคกช้าง อ.อุทัย จ.พระนครศรีอยุธยา มีพระอุปัชฌายะคือหลวงพ่ออั้น ลูกศิษย์หลวงพ่อกลั่น วัดพระญาติ การบวชในครั้งนี้ต่างจากครั้งแรก โดยเป็นไปอย่างเรียบง่าย ไม่มีพิธีรีตองอะไร หลวงปู่เล่าถึงความตั้งใจจริงของท่านว่า "พอผ้าเหลืองถูกตัว ก็ตั้งใจว่าจะรักษากุศล ไม่ให้อกุศลเกิดขึ้นได้ หน้าคนไม่มอง จะมองดูแค่เท้า" เมื่อประพฤติปฏิบัติเช่นนี้อยู่ ๑๕ วัน ปรากฏว่ามีอกุศลเกิดขึ้นได้ ท่านจึงบ่นว่า "รักษาอย่างนี้แล้วอกุศลยังเกิดขึ้นได้" ท่านพิจารณาซ้ำไปมา ๓ หน ก็เกิดความรู้ขึ้นที่จิตว่า "จะรักษาได้อย่างไร กุศลก็เกิดจากจิต อกุศลก็เกิดจากจิต ทุกสิ่งทุกอย่างเกิดจากจิตทั้งนั้น" หลวงปู่จึงอุทานว่า "พุทธะเกิดขึ้นแก่เราแล้ว" ท่านจึงพิจารณาคืนหมด ทั้งกุศลและอกุศลที่เกิดขึ้น คืนเข้าไปให้จิตทั้งหมด ไม่ให้ล่วงกาย ล่วงวาจาเลย "สติปัฏฐานทั้ง ๔ เอาแค่ ๒ คือกายกับจิตตั้งลงที่นามรูปนี้ มรรคมีองค์ ๘ เอาแค่ ๔ คือ สัมมาวาจา เว้นจากวจีทุจริตทั้ง ๔ สัมมากันมันโต เว้นจากกายทุจริตทั้ง ๓ สัมมาอาชีโว เลี้ยงชีพชอบ สัมมาวายาโม มีความเพียรรักษาจิตคือเมื่อสัมผัสอารมณ์ เกิดความรัก ความโกรธ ความพอใจ ความไม่พอใจ ก็คืนเข้าไปที่จิตหมด (หนามยอกเอาหนามบ่ง) ไม่ให้ล่วงทางกายทางวาจา ถ้าจะตายให้มันตายไป เอาความตายเป็นอารมณ์" หลวงปู่ได้เอาหัวมันกับตราชั่งมาแขวนไว้ที่หน้ากุฏิ เพื่อเป็นเครื่องเตือนสติว่า "มีอะไรไม่ใช่เรื่องของตัว ชั่งหัวมัน ไม่เอาใจใส่" หากมีใครมาคุยเรื่องอื่น นอกจากเรื่องธรรมะแล้ว หลวงปู่จะไม่คุยด้วยเลย หลังจากทำเช่นนี้อยู่ประมาณ ๑ เดือน ก็เกิดขึ้นมาที่จิตว่า "จะบูชาพรหมจรรย์" ท่านจึงเข้าห้องปิดประตู ถามลงไปในใจว่า "อะไรเป็นภัยของพรหมจรรย์" สักระยะก็มีคำตอบว่า "เงินและทอง เครื่องสักการะ รูป เสียง เป็นภัยของพรหมจรรย์" ท่านจึงพิจารณาเข้าไปอีกว่า "เงินทองถ้าเขาเอาถวาย เป็นหมื่น เป็นแสน เป็นล้าน ถ้าเราไม่รับให้ตายได้ไหม เครื่องสักการะเอาให้เป็นของกลาง รูป เสียง ไม่ต้องกลัว ออกมาจากในมุ้ง เชิญให้มันเข้าไป" เมื่อพิจารณาอยู่อย่างนี้ ก็ดับเงียบลงไปที่จิตเป็นเวลานาน ท่านว่า "ดับก็ดับไป ไม่ได้คิดว่าเป็นอะไร" ต่อมาวันหนึ่ง หลวงปู่ได้มีโอกาสสนทนาธรรมกับพระเถระรูปหนึ่ง ตอนหนึ่งพระเถระกล่าวว่า "ผมทำวัตรตอนเช้าผูกหนึ่ง ตอนเย็นผูกหนึ่ง" หลวงปู่ก็ตอบว่า "ผมทำวัตรตอนเช้าสองผูก ตอนเย็นสองผูก" พระเถระกล่าวต่อไปว่า "ผมทำกัมมัฏฐานด้วย" หลวงปู่ไม่รู้จักคำว่า "กัมมัฏฐาน" จึงถามว่า "กัมมัฏฐานคืออะไร" พระเถระก็ตอบว่า "เกสา โลมา นขา ทันตา ตโจ" หลวงปู่ท่องไปท่องมา จำไม่ได้ จึงขอให้พระเถระช่วยแปลให้ฟัง พระเถระก็แปลให้ฟังว่า "ผม ขน เล็บ ฟัน หนัง" หลวงปู่จึงร้องว่า "อ้อ แบบนี้ไม่ต้องจำ มีอยู่ในกายนี้แล้ว" ท่านจึงกราบลาพระเถระมาทำกัมมัฏฐาน โดยเพิ่มเข้าไปอีก สาม เป็น "ผม ขน เล็บ ฟัน หนัง เนื้อ เอ็น กระดูก" ท่านจึงพิจารณาลงไปว่า "สิ่งเหล่านี้ ใครว่าเป็นของเรา ใครรู้ว่าเป็นของเรา ใครจำว่าเป็นของเรา ใครคิดว่าเป็นของเรา ใครยึดถือว่าเป็นตัวตนของเรา" และพิจารณาถอยเข้าไปอีกว่า "ถ้าเอาผมออก เอาขนออก เอาเล็บออก เอาฟันออก เอาหนังออก เอาเนื้อออก เอาเอ็นออก เอากระดูกออก ใครว่าเป็นของเรา ใครรู้ว่าเป็นของเรา ใครจำว่าเป็นของเรา ใครคิดว่าเป็นของเรา ใครยึดถือว่าเป็นตัวของเรา" จากนั้นก็สร้างขึ้นใหม่ ประกอบกับเข้าเป็นคน แล้วก็ถอยลงไปใหม่ เป็นอนุโลมปฏิโลม อย่างนี้เรื่อยไป เพื่อชะล้าง วิปลาส ความรู้ผิด ความจำผิด ความคิดผิด ในขันธ์ห้า ท่านกล่าวว่า "มันโง่ ต้องพิจารณาให้มันรู้ ต้องทำที่ใจ พระพุทธเจ้าทรมานกายจนผมขนจะเน่า ก็ไม่สามารถตรัสรู้ได้ จึงหันมาทำที่ใจนี่ ต้องพิจารณาทุกอิริยาบถ ยืน เดิน นั่ง นอน ยืนแข้ง เหยียดขา ไม่ใช่นั่งสมาธิอย่างเดียว" "จะนุ่งห่มจีวร ก็พิจารณาว่า ไม่ได้นุ่งห่มเพื่อจะสะสวยงดงาม หยิบบาตรใส่ไหล่ ก็พิจารณาว่า ไม่ใช่เพื่อสะสมประดับประดา แต่เพียงเพื่อประทังชีวิตเท่านั้น พอออกเดิน ก็พิจารณาว่า ไม่ใช่สัตว์ บุคคล ตัวตน เราเขา พอถึงที่รับบาตร หยุดกัมมัฏฐาน เปิดฝาบาตร รับบาตรเสร็จแล้ว ปิดฝาบาตร ยกกัมมัฏฐานสู่จิตอีก ทำอย่างนี้จนกระทั่งกลับวัด บางครั้งเมื่อรับบาตร เห็นแขนของคนใส่บาตรเกิดชอบขึ้น ก็ทวนลงไปว่า ชาตินี้ให้มึงกินแต่มือ แต่เท้าเท่านั้น ไม่ให้มึงกินอีกแล้ว" "ก่อนจะฉันบิณฑบาต ก็ทำปฏิกูลสัญญา พิจารณาอาหารเป็นของปฏิกูล เมื่อจะฉันจะดูใจว่า อยากฉันอะไร อะไรชอบฉันไม่ให้ฉัน ให้ฉันของที่ไม่ชอบ ไม่ให้เป็นทาสของความอยาก และ ฉันแต่พอประมาณ" หลวงปู่เล่าให้พระเณรฟังว่า "วันหนึ่งมียี่สิบสี่ชั่วโมงผมทำกัมมัฏฐาน ๒๐ ชั่วโมง อีก ๔ ชั่วโมงให้พัก และหลังฉันแล้ว ให้พักอีกไม่เกิน ๓๐ นาที ทำอย่างนี้ติดต่อกันตลอดพรรษา เกิดปีติสุข อย่างไม่เคยเจอความสุขอย่างนี้มาก่อน ทำจนแม้หลับตา ก็เหมือนมีไฟฟ้ามาติด สว่างไปหมดทั้งหมด ทำกัมมัฏฐานอย่างนี้ ขึ้นสวรรค์ทั้งเป็น แต่ไม่ค่อยมีใครทำกัน" ออกพรรษาแล้ว หลวงปู่นึกขึ้นได้ว่า เมื่อบวชครั้งแรกนั้นได้เคยขึ้นกัมมัฏฐานไว้ จึงเริ่มขัดสมาธิแบบที่เขาสอนกัน และอธิษฐานว่า "จะไม่ให้ต่ำกว่า ๓๐ นาที" พอนั่งลงหลับตา จิตก็ดิ่งลงไป เกิดปีติ สุขอย่างยอดเยี่ยม ท่านเล่าว่า "ไม่สามารถบรรยายเป็นคำพูดได้ ถ้าตั้งชื่อก็เรียกว่า "อัปปนา" บางคนอาจจะคิดว่าเป็นนิพพานเสียด้วยซ้ำ" หลวงปู่เสวยความสุขจากอัปปนาสมาธิได้ประมาณ ๑๕ วัน คราวนี้พอนั่งลงหลับตา กลับเกิดความฟุ้งซ่านเหมือนหม้อข้าวเดือดนั่งอยู่ไม่ได้ พยายามนั่งอีกก็นั่งไม่ได้ เดินไปเดินมา ก็เกิดขึ้นที่จิตว่าไม่ไหว ท่านก็ทวนลงไปว่า "ไม่ไหวก็ตาย" เกิดความหงุดหงิดอยู่หลายวัน พอดีมีโอกาสไปทำวัตรตามธรรมเนียมกันกับพระอุปัชฌาย์ จึงเล่าเรื่องให้ท่านฟัง ท่านได้ฟังแล้วกล่าวว่า "ฉลวย เราไม่ได้ทำนานแล้ว เอาหนังสือนี้ไปอ่านคงเข้าใจ" ท่านได้ให้หนังสือสติปัฏฐานมาเล่มหนึ่ง เมื่อกลับมาแล้ว หลวงปู่จึงนำมาอ่านดู ท่านเล่าให้ฟังว่า "เอาตาดู ให้ใจอ่าน อ่านไปๆ พอถึงจังหวะเข้า จิตก็ร้องอ้อ แล้วมันก็ละเอง ไม่ติดความสุขในสมาธินั้นอีก" [ กลับขึ้นบน ] เลือกอ่านตามหัวข้อ [ ชาติกำเนิด และอุปนิสัย ] [ อุปสมบท ] [ วัดยม บางบาล ] [ พบหลวงปู่มั่น ] [ สร้างวัดที่ ๑ วัดป่าบ้านภู่ ] [ บุกเบิกวัดใหญ่ชัยมงคล ] [ สร้างวัดที่ ๒ วัดแพร่ธรรมาราม ] [ สร้างวัดที่ ๓ วัดราชายตนบรรพต ] [ สร้างวัดที่ ๔ วัดป่าวิทยาลัย ] [ ละสังขาร ] วัดยม อำเภอบางบาล พบกับพระครูภาวนาพิริยคุณ ( เปลื้อง วิสฏฺโฐ ) หลวงปู่อยู่ที่วัดโคกช้างนั้นไม่รับและไม่ใช้เงิน เพราะต้องการจะรักษาศีล ๕ ให้บริสุทธิ์ จึงไม่ลงกันกับพระที่อยู่ที่นั่นบ้าง ปรารถนาที่จะออกแสวงหาที่วิเวก พอดีได้ยินข่าวเกี่ยวกับวัดยมว่าเป็นวัดปฏิบัติ ท่านจึงออกธุดงค์ไปยังวัดยม เมื่อไปถึงแล้ว เข้าไปขอกับท่านพระอาจารย์เปลื้อง เจ้าอาวาสวัดยมว่า ขออยู่ในบริเวณป่าช้าของวัด ท่านเจ้าอาวาสก็อนุญาตให้สมความปรารถนา เมื่อมาอยู่ป่าช้า มีกุฏิหลังเล็กๆ หลังหนึ่ง พื้นเป็นไม้กระดาน ๕ แผ่น หลังคามุงสังกะสี พื้นเป็นไม้กระดาน ๕ แผ่น หลังคามุงสังกะสี วันหนึ่งในเวลากลางวัน แดดจัด ในกุฏิร้อนมากหลวงปู่จึงได้ห่มจีวร พาดผ้าสังฆาฏิ รัดประคตอกแล้วนั่งลงในกุฏิ ขัดสมาธิ เม็ดเหงื่อก็ผุดออกจนชุ่มโชกทั่วตัว จากนั้นไม่นานก็รู้สึกว่า วันนี้อากาศเย็นสบายที่สุด ต่อมาหลวงปู่ได้อธิษฐานจิตบูชาคุณของพระพุทธเจ้า และได้เกิดขึ้นที่ใจว่า "เมื่อมีความอยากได้ อยากถึงอยู่ในใจ ความอยากก็จะกันปัญญาเสียหมด" ดังนั้น ท่านจึงอธิษฐานจิตว่า "โสดา สกทาคา อนาคา อรหันต์ ข้าพเจ้าไม่ต้องการ สมาธิ สติ ปัญญาก็ไม่ต้องง้อ เมื่อทำไปถูกต้องแล้ว ก็มีเอง" เมื่อเกิดขึ้นอย่างนี้แล้ว หลวงปู่ก็ตั้งหน้าทำความเพียรต่อไป ทำกัมมัฏฐาน ผม ขน เล็บ ฟัน หนัง เนื้อ เอ็นกระดูก จนเกิดขึ้นที่ใจเองว่า กัมมัฏฐานนี้ยาวไป เขาก็ย่อเองเป็น "เข้มแข็งธาตุดิน เหลวธาตุน้ำ อบอุ่นธาตุไฟ เคลื่อนไหวธาตุลม" ยังไม่ทันเป็นอนุโลม ก็มองเห็นกระดูกภายในร่างกายบริเวณศีรษะถึงคอ เมื่อทำต่อไป เกิดขึ้นครั้งที่สอง ก็มองเห็นกระดูกภายในไปถึงครึ่งตัว เมื่อทำต่อไป เกิดขึ้นครั้งที่สาม ก็มองเห็นกระดูกภายในหมดทั้งตัว เมื่อถึงจุดนั้นไม่มีอะไรเลย ทั้งตัวผู้พิจารณาก็หายไปที่นั้นเอง เมื่อถอนออกแล้วหลวงปู่ก็ทำความเพียรต่อไป เกิดดำริว่า จะพิจารณาปฏิจจสมุปบาท ก็เกิดขึ้นที่ใจว่า ยังไม่ควร หลวงปู่ก็ทำกัมมัฏฐานต่อไป หันมากำหนดลมหายใจเข้า ลมหายใจออก จนลมหายใจไม่เข้าไม่ออก ทำจนกระทั่งสามารถบังคับลมหายใจ ให้เข้าไปแล้วไม่ออกมาก็ได้ ออกไปแล้วไม่เข้าก็ได้ ต่อมาหลวงปู่ดำริว่า จะไปโปรดโยมมารดา พามาบวชนุ่งขาวเพื่อตอบแทนพระคุณ จึงเดินทางไปที่บ้าน ชักชวนโยมมารดา โยมมารดาปฏิเสธว่า เป็นห่วงหลาน ท่านจึงยื่นคำขาดว่า "หากโยมมารดาไม่มานุ่งขาวให้อาตมาเลี้ยงก็เลิกกัน ไม่ต้องมาเป็นแม่เป็นลูกกันอีก" โยมจึงยอมบวช เมื่อพามาอยู่วัดยมแล้ว หลวงปู่บิณฑบาตได้โภชนะมาแล้ว ก็นำมาเลี้ยงโยมด้วยทุกวัน และได้ไปเก็บเศษไม้ ในป่าช้าและฝาโลงศพมาทำกุฏิให้พอฝนตกก็เกิดกลิ่นอับขึ้น โยมจึงมาถาม ท่านก็บอกไปตามจริง โยมรู้เรื่องแล้วก็ไม่ว่าอะไร เพราะเป็นคนใจกล้า โยมมารดานึกขึ้นมาได้ว่า ก่อนที่ลูกชายจะบวชนั้น ตนเองเคยพูดไว้ว่า หากบวชอยู่ได้จะถวายผ้าไตรแพร ๑ ไตร ดังนั้น จึงไปหาซื้อมาถวาย เมื่อหลวงปู่ได้รับแล้ว ก็นำไปซักย้อม "อ้อ นี่มึงยังอยากสวยอีกหรือนี่ มึงอย่าห่มเลย" ท่านคอยดูคำตอบจากใจว่าจะตอบว่าอย่างไร ใจก็เงียบไม่มีคำตอบ เหมือนกับว่าไม่กล้าเถียงท่าน ท่านจึงนำผ้าไตรแพรนั้น ไปถวายพระอาจารย์เปลื้อง ณ วัดยมแห่งนี้เอง หลวงปู่ได้พบสหธรรมิก ที่เรียกได้ว่าเป็นคู่บารมี เพราะต่อมาได้ร่วมจาริกธุดงค์กันมาโดยตลอด ท่านนั้นคือ หลวงพ่อก้าน ฐิตธมฺโม (ปัจจุบันเป็นพระครูวิศาลสมาธิวัตร) เจ้าคณะตำบล (ธ) จ.ประจวบคีรีขันธ์ เจ้าอาวาสวัดราชายตนบรรพต (เขาต้นเกด อ.หัวหิน) ซึ่งขณะนั้นเป็นครูสอนนักธรรมอยู่ที่วัดบางบาล อ.บางบาง จ.พระนครศรีอยุธยา เมื่อมีโอกาสได้สนทนากัน ในข้ออรรถข้อธรรม ก็ถูกจริตนิสัยกัน จึงสนทนาธรรมกันอยู่เสมอ ครั้งหนึ่ง มีโอกาสสนทนากันถึงข้อวัตรปฏิบัติ ตอนหนึ่ง หลวงพ่อก้าน กล่าวว่า "หลวงน้าฉันมื้อเดียว เคร่งไป ไม่เป็นมัชฌิมาปฏิปทา" หลวงปู่จึงตอบว่า "คุณก้าน ท่านว่าแม่น้ำมันเชี่ยวนั้น ท่านลองลงว่ายดูหรือยัง ว่ามันเชี่ยวหรือมันเบาขนาดไหน" ครั้งหนึ่ง หลวงปู่นิมนต์หลวงพ่อก้านมาฉันน้ำร้อน และสนทนาธรรม ตอนหนึ่ง หลวงปู่กล่าวว่า "คุณก้าน ลองหาดูวิญญาณซิ" หลวงพ่อก้านจึงนั่งสมาธิพิจารณาสักครู่ จึงตอบว่า "หาไม่เจอ" หลวงปู่เล่าให้พระเณรฟังว่า "ผมนั่งอยู่บนกุฏิ เห็นพระเขาคุยกัน ใจมันก็อยากจะไปคุยกับเขา แต่ผมไม่ไป ใจมันอยากคุย ให้มันไปคุย แต่ไม่ให้ตัวไป สักพักหนึ่ง เกิดปวดปัสสาวะ จึงลุกไปปัสสาวะ พอปัสสาวะเสร็จ เท้ามันก็พาเดินอ้อมจะไปที่เขาคุยกัน พอนึกได้ก็ร้อง อ้าว ไม่ได้ กลับเดี๋ยวนี้" ผมบังคับใจมันขนาดนี้ หลวงปู่ได้มีโอกาสรู้จักกับ โยมกิมเฮียง (เจ้าของน้ำอบนางลอย อยู่หน้าวัดเทพธิดาราม กทม.) ได้สนทนากันถึงเรื่องข้อวัตรปฏิบัติของพระอาจารย์ต่างๆ รวมถึงพระอาจารย์ลี ธมฺมธโร ด้วย โยมกิมเฮียงนั้นจะหาโอกาสไปกราบนมัสการพระอาจารย์ลี ธมฺมธโร จึงชักชวนหลวงปู่ "หลวงปู่ถามถึงป่าที่นั่นว่าเป็นอย่างไร" เพราะใจต้องการหาที่สงัด มากกว่า หาครูบาอาจารย์ เมื่อรู้ว่าป่าดีก็ตกลง จนกระทั่งออกพรรษาแล้ว โยมกิมเฮียง จึงได้มาหาหลวงปู่อีกครั้ง และกล่าวว่า "โยมไม่ได้ไปหาพระอาจารย์ลีแล้ว แต่จะไปทอดกฐินกับพระอาจารย์มั่น ที่วัดหนองผือ จ.สกลนคร ท่านจะไปหาพระอาจารย์ลีหรือพระอาจารย์มั่นละ" หลวงปู่จึงถามว่า "พระอาจารย์ลี กับพระอาจารย์มั่นนั้น ใครเป็นอาจารย์ใครล่ะ" "พระอาจารย์มั่น เป็นอาจารย์ของพระอาจารย์ลี" โยมกิมเฮียงกล่าว "อย่างนั้นก็ไปหาพระอาจารย์สิ จะไปหาลูกศิษย์ทำไม" หลวงปู่กล่าวสรุป ดังนั้น หลวงปู่จึงออกจาริกไปหาหลวงปู่มั่น ภูริทัตโต ที่วัดหนองผือ อ.พรรณานิคม จ.สกลนคร โดยมีหลวงตาแย้ม ขอติดตามไปด้วยอีกองค์หนึ่งและมีโยมกิมเฮียงเป็นคนนำทาง [ กลับขึ้นบน ] เลือกอ่านตามหัวข้อ [ ชาติกำเนิด และอุปนิสัย ] [ อุปสมบท ] [ วัดยม บางบาล ] [ พบหลวงปู่มั่น ] [ สร้างวัดที่ ๑ วัดป่าบ้านภู่ ] [ บุกเบิกวัดใหญ่ชัยมงคล ] [ สร้างวัดที่ ๒ วัดแพร่ธรรมาราม ] [ สร้างวัดที่ ๓ วัดราชายตนบรรพต ] [ สร้างวัดที่ ๔ วัดป่าวิทยาลัย ] [ ละสังขาร ] พบหลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต เพียงย่างก้าวแรกที่เข้าเขตของวัดหนองผือ (อ.พรรณานิคม จ.สกลนคร) เท่านั้น จิตใจของหลวงปู่ที่เคยเข้มแข็ง องอาจ ไม่กลัวใคร ก็อ่อนลง สงบราบคาบอย่างน่าประหลาด และเป็นไปตลอดระยะเวลาที่อยู่ในวัดหนองผือนั้น เมื่อเข้าไปถึงกุฏิของหลวงปู่มั่นแล้ว หลวงปู่ทำธุระอยู่ข้างล่าง หลวงตาแย้มจึงขึ้นไปกราบก่อน หลวงปู่มั่นได้ถามถึงการปฏิบัติของหลวงตาแย้มว่าปฏิบัติมาอย่างไร หลวงตาแย้มก็เล่าเป็นปริยัติที่ตนได้เรียนมา พอดีหลวงปู่ขึ้นไปกราบ หลวงปู่มั่นจึงถามว่า "เอ้า แล้วท่านล่ะ ปฏิบัติมาอย่างไร" หลวงปู่จึงเล่าให้ฟังว่า "กระผมบวชเมื่อแก่ครับ กระผมไม่ได้ศึกษาอะไรมาก กระผมทำกัมมัฏฐาน ผม ขน เล็บ ฟัน หนัง เนื้อ เอ็น กระดูก พิจารณาทวนเข้าไปหาจิต ใครว่าเป็นเรา ใครรู้ว่าเป็นเรา ใครจำว่าเป็นเรา ใครคิดว่าเป็นเรา ใครยึดถือว่าเป็นตัวตนของเรา พิจารณาสร้างขึ้นและทำลายลง ทำติดต่อกัน ปรากฏเป็นนิมิตต่างๆ แต่กระผมก็ไม่ติดใจ จนเกิดความสงบ มีปีติ และสุข..." หลวงปู่ได้เล่าถึงการปฏิบัติให้หลวงปู่มั่นฟังทุกอย่าง หลวงปู่มั่นได้ฟังแล้ว ก็แสดงธรรมย้ำอยู่ตรงจุดนั้นเป็นเวลานาน หลวงปู่ฟังเป็นที่เข้าใจอย่างดี จากนั้น จึงขอพักอยู่ในวัดหนองผือนั้น ในขณะที่พักอยู่ในวัดนั้น หลวงปู่มั่นจะกล่าวเป็นทำนองไล่หลวงปู่ทุกวัน โดยกล่าวว่า "เนี่ย ฉลวยเค้าจะไปไหนก็ไม่ไป" ยิ่งคนมีมาก ก็จะยิ่งไล่ แต่หลวงปู่กลับมีความเห็นว่า ท่านไล่กิเลสของเราต่างหาก จึงได้แต่ตอบว่า "มันมืดครับ ผมมาจากต่างถิ่น ไม่รู้ทิศเหนือทิศใต้ จึงไปไม่ถูก" หลวงปู่มั่นนั้น ถึงจะพูดเป็นเชิงไล่ทุกวัน แต่ท่านก็แสดงธรรมให้ฟังทุกวันเช่นกัน หลวงปู่จึงคิดว่า หากท่านไล่เราจริง ก็ต้องไม่สอนเราสิ ท่านจึงทำในใจไว้ว่า "ถ้าท่านอาจารย์มั่นไม่ให้เราอยู่บนกุฏิ เราจะอยู่บนแผ่นดิน เพราะแผ่นดินไม่ได้เป็นของใคร" "หากท่านอาจารย์มั่น จะตั้งอธิกรณ์เพื่อไม่ให้อยู่ก็คงตั้งได้ ๔ ข้อ คือ ๑. มีสังฆาฏิชั้นเดียว ๒. ต่างนิกาย ๓. ไม่มีคนรับรอง ๔. ไม่รู้จักหัวนอนปลายเท้า" ท่านพิจารณาเรื่องนี้จนตลอดคืน ได้ความว่า "๑. ที่ว่ามีสังฆาฏิชั้นเดียว เราจะขอใหม่ก็ได้ เพราะโยมกิมเฮียงเขาปวารณาไว้แล้ว แต่เราไม่ขอ เราเป็นพระ ไม่ง้อคน มีอย่างไรก็ใช้อย่างนั้น ๒. ที่ว่าต่างนิกายนั้น เราก็พร้อมที่จะญัตติทุกเมื่อ ๓. ที่ว่าไม่มีคนรับรองนั้น โยมกิมเฮียงก็เป็นคนรับรองให้เราได้ ๔. ที่ว่าไม่รู้จักหัวนอนปลายเท้านั้น ใบสุทธิเราก็มีอยู่" เมื่อท่านพิจารณาได้ความอย่างนี้แล้ว ก็จะนำเรื่องนี้ไปกราบเรียนให้หลวงปู่มั่นทราบ หมู่คณะรู้เข้าก็ทัดทานว่าอย่าเลย ท่านเป็นครูบาอาจารย์ อย่าไปรบกวนท่าน หลวงปู่ก็ว่าไม่ได้รบกวนอะไร เพียงแต่กราบเรียนถึงความคิดให้ฟัง เมื่อเข้าไปกราบเรียนหลวงปู่มั่นแล้ว หลวงปู่มั่นก็หัวเราะ วันหนึ่ง ในเวลาพระเณรกำลังฉันน้ำร้อนน้ำชา หลวงปู่มีใบจากและยาเส้นแต่ไม่มีไม้ขีดไฟ (ในสมัยนั้น ไม้ขีดไฟหายาก เพราะเป็นช่วงสงครามโลก) เมื่อต้องการไฟมาจุดยาสูบ ท่านจึงไปหยิบท่อนไฟในกองไฟมาจุด พระเณรทั้งหลายก็หัวเราะเสียงดังครืน วันต่อมา ท่านก็ทำอย่างนี้อีก พระเณรก็หัวเราะกันอีก ท่านจึงคอยสังเกตว่าเขาทำกันอย่างไร ปรากฏว่า เมื่อพระเหล่านั้นต้องการไฟจุดยาสูบเขาต้องให้สามเณรนำท่อนไฟ มาประเคนก่อน จึงจุดสูบ หลวงปู่จึงเรียกสามเณรให้ประเคนท่อนไฟบ้าง พระเณรเหล่านั้นก็หยุดหัวเราะ เมื่ออยู่ได้ระยะหนึ่ง หลวงตาแย้มเกิดจิตตก ไม่อยากอยู่ อยากจะกลับอย่างเดียว เมื่อหลวงปู่มั่นทราบก็ให้เรียกหลวงตาแย้มไปหา ท่านถวายจีวรให้ ๑ ผืน และกล่องยาเส้นอย่างดี ๑ กล่อง หลวงตาแย้มเมื่อถูกวางยารักษาโรคแล้ว โรคอยากกลับก็หายเป็นปกติ อยู่ได้ต่อไป เมื่อทราบข่าวว่า ที่สำนักสงฆ์นาใน (อ.พรรณานิคม จ.สกลนคร) ซึ่งเป็นสาขาของวัดหนองผือนั้น ไม่มีพระอยู่แล้ว และทางนี้หลวงปู่มั่นก็กล่าวไล่ทุกวัน หลวงปู่จึงคิดว่า จะไปพักทำความเพียรที่สำนักสงฆ์นาใน จึงขึ้นไปกราบลาหลวงปู่มั่น แต่ยังไม่ทันได้กราบลา หลวงปู่มั่นก็ทักขึ้นก่อนว่า "อ้าว ฉลวย จะรีบไปไหนละ เดี๋ยวก่อน ให้พระท่านตัดเย็บจีวรให้ก่อน" แล้วยื่นบาตรเหล็กให้ใบหนึ่ง และกล่าวว่า "ถวายบาตรนี้ให้เอาไปขัดให้ขาวก่อน จะสอนวิธีเผาบาตรให้" หลวงปู่จึงพักอยู่ต่อไปอีก วันต่อๆ มา เมื่อหลวงปู่มั่นถามว่า "ขัดบาตรหรือยังล่ะ ฉลวย" "กระผมขัดแล้วครับ" หลวงปู่กล่าวพร้อมกับส่งบาตรให้ท่าน "เออ ขาวดีแล้วนะ ถ้าขัดอีกคงทะลุ" จากนั้นจึงพาหลวงปู่ไปยังที่เผาบาตร และเผาบาตรให้ พร้อมทั้งสอนวิธีการต่างๆ จนเสร็จเรียบร้อย เมื่อผ้าไตรจีวรตัดเย็บเสร็จแล้ว หลวงปู่กับหลวงตาแย้มจึงกราบลาหลวงปู่มั่นไปอยู่ที่สำนักสงฆ์นาใน รวมระยะเวลาที่อยู่ในวัดหนองผือทั้งสิ้น ๑๘ วัน หลวงปู่เล่าให้พระเณรฟังว่า "ฟังเทศน์ของท่านอาจารย์มั่น ๑๘ วัน ๑๘ คืน แต่ไม่ได้อะไรไป เพราะผมทำและรักษาอยู่แล้ว" สำนักสงฆ์นาในสมัยนั้น ยังเป็นป่าใหญ่ และมีเสนาสนะอยู่ห่างกันมาก จึงเป็นที่ฝึกและทดสอบการภาวนาได้เป็นอย่างดีวันหนึ่ง หลวงปู่ออกมาเดินจงกรมที่ศาลา ในเวลาพลบค่ำ ในใจก็มีความหวาดระแวงถึงเสือ สักพักหนึ่ง พอใจคิดว่าเสือเท่านั้นก็ตกใจ เงยหน้าขึ้นก็เห็นภาพเสืออยู่ข้างหน้าทันที แต่เมื่อตั้งสติได้ ภาพก็หายไป ท่านจึงจับได้ว่า ใจเรานั้นเองที่โกหกหลอกลวง เชื่อไม่ได้ เมื่อพำนักอยู่ได้ระยะหนึ่ง หลวงตาแย้มเกิดอาพาธหนัก การรักษาก็เป็นไปตามมีตามได้ เพราะอยู่ในป่าห่างไกลจากความเจริญ ในที่สุด หลวงตาแย้มก็มรณภาพ หลวงปู่จึงเขียนจดหมายให้โยมส่งข่าวไปบอกแก่ญาติของหลวงตาแย้ม เย็นวันนั้นญาติโยมมาที่วัดกันหลายคน แต่พอถึงเวลาค่ำ ต่างคนก็ลากลับบ้านกันหมด จึงเหลือแต่หลวงปู่กับศพหลวงตาแย้ม พอหลวงปู่จะกลับไปนอนที่กุฏิก็เกิดความกลัวว่า เดี๋ยวผีจะตามไปหลอก ท่านจึงต้องกลับมานั่งอยู่หน้าศพ เฝ้าอยู่หลายคืน คอยระวังและคอยดูว่า ผีมันจะออกมาทางไหน เมื่อไร จนกระทั่งตลอดคืนก็เห็นมีแต่น้ำเหลืองเท่านั้นที่ไหลออกมา ไม่เห็นมีผีออกมา เมื่อคอยข่าวคราวอยู่หลายวัน เห็นไม่มีญาติของหลวงตาแย้มมาแน่แล้ว หลวงปู่กับชาวบ้านจึงตัดสินใจเผาศพเสีย ขณะนั้น หลวงปู่เริ่มมีอาการอาพาธแล้ว โยมกิมเฮียงนั้นกลัวว่าหลวงปู่จะเป็นอะไรไปอีกองค์ คนเขาจะหาว่าตนพาพระมาตายเสียหมด จึงนิมนต์หลวงปู่ให้กลับอยุธยา หลวงปู่นั้นยังไม่อยากกลับ แต่เห็นใจโยมกิมเฮียง จึงตกลงกลับ เมื่อกลับมาอยู่วัดยมแล้ว อาการอาพาธของหลวงปู่ก็หนักขึ้น ตัวเหลือง ซีดลงทุกวัน ฉันได้แต่น้ำข้าววันละชาม ท่านไม่ฉันยา ยอมสละชีวิตเป็นเดิมพัน พิจารณาความตายเป็นอารมณ์ มีใจเด็ดเดี่ยวว่า จะตายวันละกี่หนก็เอา โยมมารดานั้นเห็นแล้วก็ร้องไห้ ขอให้หลวงปู่ฉันยา หลวงปู่กล่าวว่า "ถ้าหากฉันยาแล้วมันไม่ฉันข้าวจะว่าอย่างไร" โยมมารดาก็ยังอ้อนวอนให้ฉันร่ำไป จนหลวงปู่ยอมฉัน พอฉันยาเข้าไปแล้ว ก็ฉันน้ำข้าวไม่ได้อีก หลวงปู่จึงบอกโยมว่า "ไม่หายหรอก เทยาทิ้งเถอะ ไม่เป็นไร" หลวงพ่อก้านนั้นอาพาธกลับไปอยู่วัดถนน ตั้งแต่หลวงปู่ยังไม่ได้ไปวัดหนองผือ ครั้นหายจากอาพาธแล้ว ก็กลับมาวัดยมอีก ก็พบว่าหลวงปู่กำลังอาพาธอยู่ หลวงปู่นั้นยังพอเดินได้ วันหนึ่ง จึงชวนกันไปธุระข้างนอก หลวงปู่ได้ไปฉันข้าวราดแกงเนื้อ และฉันได้ถึงสองจาน เมื่อกลับมาแล้วอาการอาพาธก็มีอาการดีขึ้น และต่อมาก็หายเป็นปกติ หลวงปู่กล่าวว่า "ถึงคราวมันจะหาย มันก็หายง่ายๆ" หลังจากหายดีแล้ว หลวงปู่ฉลวย หลวงพ่อก้านและเพื่อนสหธรรมมิกอีก ๒ รูป คือพระสายบัว และพระทองม้วน จึงชวนกันจาริกธุดงค์ลงมายังจังหวัดเพชรบุรี พักอยู่ที่ถ้ำแกลบ แต่ปรากฏว่า เมื่ออยู่ในถ้ำ หลวงปู่ได้ยินแต่เสียงคล้ายชีสวดมนต์ หรือคุยกันตลอดเวลา ท่านเห็นว่า รบกวนความสงบ จึงชวนสหธรรมมิกให้ออกธุดงค์ต่อไป เมื่อเก็บบริขารกันเป็นที่เรียบร้อยแล้ว เมื่อหลวงปู่จะก้าวออกจากถ้ำ ก็เกิดขึ้นที่จิตว่า "อ้าว เราแพ้ซะแล้ว" "ไม่เป็นไร แพ้แล้วก็แล้วไป" คณะสงฆ์จากวัดยม ออกจากเพชรบุรีแล้ว ย้อนขึ้นไปจังหวัดราชบุรี พักอยู่ที่สำนักประชุมนารี หลวงปู่เห็นเป็นที่เหมาะสมสำหรับโยมมารดา จึงไปรับมาและฝากไว้กับคุณจอมทรัพย์ ให้ช่วยเป็นธุระดูแล ตลอดระยะเวลา ๓ เดือน ที่พำนักอยู่ในสำนักประชุมนารีนั้น หลวงปู่ได้แสดงธรรมเทศนาสั่งสอนอุบาสิกา และญาติโยมทั้งหลายที่มาจากตลาด ทั้งกลางวันกลางคืน จนเกิดศรัทธาเลื่อมใส ญาติโยมทั้งหลายอาราธนานิมนต์ให้อยู่จำพรรษา แต่หลวงปู่ไม่รับและกล่าวว่า "ถ้าญาติโยมยังไม่เชื่ออาตมา ยังไม่มีศรัทธาแล้ว อาตมาก็จะอยู่ต่อไปอีก แต่ตอนนี้โยมทั้งหลาย มีศรัทธาแล้ว อาตมาเทศน์บอกโยมหมด อาตมาก็ไม่มีเวลาภาวนา อาตมาขอไปอยู่ที่อื่น" เสร็จแล้วออกจาริกต่อไปพร้อมด้วยหมู่คณะ ตกลงกันไปกราบหลวงปู่มั่น ณ วัดหนองผือ อีกครั้งหนึ่ง ก่อนจะเข้าไปถึงวัดหนองผือนั้น ปากทางก็คือบ้านของโยมอ่อน อุปัฏฐากใหญ่ผู้ให้ที่พัก และ คอยรับส่งผู้ที่จะเข้าไปยังวัดหนองผือ หลวงปู่และคณะก็ได้ไปอาศัยพักเช่นกัน เมื่อได้สนทนากันโยมอ่อนได้กล่าวถึงสถานที่บริเวณบ้านกุดก้อม ว่าท่านเจ้าคุณธรรมเจดีย์เคยกล่าวว่า ที่นั่นมีทำเลอันดี เหมาะที่จะสร้างวัด หลวงปู่จึงขอให้โยมอ่อนพาไปดู เมื่อหลวงปู่ได้เห็นแล้วก็เกิดชอบ เห็นว่าสัปปายะ เหมาะแก่การภาวนาจริง จึงบอกกับโยมอ่อนว่าจะจำพรรษาที่นี่ ขอให้ช่วยจัดเสนาสนะให้ด้วย หลังจากไปกราบหลวงปู่มั่นแล้วก็จะกลับมา โยมอ่อนรับคำแล้ว หลวงปู่ฉลวย หลวงพ่อก้าน พระสายบัว พระทองม้วน จึงเข้าไปยังวัดหนองผือ เมื่อเข้ามาในวัดหนองผือแล้วก็ไปยังกุฏิของหลวงปู่มั่น เมื่อพบหลวงปู่มั่น ท่านก็ทักขึ้นก่อนว่า "อ้าว ฉลวย มาอีกแล้ว ไม่กลัวตายหรือ" "ครับ กระดูก ๓๐๐ ท่อน ตายตรงไหน ก็ทิ้งมันตรงนั้นแหละครับ" หลวงปู่ตอบ หลวงปู่และคณะพักอยู่ในวัดหนองผือครั้งนี้ จนกระทั่งใกล้จะเข้าพรรษา หลวงปู่มั่นเทศนา อบรมมุ่งจะแก้ไขแนวการปฏิบัติของหลวงปู่ฉลวย ที่หลวงปู่ฉลวยกล่าวว่า เป็นการปฏิบัติแบบลุยไฟ ชนกับกิเลสซึ่งหน้า ให้มาปฏิบัติแบบเป็นขั้นเป็นตอน คือฝึกจิตให้เป็นสมาธิก่อน แล้วยกขึ้นพิจารณา แบบค่อยไปค่อยไป แต่ปรากฏว่า หลวงปู่ฉลวยไม่ชอบอย่างนั้น วันสุดท้าย ก่อนที่จะจากกัน หลวงปู่มั่นจึงกล่าวกับหลวงปู่ว่า "เพื่อนว่าจะแก้ไขให้เพื่อน เพื่อนก็ต้องแก้ของเพื่อนเองเน้อ" และบอกให้รู้ "ฉลวย รีบกลับเถอะ เดี๋ยวเสนาสนะจะไม่เสร็จ" แล้วจึงเข้ามาจับมือหลวงปู่ฉลวย แนะอุบายธรรมให้ว่า "ฉลวย ธรรมยุตฯ หรือมหานิกาย ไม่สำคัญเน้อ ปัจจุบันเน้อวิสุทธิ อยู่ตรงนั้น" หลวงปู่ฉลวยก็เข้าใจได้ทันทีว่า ท่านให้ตัดอดีต อนาคตเสีย วิสุทธินั้นอยู่ที่ปัจจุบันธรรม เพราะหลวงปู่นั้นรักษาอยู่แล้ว ท่านจึงเกิดความมั่นใจยิ่งขึ้น [ กลับขึ้นบน ] เลือกอ่านตามหัวข้อ [ ชาติกำเนิด และอุปนิสัย ] [ อุปสมบท ] [ วัดยม บางบาล ] [ พบหลวงปู่มั่น ] [ สร้างวัดที่ ๑ วัดป่าบ้านภู่ ] [ บุกเบิกวัดใหญ่ชัยมงคล ] [ สร้างวัดที่ ๒ วัดแพร่ธรรมาราม ] [ สร้างวัดที่ ๓ วัดราชายตนบรรพต ] [ สร้างวัดที่ ๔ วัดป่าวิทยาลัย ] [ ละสังขาร ] สร้างวัดที่ ๑ วัดป่าบ้านภู่ หรือ วัดป่ากลางโนนภู่ อ.พรรณานิคม จ.สกลนคร ในระหว่างที่จำพรรษา หลวงปู่ได้ยกปฏิจจสมุปบาทขึ้นมาพิจารณา ครั้งหนึ่ง เมื่อกำลังพิจารณาไป จะนานแค่ไหนไม่ทราบได้ ก็เกิดนิมิตขึ้น เป็นรูปผู้หญิงแล้วก็ดับลง ก็เกิดความกำหนัดขึ้นที่ใจ ความกำหนัดก็ดับลงอีก ก็เกิดนิมิตมีคนถือดาบจะมาฆ่า ใจท่านก็ไม่ถอน ยอมตายถวายชีวิต ภาพนั้นก็ดับลงไปอีก ก็เกิดเสียงคนเดินขึ้นมาบนพื้นฟาก รู้ได้ว่าเขาจะฟันคอ ใจก็ยังคงยอมตายเช่นเดิม คอยแต่ดาบจะลงที่คอเท่านั้น พร้อมกันนั้นก็เกิดความกลัวขึ้นมาด้วย แล้วก็ดับลงหมด เมื่อเล่าถึงตอนนี้ หลวงปู่สั่งสอนพระเณรว่า "ความอยากและความกลัว และธรรมารมณ์อย่างอื่น ที่เกิดขึ้นกับใจนั้น เมื่อเรารู้เท่าทัน อดทนอยู่มันก็ดับลงไปเองเท่านั้น มันเกิดเอง มันก็ดับเอง มีแต่ความเกิดขึ้นและดับลงทั้งหมด ไม่มีอะไรเป็นแก่นสาร นอกจากการปฏิบัติภาวนาแล้ว หลวงปู่และคณะก็ได้บูรณะ พัฒนาสถานที่ให้เหมาะสม ออกพรรษาแล้ว หลวงปู่มีความดำริที่จะหาพระพุทธรูป มาประดิษฐานไว้สักองค์หนึ่ง เพื่อเป็นที่ยึดเหนี่ยวทางใจ และเป็นที่สักการบูชาของญาติโยม จึงเดินทางลงมากรุงเทพฯ บอกเรื่องนี้กับโยมกิมเฮียง ซึ่งโยมกิมเฮียงได้ปวารณาตัวไว้เพื่อพบกันครั้งแรก โยมกิมเฮียงก็รับจะถวายพระพุทธรูปให้หนึ่งองค์ หลวงปู่จึงนัดให้จัดส่งทางรถไฟ ไปยังวัดโพธิสมภรณ์ ซึ่งหลวงพ่อก้านได้ไปคอยอยู่ที่นั่น แล้วหลวงปู่ก็เดินทางไปยังวัดโพธิสมภรณ์ จ.อุดรธานี ระหว่างการคอยพระพุทธรูปอยู่นั้น ท่านทั้งสองจึงถือโอกาสหัดขานนาค เพื่อจะญัตติเข้าเป็นคณะธรรมยุตติกนิกาย เพราะเห็นเป็นประโยชน์หลายประการ เช่น เมื่อจะเข้าฟังธรรมของครูบาอาจารย์ จะได้เข้าหมู่ได้โดยไม่ขัดเขิน เป็นต้น แต่ก็ทำในใจไว้ว่า หากจะต้องให้ลาสิกขาก่อนก็จะไม่ญัตติ" ญัตติเป็นคณะธรรมยุตติกนิกาย เมื่อพระอุปัชฌาย์ไม่ได้กล่าวถึงเรื่องการ ลาสิกขา เมื่อวันที่ ๑๕ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๙๑ เวลา ๒๐.๔๒ น. หลวงปู่ฉลวยและหลวงพ่อก้าน จึงได้ญัตติจากคณะมหานิกาย เป็นคณะธรรมยุตติกนิกาย ณ วัดโพธิสมภรณ์ ต.หมากแข้ง อ.เมือง จ.อุดรธานี โดยมีพระธรรมเจดีย์ พนฺธุโล (จูม จันทรวงศ์) เป็นพระอุปัชฌาย์ และพระครูประสาทคณานุกิจ เป็นพระกรรมวาจาจารย์ ได้ฉายาว่า "สุธมฺโม" และ "ฐิตธมฺโม" ตามลำดับ ขณะนั้นหลวงปู่มีอายุ ๔๒ ปี เมื่อพระพุทธรูปมาถึงแล้ว หลวงปู่และหลวงพ่อก้าน จึงอัญเชิญต่อไปยังวัดป่าบ้านภู่ และท่านทั้งสองก็ได้จำพรรษาที่วัดป่าบ้านภู่นี้อีก ๑ พรรษา ได้สร้างเสนาสนะ และเทศนาสั่งสอนญาติโยมให้เกิดศรัทธาความเลื่อมใส [ กลับขึ้นบน ] เลือกอ่านตามหัวข้อ [ ชาติกำเนิด และอุปนิสัย ] [ อุปสมบท ] [ วัดยม บางบาล ] [ พบหลวงปู่มั่น ] [ สร้างวัดที่ ๑ วัดป่าบ้านภู่ ] [ บุกเบิกวัดใหญ่ชัยมงคล ] [ สร้างวัดที่ ๒ วัดแพร่ธรรมาราม ] [ สร้างวัดที่ ๓ วัดราชายตนบรรพต ] [ สร้างวัดที่ ๔ วัดป่าวิทยาลัย ] [ ละสังขาร ] บุกเบิกวัดใหญ่ชัยมงคล อุปสรรค และขวากหนาม ในการปฏิบัติภาวนานั้น หลวงปู่จะมีนิมิตภาพเจดีย์ของวัดใหญ่ชัยมงคลปรากฏอยู่เสมอ ท่านจึงเกิดความสงสัยว่า วัดใหญ่ชัยมงคลกับท่านนั้น มีความสัมพันธ์อะไรกันหนอ เมื่อออกพรรษาแล้ว ท่านจึงชักชวนหลวงพ่อก้านออกธุดงค์กลับมายังจังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยมีสามเณรติดตามมาด้วยองค์หนึ่ง ส่วนวัดป่าบ้านภู่นั้น หลวงปู่ได้นิมนต์พระอาจารย์กู่ ธมฺมทินโน มาเป็นเจ้าอาวาสแทน การกลับมาบ้านเกิดครั้งนี้ สิ่งหนึ่งที่ท่านจะตรวจสอบด้วยก็คือ เมื่อไปใกล้บ้านโยมอุปัฏฐากแล้ว จิตใจจะยังหวั่นไหวอยู่หรือไม่ ก็ปรากฏเมื่อไปถึงแล้วว่า ไม่มีความคิดที่จะหวนคืนไปยังเพศฆราวาสอีกเลย เมื่อหลวงปู่ฉลวย หลวงพ่อก้าน และสามเณร มาถึงจังหวัดพระนครศรีอยุธยาแล้ว ก็หาที่พักพอเป็นไปได้ ต่อมาจึงได้โยมคนหนึ่ง เป็นผู้พาไปดูสถานที่ของวัดใหญ่ชัยมงคล วัดใหญ่ชัยมงคลเป็นวัดที่ถูกปล่อยให้รกร้างเกิดศึกสงครามกับพม่า ยังไม่มีพระมาปักหลักอยู่ เนื้อที่ของวัดมีหลายร้อยไร่ ถูกชาวบ้านรุกเข้ามาทำประโยชน์ก็มาก ที่เหลือก็รกร้างไปด้วยต้นหนามและหมามุ่ยรกทึบ จึงเป็นที่หลบซ่อนของพวกมิจฉาชีพต่างๆ พวกขโมย ขโมยวัวควายมาได้ ก็นำมาฆ่าในนี้ พวกขี้ยาก็มาหลบเสพกันในนี้ อาศัยสถานที่ทำสิ่งผิดกฎหมายต่างๆ เมื่อกลับมายังที่พักแล้ว ขณะภาวนาหลวงปู่เกิดนิมิตปรากฏเป็นภาพพระพุทธรูปองค์ใหญ่ยืนอยู่ ๓ องค์ องค์แรกเซจะล้มลง องค์ที่สองเข้ามาประคองไว้ทัน เมื่อภาพพระหายไปแล้ว ก็ปรากฏเป็นภาพมีด และหลวงปู่ก็เข้าไปจับมีดนั้นไว้ ท่านพิจารณาในนิมิตที่เป็นพระพุทธรูป ๓ องค์นั้น ได้ความว่า หากแบ่งศาสนาเป็น ๓ ยุค พุทธศาสนาก็ผ่านพ้นไปได้ยุคหนึ่ง แม้จะเสื่อมโทรมลงบ้าง แต่ก็จะกลับรุ่งเรืองดังเดิม และนิมิตที่เป็นมีดนั้น ได้ความว่า ตัวท่านจะต้องฟันฝ่าอุปสรรคเป็นอันมาก เมื่อได้ความดังนี้แล้ว ท่านจึงเล่าให้หลวงพ่อก้านฟัง ท่านทั้งสอง จึงตกลงใจไปอยู่ที่วัดใหญ่ชัยมงคล และตั้งปณิธานร่วมกันว่า จะรักษาและกอบกู้พระธรรมวินัยให้ถูกต้อง เพื่อให้ศาสนาของพระพุทธองค์มีความเจริญรุ่งเรืองต่อไป ถึงแม้จะต้องต่อสู้กับอุปสรรคเป็นอันมากก็ตาม เมื่อมาอยู่วัดใหญ่ชัยมงคลแล้วได้ระยะหนึ่ง ก็เริ่มมีโยมมาฟังธรรม หลวงปู่จะเทศนาให้รื่นเริงกล้าหาญ ในอันที่จะละความชั่ว ทำความดีแล้ว ก็ให้อธิษฐานตั้งใจรักษาศีล ๕ จนตลอดชีวิต ต่อมามีผู้ศรัทธามากขึ้น จนถึงขอโกนหัวนุ่งขาว ท่านก็โกนหัวให้นุ่งขาวทุกคน วันพระถือธุดงควัตร ข้อเนสัชชิก มีอิริยาบถ ๓ คือ นั่ง ยืน เดิน ไม่นอน ในเวลานั่งทำความเพียร หลวงปู่จะนั่งนอนนอกมุ้ง เอายุงเป็นเพื่อน เมื่อยุงกัดเกิดความคัน ก็พิจารณาว่า ใครคัน ใครรู้คัน ใครจำความคัน ใครคิดว่าความคันเป็นตัวตนของเรา ท่านเทศนาและทำให้ดูเป็นตัวอย่างด้วยอย่างนี้ ข่าวพระกัมมัฏฐานปฏิบัติภาวนา ซึ่งญาติโยมไม่เคยได้ยินมาก่อน จึงได้แพร่สะพัดไป เกิดผู้ศรัทธาเลื่อมใสเป็นอันมาก เมื่อออกพรรษาแล้ว พระที่สนใจในการปฏิบัติภาวนา ก็เริ่มแวะเวียนมาศึกษาดูปฏิปทา พระอาจารย์นาด ก็เป็นองค์หนึ่งที่สนใจ จึงเดินทางมายังวัดใหญ่ชัยมงคล จนในเวลาต่อมา ได้ร่วมกับหลวงปู่และหลวงพ่อก้าน ฟันฝ่าอุปสรรคต่างๆ ส่วนพระรูปอื่นๆ นั้น มักจะมาอยู่ไม่นาน ครั้งหนึ่งหลวงปู่ได้แนะนำพระรูปหนึ่งซึ่งมาอยู่ด้วยว่า "เมื่อบวชมาแล้ว ก็ให้ใจอยู่กับวัด อย่าไปคิดถึงเรื่องทางบ้าน" พระองค์นั้นก็รับคำ ต่อมาวันหนึ่ง หลวงปู่กับพระรูปนั้นกำลังนั่งคอยลงปาฏิโมกข์อยู่ด้วยกัน พระรูปนั้นก็คิดไปว่า จะสึกออกไปสร้างบ้านให้โยมอุปัฏฐาก ทันทีนั้นหลวงปู่ก็พูดขึ้นว่า "ผมบอกท่านแล้วใช่ไหมว่าไม่ให้ไปคิดเรื่องทางบ้าน" พระรูปนั้นถึงหน้าซีดเกิดความกลัวมาก เมื่อบ่อยครั้งเข้าก็อยู่ไม่ได้ ต่อมาก็ลาสิกขาไป ญาติโยมที่ศรัทธาเลื่อมใสในพระวัดใหญ่ฯ มีเพิ่มขึ้นเป็นอันมาก จนดึงเอาศรัทธาของวัดที่อยู่ในละแวกนั้นมาด้วย พระที่เอกลาภขาดหายไปบางหมู่ ก็เริ่มเกิดความไม่พอใจ นอกจากนั้น หลวงปู่และคณะไม่รับเงินหรือใบปวารณาใดๆ ทั้งสิ้น ทั้งยังเทศนาสั่งสอนญาติโยม ถึงเรื่องเงินทองกับพรหมจรรย์ว่า เป็นข้าศึกแก่กันอย่างยิ่ง ทั้งยังผิดวินัยด้วย เมื่อข่าวแพร่ไป บรรดาพระที่ไม่พอใจเหล่านั้น ยิ่งเกิดความแค้นเคืองพระวัดใหญ่เป็นอันมาก จนกระทั่ง มีการกลั่นแกล้งโจมตี กล่าวหาพระวัดใหญ่ฯ เป็นพระปลอมบ้าง ให้ทางราชการที่เป็นพวกของตนมาอ้างว่า วัดใหญ่เป็นสถานที่ราชการอยู่ไม่ได้บ้าง เมื่อไม่สำเร็จ ถึงขนาดจ้างหญิงโสเภณีโกนหัวมา เพื่อจะทำให้เกิดอธิกรณ์ในพระวัดใหญ่ ฯ เมื่อหญิงนั้นมาถึง หลวงปู่รู้อยู่ก่อนแล้ว จึงบอกแก่หญิงนั้นว่า "โยมจะมาหักยอดเจดีย์วัดใหญ่ฯ หรือ หักไม่ได้หรอก ถ้าเป็นความคิดของโยมเอง อาตมาจะไม่บอก โยมเห็นแก่เงินใช่ไหม" หญิงนั้นหน้าซีดเผือด หลวงปู่จึงสอนว่า มันเป็นบาปกรรม และให้หญิงนั้นกลับไปเสีย เมื่อไม่สำเร็จ คราวนี้เห็นว่าหลวงปู่เป็นหัวหน้าคณะ จึงจ้างชายขี้ยาคนหนึ่ง ให้มาฆ่าหลวงปู่ฉลวยเสีย โดยโกนหัวห่มผ้าเหลือง ปลอมเป็นพระภิกษุ ครั้นมาถึงวัดใหญ่ ขณะนั้น หลวงปู่นั่งฉันน้ำร้อนคอยท่าอยู่ ท่านจึงถามพระปลอมไปว่า "ท่านมาจากไหน" "มาจากหัวรอ" พระปลอมตอบ "มาจากหัวรอก็ขี้ยาน่ะสิ" หลวงปู่กล่าว (เพราะหัวรอในสมัยนั้นไม่มีวัด มีแต่โรงยาฝิ่น) พระปลอมนั้น เห็นว่าหลวงปู่รู้ตัวแล้ว จึงรีบเดินเลี่ยงออกไป สามเณรเดินสวนเข้ามา เหลือบเห็นปืนที่ซ่อนอยู่ เข้ามาแล้วจึงบอกกับหลวงปู่ หลวงปู่ก็ตอบว่า "อืม รู้แล้ว" พระพุทธเจ้าให้อำนาจแก่สงฆ์ ในการตัดสินและจัดการเรื่องต่างๆ ในกิจการของศาสนา พระวัดใหญ่ในขณะนั้น มีพระภิกษุรวม ๓ รูป จึงเป็นเพียง "คณะพระภิกษุ" จึงมีการเข้าชื่อสงฆ์ เพื่อมาดำเนินการกับคณะพระภิกษุวัดใหญ่ฯ หลวงปู่ฉลวย หลวงพ่อก้าน พระอาจารย์นาด เมื่อทราบข่าว จึงปรึกษากันและได้ตกลงกันว่า "ฝ่ายเรามีไม่ครบองค์สงฆ์ สู้เขาไม่ได้ก็จริง แต่จะสู้ให้ถึงที่สุด ถึงจะมาถอดจีวรก็จะไม่กล่าวคำลาสิกขา" เมื่อหลวงปู่กลับมาที่กุฏิ เจริญภาวนาแล้ว พิจารณาถึงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น จึงตั้งจิตอธิษฐานว่า "ถ้าข้าพเจ้าจะทำประโยชน์แก่พระศาสนา ก็ขอให้มีพระผู้มีกำลังมาร่วมให้ครบองค์สงฆ์เถิด" ขณะนั้น พระอาจารย์ชา สุภทฺโท พำนักอยู่ที่ จ.อุบลราชธานี เกิดนิมิตเป็นเรื่องราวต่างๆ และเป็นสถานที่แห่งหนึ่ง แต่เมื่อท่านมาพิจารณาดูว่า ธรรมะ หรือข้อวัตรต่างๆ ท่านก็ทราบดี และไม่มีความสงสัยใดๆ แล้ว จึงไม่คิดที่จะไปไหนอีก วันต่อมา ท่านได้รับจดหมายจากพระมหาสา เพื่อนสหธรรมมิกเก่ารูปหนึ่ง พระมหาสาได้ชักชวนให้เดินทางไปศึกษาแนวการปฏิบัติแบบ "ธรรมกาย" ของหลวงพ่อสด วัดปากน้ำ ซึ่งพระมหาสา นั้นเห็นว่าดี และอาจจะตรงกับจริตนิสัยของท่าน ท่านพิจารณาดูจดหมายและนิมิตที่เกิดขึ้นเมื่อวันก่อน จึงตัดสินใจมาตามคำชักชวน แต่ท่านมีญาติอยู่ที่โรงไม้เกษตร ๒ จ.พระนครศรีอยุธยา จึงตกลงแวะไปโปรดญาติเสียก่อน เมื่อมาถึงอยุธยา ได้พบและได้เทศนาให้เป็นประโยชน์แก่ญาติแล้ว ญาติของท่านจึงเล่าให้ท่านฟัง ถึงวัดใหญ่ชัยมงคลว่า ขณะนี้มีพระซึ่งเป็นศิษย์ของพระอาจารย์มั่น มาพำนักอยู่นานแล้ว มีปฏิปทาอันน่าเลื่อมใส มีญาติโยมศรัทธามาก น่าที่จะไปลองศึกษาดู พระอาจารย์ชาจึงแวะมาที่วัดใหญ่ฯ ตามคำแนะนำของญาติ เมื่อมาเห็นวัดใหญ่ฯ แล้ว ปรากฏว่าสถานที่ต่างๆ นั้น เหมือนที่ปรากฏในนิมิต เมื่อได้พบปะสนทนากันพอสมควรแล้ว ท่านจึงลาเพื่อเดินทางต่อไปยังวัดปากน้ำ ตามจุดมุ่งหมายเดิม เมื่อท่านได้ศึกษาการปฏิบัติแบบ "ธรรมกาย" อยู่ระยะหนึ่งแล้ว เห็นว่าไม่ตรงกับจริตนิสัยของท่าน จึงเดินทางกลับมาอยุธยา ขอพักปฏิบัติภาวนาที่วัดใหญ่ชัยมงคล พระวัดใหญ่ชัยมงคลจึงมี ๔ รูป ครบองค์สงฆ์ ตามคำอธิษฐาน สงฆ์ฝ่ายหนึ่ง จะทำกรรมแก่สงฆ์อีกฝ่ายหนึ่งไม่ได้ แต่สงฆ์วัดใหญ่ ฯ นั้น สังกัดคณะธรรมยุต ฯ ๒ รูป คือ หลวงปู่ฉลวย และหลวงพ่อก้าน สังกัดคณะมหานิกาย ๒ รูป คือ พระอาจารย์นาด และพระอาจารย์ชา ท่านทั้ง ๔ รูป ถือพระธรรมวินัยเป็นหลัก ไม่กีดกันแบ่งแยกกัน ลงปาฏิโมกข์และทำสังฆกรรมอื่นๆ ร่วมกัน ดังนั้น จึงมีการกล่าวหาว่า ผิดสังฆาณัติ ในพระราชบัญญัติปกครองพระสงฆ์ แต่คณะสงฆ์วัดใหญ่ฯ ถือเอามาตราหนึ่ง ในพระราชบัญญัติปกครองคณะสงฆ์ที่มีเนื้อความว่า กฎกระทรวงก็ดี สังฆาญัติก็ดี พระบัญชาสมเด็จพระสังฆราชก็ดี หรือกฎระเบียบ ข้อบังคับต่างๆ ที่ออกมานั้นจะต้องไม่ขัดหรือแย้งกับหลักพระธรรมวินัย หากขัดกับหลักพระธรรมวินัยแล้ว ก็ใช้ไม่ได้ คณะสงฆ์วัดใหญ่ฯ ปฏิบัติตามหลักพระธรรมวินัย จึงไม่ผิดต่อสังฆาณัติใดๆ ทั้งสิ้น ต่อมามีการกล่าวถึงว่า หลวงปู่ใช้ใบสุทธิ ๒ ใบ และเรื่องอื่นๆ อีก เมื่อข่าวทราบถึงพระผู้ปกครองทางกรุงเทพฯ คือพระเดชพระคุณท่านเจ้าคุณพรหมมุนี สุวโจ (ผิน) วัดบวรนิเวศฯ ท่านจึงเรียกตัวให้หลวงปู่ เดินทางเข้ามาพบ เพื่อจะสอบถามรายละเอียด เมื่อหลวงปู่และหลวงพ่อก้านเดินทางมาพบแล้ว ท่านจึงถามหลวงปู่ถึงเรื่องใบสุทธิ ๒ ใบ และเรื่องอื่นๆ เมื่อหลวงปู่อธิบายให้ฟังแล้ว ท่านจึงกล่าวว่า "เมื่อบวชมาอยู่ในคณะธรรมยุตฯ แล้ว ก็ควรจะทำให้เหมือนกันกับหมู่ หลวงปู่จึงตอบว่า "ผมไม่ได้บวชเป็นธรรมยุตฯ หรือมหานิกาย ผมบวชตามพระธรรมวินัยครับ" "แล้วอุปัชฌาย์ของท่านคือใครล่ะ" พระเดชพระคุณฯ ถาม "ท่านเจ้าคุณธรรมเจดีย์ครับ" หลวงปู่ตอบ "ถ้าอย่างนั้นท่านก็ไม่เคารพพระอุปัชฌาย์นะสิ" พระเดชพระคุณฯ กล่าว "พระอุปัชฌาย์ผมก็เคารพครับ แต่ไม่ได้เคารพให้ยิ่งไปกว่าพระธรรมวินัย" หลวงปู่ตอบ เมื่อพระเดชพระคุณฯ ได้ทราบรายละเอียดต่างๆ จนเป็นที่เข้าใจแล้ว ก็ให้ท่านทั้งสองกลับได้ ต่อมามีข่าวว่า มีการเข้าชื่อสงฆ์ เพื่อให้มาดำเนินการสึกพระวัดใหญ่ชัยมงคล แล้ว หลวงปู่จึงอธิษฐานจิตว่า "ถ้าข้าพเจ้าทำผิดต่อคำสอนของพระพุทธเจ้าแล้ว ขอให้เขามาเหยียบย่ำให้พินาศฉิบหายไป ถ้าข้าพเจ้าทำถูกต่อคำสอนของพระพุทธเจ้าแล้ว ขอให้เรื่องนี้ล้มละลายไป" ต่อมาก็มีข่าวว่า ผู้ที่ส่งชื่อต่างถอนชื่อกันไปหมด วัดใหญ่ชัยมงคล เริ่มเป็นที่รู้จักในหมู่พระสายกัมมัฏฐานเพิ่มมากขึ้น จนกระทั่งเป็นจุดแวะพัก เมื่อเดินทางผ่านอยุธยา จำนวนพระก็จึงมีเพิ่มมากขึ้น ที่นี่มีสิ่งที่พิเศษอย่างหนึ่ง คือการกราบ ทุกรูปจะล้อมวงหันหน้าเข้าหากัน แล้วกราบพร้อมๆ กัน การทำงานนั้นเริ่มเมื่อฉันเสร็จแล้ว แต่เมื่อถึงเวลาเที่ยงตรง จะต้องหยุดทันทีไม่มีการทำต่อ แล้วแยกย้ายกันไปทำความเพียร (เมื่อเป็นธรรมยุตก็ปฏิบัติแบบธรรมยุต เมื่อเป็นมหานิกาย ปฏิบัติแบบมหานิกาย) โดยไม่คิดถึงเรื่องงานอีก พยายามตัดทิ้งให้หมด เพื่อฝึกให้ใจรู้จักจับและรู้จักละวาง ในสิ่งต่างๆ หลวงปู่ได้ไปรับโยมมารดามาจากสำนักประชุมนารี ตั้งแต่มาอยู่วัดใหญ่ชัยมงคลได้ไม่นาน เมื่อมาอยู่ ๒ - ๓ ปี โยมมารดาก็ป่วยหนัก เย็นวันหนึ่งหลวงปู่ได้ไปหาโยมมารดา และให้สติว่า "โยม ไม่ต้องกลัว ตายแน่นะ ถ้าหากมีใครมาเรียก อย่าไปกับเขานะ" โยมมารดาฟังแล้วก็กราบ หลวงปู่ก็กลับไปทำวัตรเย็น ขณะทำวัตรเย็นยังไม่เสร็จ ก็ได้ยินเสียงโยมมารดาร้องเสียงดัง หลวงปู่และภิกษุสามเณรก็ลงมาดู โยมมารดาก็เล่าว่า "มีคนมาหา ๔ คนชวนให้ไปด้วย เมื่อโยมไม่ไป ก็มาหยิกที่ขาอย่างแรง เจ็บปวดมากจึงร้อง" เมื่อโยมเปิดให้ดู ก็ปรากฏมีรอยเขียวช้ำที่ขาจริง ต่อมาไม่นานโยมมารดาก็ถึงแก่กรรม หลวงปู่กล่าวชมถึงโยมมารดาว่า ปฏิบัติเก่ง สามารถปิดอบายได้ จึงนับว่าหลวงปู่ได้ทดแทนพระคุณโยมมารดาไปแล้ว หลวงพ่อก้าน มีน้องชายคนหนึ่งชื่อ กิ่ง (ปัจจุบันคือพระอาจารย์กิ่ง วรปุตโต วัดเขาต้นเกด หัวหิน) มีจิตฝักใฝ่ในการออกบรรพชาเช่นเดียวกัน แต่บิดานั้นอายุมากแล้ว และพี่ชายทั้งสองคือ หลวงตาใบ และหลวงพ่อก้าน ก็เป็นพระภิกษุหมด ท่านจึงทำหน้าที่เลี้ยงดูบิดามาโดยตลอดจนกระทั่งบิดาถึงแก่กรรม ท่านจึงมาหาหลวงพ่อก้านพี่ชาย ที่วัดใหญ่ชัยมงคล ขอบรรพชาอุปสมบท หลวงปู่ให้โกนหัวนุ่งขาวแล้ว ภายหลังบรรพชาเป็นสามเณรอยู่ ๓ ปี แล้วจึงได้อุปสมบท หลวงพ่อชา อยู่วัดใหญ่ชัยมงคลมาเกือบ ๒ ปีแล้ว ระหว่างออกพรรษา หลวงปู่ฉลวย หลวงพ่อชา และสามเณรรูปหนึ่ง ชื่อ สุธรรม ได้มีโอกาสจาริกชั่วคราวไปยังเกาะสีชัง เมื่อพักอยู่บนเกาะสีชังได้ระยะหนึ่ง วันหนึ่ง หลวงปู่กล่าวกับหลวงพ่อชาและสามเณรสุธรรมว่า "วันนี้อย่าพึ่งไปไหนนะ" ในวันนั้น ขณะที่หลวงปู่ภาวนาอยู่ เกิดนิมิตเห็นหลวงปู่มั่นมาหา และมีเสียงว่า "วัดๆๆๆ" หลวงปู่พิจารณาดูเห็นว่าวัดใหญ่ชัยมงคล คงจะมีเรื่อง จะต้องรีบกลับ เมื่อหาหลวงพ่อชาและสามเณรสุธรรม ซึ่งไปเที่ยวตรวจดูสภาพที่ไม่พบ และได้เวลาเรือจะออก จึงเขียนจดหมายทิ้งไว้ แล้วรีบเดินทางกลับมาวัดใหญ่ชัยมงคล เมื่อมาถึงวัดใหญ่ชัยมงคล ปรากฏว่า มีพระผู้ใหญ่มาชักชวนพระที่วัดใหญ่ชัยมงคล ไปเสียหมดเหลือแต่หลวงพ่อก้าน นั่งฉันอยู่รูปเดียว เมื่อหลวงพ่อชากลับมา พบว่าพระลูกศิษย์ของท่านรูปหนึ่งถูกพาไปด้วย ท่านจึงไปตามกลับมา ต่อมาพระลูกศิษย์รูปนั้นถึงกำหนดต้องเกณฑ์ทหาร ท่านจึงต้องพากลับไปเกณฑ์ทหารที่บ้านเกิด ระยะเวลาที่หลวงพ่อชาอยู่ที่วัดใหญ่ฯ รวมทั้งสิ้น ๒ ปี เมื่ออยู่ต่อมาวัดใหญ่ชัยมงคลก็มีพระเพิ่มขึ้นอีก และมีผู้มาขอบวช หลวงปู่ก็ได้พาไปบวชกับหลวงพ่ออั้น วัดพระญาติ ซึ่งเป็นพระอุปัชฌาย์ของหลวงปู่เมื่อยังเป็นมหานิกาย ซึ่งหลวงพ่ออั้นนั้นก็เต็มใจ ท่านเคยกล่าวออกตัวกับพระอื่นๆ ให้หลวงปู่ว่า "ฉลวยนั้นศิษย์เราเอง ไปว่าเขาแล้วทำได้อย่างเขาหรือเปล่า" ขณะนั้นวัดใหญ่ชัยมงคลมีพระภิกษุสามเณร อุบาสก อุบาสิกา เป็นจำนวนมาก มีความเจริญขึ้นโดยลำดับ มีศรัทธาญาติโยมก็มาก วัดใหญ่ชัยมงคลได้ตั้งมั่นดีแล้ว หลวงปู่และหลวงพ่อก้าน จึงคิดจะออกธุดงค์ต่อไป เมื่อออกพรรษาแล้ว ท่านจึงได้ไปนิมนต์พระอาจารย์เปลื้อง วัดยม มาเป็นเจ้าอาวาสแทน พระภิกษุสามเณรได้ขอออกธุดงค์ติดตามท่านทั้งสองไปด้วยไปจำนวนมาก ท่านก็ให้ติดตามไป ส่วนอุบาสิกา ท่านว่าให้คอยฟังข่าวดูก่อน หลวงปู่และหลวงพ่อก้านจึงนำกองคาราวานธรรม (ได้ออกธุดงค์) มุ่งหน้าสู่ภาคเหนือ จำเดิมตั้งแต่ครั้งหลวงปู่และหลวงพ่อก้าน ตั้งปณิธานร่วมกัน ในอันที่จะรักษาพระธรรมวินัยให้ถูกต้อง จนกระทั่งวัดใหญ่ชัยมงคลตั้งมั่นดีแล้ว รวมระยะเวลาทั้งสิ้น ๔ ปี หนึ่งพรรษาที่แม่พวก (ดงไม้สัก) หลังจากลงรถไฟที่สวรรคโลก พักอยู่ระยะหนึ่งแล้ว หลวงปู่หลวงพ่อก้าน และกองคาราวานธรรม ได้เดินเท้าธุดงค์ต่อไป จนกระทั่งถึงสถานีรถไฟแห่งหนึ่ง ก่อนถึง อ.เด่นชัย จ.แพร่ พักอยู่ระยะหนึ่งแล้ว เห็นว่ากันดารน้ำ จึงธุดงค์ต่อไปจนถึงสถานีรถไฟแม่พวก อ.เด่นชัย ณ จุดนี้ กองคาราวานธรรมได้เหลือเพียงกองเล็กๆ เพราะความลำบากทุรกันดารในระหว่างทาง ผู้ที่สู้ไม่ไหวจึงขอปลีกตัวไปหลายรูป จนมาถึงสถานีรถไฟแม่พวกนี้ ได้พบกับโยมสารและโยมหงษ์ นายสถานี มีศรัทธานิมนต์ให้พักอยู่ที่ดงไม้สัก ใกล้ๆ สถานีนั่นเอง เมื่อเห็นว่าสถานที่เหมาะสมดี และใกล้จะเข้าพรรษาแล้ว หลวงปู่และคณะจึงตกลงจำพรรษาในที่นั้น ขณะนั้นไข้มาลาเรียยังมีชุกชุม ตลอดพรรษาพระภิกษุสามเณร ได้อาพาธเป็นไข้มาลาเรียอย่างหนักกันทุกรูปทุกองค์ [ กลับขึ้นบน ] เลือกอ่านตามหัวข้อ [ ชาติกำเนิด และอุปนิสัย ] [ อุปสมบท ] [ วัดยม บางบาล ] [ พบหลวงปู่มั่น ] [ สร้างวัดที่ ๑ วัดป่าบ้านภู่ ] [ บุกเบิกวัดใหญ่ชัยมงคล ] [ สร้างวัดที่ ๒ วัดแพร่ธรรมาราม ] [ สร้างวัดที่ ๓ วัดราชายตนบรรพต ] [ สร้างวัดที่ ๔ วัดป่าวิทยาลัย ] [ ละสังขาร ] สร้างวัดที่ ๒ วัดแพร่ธรรมาราม หรือวัดหอธรรมเทพสุวรรณ จังหวัดแพร่ ออกพรรษาแล้ว โยมกิมเฮียง เทอดตระกูล และโยมกิมฮวย พงษ์เจริญกิต สองพี่น้อง ได้มานิมนต์หลวงปู่และคณะ มาอยู่ที่ตลาดเด่นชัย เพื่อพักฟื้นรักษาไข้ จนเมื่อหายดีแล้วก็มีโยมมาถวายที่ดินให้ มีเนื้อที่ประมาณ ๕ ไร่ หลวงปู่และคณะจึงย้ายไปอยู่ที่นั่น ภายหลังทางกรมป่าไม้ถวายเพิ่มเติมให้อีก รวมเป็น ๒๐ ไร่ ใช้ชื่อวัดว่า หอธรรมเทพสุวรรณ (ได้เปลี่ยนชื่อเป็น "วัดแพร่ธรรมาราม" ในภายหลัง ปัจจุบันมีพระอาจารย์กัณหา สุขกาโม เป็นเจ้าอาวาส) วันเวลาผ่านไป หลวงปู่อยู่ในที่ที่โยมถวายนั้น เทศนาธรรมทั้งกลางวัน กลางคืน และนำหมู่คณะปฏิบัติภาวนาอย่างเคร่งครัด และสม่ำเสมอ ภิกษุสามเณรทั้งหลาย มีความสงบเสงี่ยม สำรวมกาย วาจา ดูเรียบร้อย น่าเลื่อมใส ญาติโยมทั้งหลายนั้น ไม่เคยเห็นปฏิปทาของภิกษุผู้ปฏิบัติภาวนามาก่อน เมื่อได้มาพบมาเห็นเข้าก็เกิดศรัทธา ความเลื่อมใส หลั่งไหลเข้ามาทำบุญ รักษาศีล และฟังธรรมเป็นจำนวนมาก ในระยะเวลาอันรวดเร็ว เอกลาภที่วัดในละแวกนั้นเคยได้รับอยู่ก่อน ก็ขาดหายและลดลงไปโดยลำดับ ความประสงค์ร้ายในหลวงปู่และคณะจึงเกิดมีขึ้นตามมา ในทำนองเดียวกันกับเมื่อครั้งอยู่วัดใหญ่ชัยมงคล เมื่อกระทำทุกวิถีทางแม้กระทั่งใช้วิชาไสยศาสตร์แล้ว ยังไม่สามารถทำอันตรายแก่หลวงปู่และคณะได้ ภายหลังจึงเลิกล้มความพยายามไปในที่สุด เมื่อสิ้นระยะเวลาเพียง ๓ พรรษาวัดหอธรรมเทพสุวรรณ ก็เป็นวัดที่ตั้งอยู่ได้อย่างมั่นคง หลวงปู่จึงคิดจะออกธุดงค์ต่อไป เมื่อมีโยมมานิมนต์ให้ไปอยู่บริเวณวัดอโยธยา (วัดเดิม) หลวงปู่ฉลวย หลวงพ่อก้าน และพระอาจารย์กิ่ง จึงเดินทางไปวัดอโยธยา ยกวัดแพร่ฯ ให้พระที่อยู่ดูแลต่อไป เมื่ออยู่วัดอโยธยาได้ ๑ พรรษา ก็ออกธุดงค์ลงมาจนถึงเขาพระเอก จ.ราชบุรี พักอยู่ระหว่างแล้ว เห็นว่ายังไม่เคยลงมาทางใต้ จึงธุดงค์มุ่งลงมาทางใต้ต่อไป [ กลับขึ้นบน ] เลือกอ่านตามหัวข้อ [ ชาติกำเนิด และอุปนิสัย ] [ อุปสมบท ] [ วัดยม บางบาล ] [ พบหลวงปู่มั่น ] [ สร้างวัดที่ ๑ วัดป่าบ้านภู่ ] [ บุกเบิกวัดใหญ่ชัยมงคล ] [ สร้างวัดที่ ๒ วัดแพร่ธรรมาราม ] [ สร้างวัดที่ ๓ วัดราชายตนบรรพต ] [ สร้างวัดที่ ๔ วัดป่าวิทยาลัย ] [ ละสังขาร ] สร้างวัดที่ ๓ วัดราชายตนบรรพต วัดเขาต้นเกด อ.หัวหิน จ.ประจวบคีรีขันธ์ พ.ศ. ๒๕๐๐ หลวงปู่และคณะมาถึง อ.หัวหิน จ.ประจวบฯ ได้ไปพักอยู่ท้ายไร่ของชาวบ้านใกล้วัดเขาตะกบ ไปเที่ยวบนเขาต้นงิ้ว มีพระชวนให้อยู่ร่วมกันแต่หลวงปู่ไม่อยู่ และต่อมาได้มาพบที่ซึ่งเป็นวัดเขาต้นเกดในปัจจุบัน เมื่อใครๆ บอกว่าเจ้าที่แรง หลวงปู่ก็ชอบบอกว่า "เกิดมายังไม่เคยตายเลย ขอลองดู" จึงย้ายคณะไปอยู่ เมื่อได้ไปคุยกับเถ้าแก่บักเซ้งเจ้าของที่ เถ้าแก่บักเซ้งก็ถวายที่ให้ จึงเริ่มสร้างเสนาสนะเล็กๆ ขึ้น ต่อมาเมื่อหลวงพ่อก้านได้รับมรดกที่นาจากโยมมารดา ท่านได้ขายและนำเงินมาสร้างศาลา ซื้อจักรเย็บผ้าคันหนึ่ง และแบ่งส่วนหนึ่งเป็นทุนสร้างพระอุโบสถ เวลาผ่านไป ๒ ปี พอที่จะเป็นวัดขึ้นมาแล้ว ได้ตั้งชื่อวัดตามต้นเกดที่อยู่หน้าวัดว่า ราชายตนบรรพต ซึ่งแปลว่า "เขาต้นเกด" หลวงปู่ก็มอบวัดให้หลวงพ่อก้านเป็นผู้ดูแลปกครองหมู่คณะ ส่วนตัวท่านขึ้นไปอยู่บนเขาดำหลังวัดต้นเกดเพียงรูปเดียว เป็นเวลา ๒ พรรษา เมื่อออกพรรษาที่สองแล้ว ท่านจะออกธุดงค์ข้ามเขาไปทางทิศตะวันตกอีก คราวนี้มีพระอาจารย์กิ่ง พระอาจารย์เชื้อและสามเณรอีกหลายรูปขอติดตามไปด้วย หลวงปู่จึงพาคณะเดินธุดงค์ไปจนกระทั่งถึง ต.หนองพลับ พักอยู่ในบริเวณที่เรียกว่า "เนินสวรรค์" ณ จุดนี้ หลวงปู่จึงให้พระเณรแยกย้ายกันไปคนละทาง พระอาจารย์กิ่งพาสามเณรทั้งหลายไปอยู่ที่ดงกล้วย พระอาจารย์เชื้อไปอีกทางหนึ่ง ส่วนหลวงปู่นั้นยังอยู่ที่เดิม และได้มีนายแคล้ว มีนาม เดินป่าล่าสัตว์มาพบเข้า เกิดศรัทธา จึงนิมนต์หลวงปู่ให้ไปอยู่ที่ไร่ของตน ที่หมู่บ้านวลัย หลวงปู่จึงย้ายไปอยู่หลังไร่ของโยมแคล้ว บริเวณต้นตะเคียน จนกระทั่งเข้าพรรษา หลวงปู่ฉลวยได้อยู่จำพรรษาที่นั่นโดยโยมแคล้วได้ต่อเตียงให้อยู่เพียงตัว เดียว เมื่อท้องฟ้าแจ่มใสก็อยู่บนเตียง แต่เมื่อมีฝนตก หลวงปู่ต้องหลบฝนลงไปอยู่ใต้เตียง แม้เป็นอย่างนี้ ก็ไม่ได้ทำให้จิตใจของหลวงปู่ท้อถอย ครั้งหนึ่ง ขณะที่หลวงปู่ภาวนาอยู่บนเตียง ก็มีเสียงหายใจของเสือดัง "ครืดคราดๆ" อยู่ใต้เตียงท่านก็คิดว่า ขณะนี้หลับตาอยู่ก็จะไม่มีลืมตา ถ้าหากลืมตาอยู่ก็จะไม่หลับตา แล้วก็กำหนดเสียงของเสือเป็นอารมณ์ พอกำหนดเข้า เสียงก็ห่างออกไปๆ พอปล่อยเสียงก็ใกล้เข้ามา พอกำหนดอีกเสียงก็ห่างไปอีก พอปล่อยก็ใกล้เข้ามาอีก หลวงปู่จึงอธิษฐานว่า "ถ้ากรรมจะถูกเสือกัดตาย ก็ขอให้เป็นไปตามกรรมนั้นเถิด" เมื่อตัดสินใจเอาชีวิตอุทิศแล้ว ก็ปรากฏว่าไม่เป็นไร หลวงปู่ท่านว่า ไม่เชื่อว่าเป็นเสือจริง เป็นเทวดาลองใจดูมากกว่า ในเช้าวันหนึ่ง หลวงปู่กลับจากบิณฑบาต ก็พบเสือตัวใหญ่กำลังกินน้ำในลำห้วย เมื่อเสือหันมาเห็นท่านมันก็ตกใจ กระโจนหนีเข้าป่าไป ครั้งหนึ่ง มีเหลือบควายตัวหนึ่ง บินมาเกาะที่แขน และเจาะดูดเลือดจากแขนของท่าน ท่านก็ยอมบริจาคเลือดเป็นทานโดยดุษฎี ปรากฏว่าเหลือบตัวนั้นคงจะติดใจในรสชาติของเลือดมนุษย์ ทุกๆ วัน ในเวลาเดิม จะต้องบินมากินเลือดของหลวงปู่เสมอ เมื่อผ่านไป ๖ - ๗ วัน หลวงปู่จึงพูดเล่นกับเหลือบตัวนั้นว่า "เฮ้ย เอ็งมาเจาะเอาเลือดข้าไปวันละถุงๆ อย่างนี้ เดี๋ยวเลือดข้าก็หมดน่ะสิ วันนี้ข้าไม่ให้เอ็งนะ" เพียงเท่านี้ เหลือบตัวนั้นพยายามกัดเจาะแขนอยู่หลายครั้ง ก็ไม่สามารถเจาะได้ จึงบินจากไปไม่มาอีกเลย เมื่อใกล้จะออกพรรษา หลวงปู่เป็นไข้มาลาเรีย มีอาการทรุดหนัก โยมแคล้วและเพื่อนบ้าน เห็นว่าควรจะส่งไปรักษาที่โรงพยาบาลในตัวอำเภอ แต่สมัยนั้นยังไม่มีใครมีรถยนต์ หรือรถจักรยานยนต์ แม้แต่ทางรถยนต์ก็ยังไม่มี จึงนำหลวงปู่ขึ้นเปล หามจากหมู่บ้านวลัยไปจนถึงอำเภอหัวหิน ระยะทางกว่า ๓๐ กิโลเมตร และพาไปรักษาตัวที่วัดเขาต้นเกด จนกระทั่งต่อมามีอาการดีขึ้นและหายเป็นปกติ เมื่อหายดีแล้ว หลวงปู่ก็ออกธุดงค์อีก คราวนี้ลงทางใต้ โดยมีพระอาจารย์เชื้อติดตามไปด้วย จนไปถึงจังหวัดภูเก็ต และจำพรรษาที่แหลมพรหมเทพ ออกพรรษาแล้วก็กลับขึ้นไปร่วมงานพระราชทานเพลิงศพพระธรรมเจดีย์ พระอุปัชฌาย์ แล้วจึงกลับมาวัดเขาต้นเกดอีกครั้งหนึ่ง เมื่อใกล้เข้าพรรษา ก็ธุดงค์ไปจำพรรษาที่ทับสะแก ออกพรรษาแล้วก็กลับมาที่วัดเขาต้นเกดอีก ครั้งหนึ่ง มีโยมนิมนต์ไปในงานบุญที่จังหวัดราชบุรี หลวงปู่และหลวงพ่อก้านก็นั่งรถยนต์คันหนึ่งไป หลวงปู่ได้เตือนคนขับรถว่าอย่าประมาท เมื่อยังไม่ถึงจังหวัดเพชรบุรี หลวงปู่รู้ขึ้นที่จิตว่า รถจะเกิดอุบัติเหตุข้างหน้า จึงคิดว่าจะลง ก็เกิดที่จิตอีกว่า "ชีวิตของเราพอค่ารถเขาหรือ" ท่านจึงตัดสินใจยอมตาย นำย่ามมาวางบนตัก พอรถไปถึงตำบลเขาย้อย ยางรถก็แตก รถพลิกไปหลายตลบ หลวงปู่เจ็บคนเดียว หลวงพ่อก้านไม่เป็นอะไรมาก ถึงหลวงปู่เจ็บก็ยังไปที่นิมนต์ได้ และยังแสดงธรรมอีก เมื่อเสร็จกิจนิมนต์แล้ว ก็เดินทางกลับ หลวงปู่เล่าถึงอุบัติเหตุครั้งนั้นว่า "รู้ตัวอยู่ แต่ไม่รู้สึกถึงเวทนาเลย" หลังจากนั้น หลวงปู่ได้ขึ้นไปจำพรรษาที่ถ้ำแสงเพชร ซึ่งเป็นสาขาของวัดหนองป่าพง และต่อไปยังวัดหนองป่าพง รวม ๒ พรรษา ท่านว่า ใช้คืนหลวงพ่อชา ที่มาจำพรรษากับท่านที่วัดใหญ่ชัยมงคล เมื่อหลวงปู่ป่วยอีก จึงเดินทางกลับวัดเขาต้นเกด ต่อมา พระอาจารย์เชื้อ ได้ชวนหลวงปู่กลับไปวัดแพร่ธรรมารามอีกครั้งเพราะทราบว่าไม่มีพระอยู่ หลวงปู่จึงไปอยู่วัดแพร่เป็นครั้งที่ ๒ กลับมาครั้งนี้ หลวงปู่ได้พบหนังสือ "สูตรของเว่ยหล่าง" ซึ่งเป็นหนังสือแปลโดยท่านอาจารย์พุทธทาสภิกขุ เมื่อท่านได้อ่านไปเพียง ๒ - ๓ หน้า ก็เกิดความกระจ่างในธรรม เพราะตรงกับที่ท่านได้ปฏิบัติมา ตั้งแต่นั้นมา หลวงปู่ก็อ่านหนังสือเล่มนั้นมาตลอด การอ่านนั้นท่านสอนว่า "ไม่ต้องไปตีความในหนังสือ ใช้ตาดูไป ให้ใจอ่าน เมื่อจบแล้วก็เริ่มต้นใหม่อย่างนี้ พอถึงจุด ใจก็จะร้องอ้อออกมาเอง ขณะเดียวกันนั้น หลวงปู่ได้เริ่มสร้างพระอุโบสถไปด้วย แต่เมื่อยังไม่เสร็จ ท่านก็ป่วยเป็นโรคกระเพาะอาหารทะลุ ถูกส่งเข้าโรงพยาบาลทำการผ่าตัด เมื่อผ่าตัดเสร็จแล้ว ขณะพักรักษาตัว ปรากฏว่า อาการยังไม่ดีขึ้น ญาติโยมจึงส่งเข้าโรงพยาบาลสงฆ์ อาการก็ยังไม่ดีขึ้นอีก เหลืองผอมลงไปทุกวัน หลวงปู่จึงขอกลับมาวัดต้นเกด แพทย์ก็อนุญาต เพราะหลวงปู่ไม่ยอมอยู่ ยาช่วยได้แค่ ๔๐ เปอร์เซ็นต์ กำลังใจช่วยได้ ๖๐ เปอร์เซ็นต์ เมื่อกลับมาวัดต้นเกดแล้ว หลวงพ่อก้านได้ต้มยาแก้กระสายเหน็บชา ได้ตำรามาจากหลวงพ่อวัดเขาเต่า มีตัวยา ๕ อย่าง คือ ข่า ไพร เกลือ พริกไทย และใบมะกา หลวงพ่อก้านใช้ยาขนานนี้ ป้อนให้หลวงปู่อยู่นาน จนกระทั่งหลวงปู่ถ่ายออกมามีสีดำมาก และอาการก็ค่อยๆ ดีขึ้นโดยลำดับจนหายเป็นปกติ ท่านว่า ยังไม่ถึงคราวตาย หลวงปู่อยู่ที่วัดเขาต้นเกดต่อมาอีก ๔ พรรษา หลวงปู่ปรารภเหตุว่าไม่เคยอยู่ที่ไหนนาน ๔ ปี หลวงปู่จึงจะไปอยู่ที่อื่นอีก เมื่อได้ยินว่า ที่สำนักสงฆ์วังพุไทร อ.หนองหญ้าปล้อง จ.เพชรบุรี (สำนักงานสมเด็จญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช ในขณะนั้นยังไม่ได้ดำรงตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราช) ไม่มีพระอยู่จำพรรษา ท่านจึงหาพระใหม่ ๓ รูป และสามเณร ๑ รูป ไปจำพรรษา ในขณะที่อยู่ที่นั้น หลวงปู่ได้เทศนาอบรมพระเณร และญาติโยมทุกๆ เย็น เป็นกิจวัตร จนใกล้จะเข้าพรรษาที่สอง หลวงปู่ได้กลับมาที่วัดเขาต้นเกด พักอยู่ไม่นาน ก็อาพาธเป็นไข้มาลาเรียขึ้นสมอง เป็นหนักมากอาการจวนเจียนจะมรณภาพ เพราะหลวงปู่ไม่ยอมให้แพทย์ทำการรักษา เมื่อข่าวทราบถึงพระเดชพระคุณ สมเด็จพระญาณสังวร ท่านจึงมีรับสั่งให้หมอรับหลวงปู่เข้าไปทำการรักษาที่โรงพยาบาลจุฬาฯ ในนามคนไข้ของสมเด็จฯ หลวงปู่จึงมีอาการดีขึ้นโดยลำดับ ต่อมาหลวงปู่ก็ออกจากโรงพยาบาลได้ และไปพักฟื้นไข้ที่บ้านของลูกศิษย์คนหนึ่ง คือ คุณหมอจิระ อินทรรมพรรย์ ที่ อ.ท่าลาน จ.พระนครศรีอยุธยา เมื่อมีสุขภาพแข็งแรงเป็นปกติแล้ว จึงกลับมาที่วัดเขาต้นเกดอีก [ กลับขึ้นบน ] เลือกอ่านตามหัวข้อ [ ชาติกำเนิด และอุปนิสัย ] [ อุปสมบท ] [ วัดยม บางบาล ] [ พบหลวงปู่มั่น ] [ สร้างวัดที่ ๑ วัดป่าบ้านภู่ ] [ บุกเบิกวัดใหญ่ชัยมงคล ] [ สร้างวัดที่ ๒ วัดแพร่ธรรมาราม ] [ สร้างวัดที่ ๓ วัดราชายตนบรรพต ] [ สร้างวัดที่ ๔ วัดป่าวิทยาลัย ] [ ละสังขาร ] สร้างวัดที่ ๔ วัดป่าวิทยาลัย อ.หัวหิน จ.ประจวบคีรีขันธ์ ปี พ.ศ. ๒๕๒๕ ประมาณเดือนเมษายน หลวงปู่ปรารภถึงหมู่บ้านวลัย ตำบลหนองพลับ ซึ่งท่านเคยไปอยู่ที่นั้น สถานที่เหมาะสมดี ทั้งโยมแคล้วและโยมแฉ่ง มีนาม สองสามีภรรยาเจ้าของที่ ก็มีศรัทธาดี จึงเดินทางมายังหมู่บ้านวลัยอีกครั้งหนึ่ง โดยมีพระอาจารย์สุชาติ ชาตสุโข (เจ้าอาวาสวัดป่าวิทยาลัยในปัจจุบัน) ซึ่งขณะนั้นยังเป็นพระใหม่ และสามเณรอีก ๒ รูป ติดตามมาคอยดูแลและอุปัฏฐากหลวงปู่ด้วย เพราะหลวงปู่มีอายุถึง ๗๖ ปีแล้ว หลวงพ่อก้าน และหลวงพ่อกิ่ง ก็ตามมาส่งถึงหมู่บ้านวลัย เมื่อพบโยมแคล้วและพูดคุยกันพอเป็นที่ระลึกถึงแล้ว โยมแคล้วจึงพามาอยู่ที่สวนขนุน ข้างลำห้วย แต่ต่อมาปรากฏว่า เมื่อฝนตกหนัก น้ำท่วมถึงที่พัก โยมแคล้วจึงได้พาไปดูที่บนเนินถัดขึ้นไป (ที่ตั้งวัดป่าวิทยาลัยในปัจจุบัน) เมื่อหลวงปู่ชอบสถานที่โยมแคล้ว โยมแฉ่ง และชาวบ้านจึงช่วยกัน สร้างกุฏิให้ ๒ หลัง และศาลาโรงฉัน ๑ หลัง ทำให้พออาศัยหลบแดดหลบฝนภาวนา ต่อมาเมื่อใกล้จะเข้าพรรษา สามเณรทั้ง ๒ รูป ขอกลับไปจำพรรษาที่วัดเขาต้นเกด จึงเหลือเพียงหลวงปู่และพระอาจารย์สุชาติ ๒ รูป อยู่จำพรรษา ต่อมาไม่นาน โยมแคล้ว และโยมแฉ่ง เจ้าของที่จึงได้ประกาศขอถวายที่ดินให้สร้างวัดเป็นจำนวน ๕๐ ไร่ หลวงปู่ได้ตั้งชื่อวัดว่า "วัดป่าวิทยาลัย" เพราะเหตุผลว่า เป็นวิทยาลัยทางใจ ปฏิบัติที่จิตใจ นี้เป็นวิทยาลัยทางธรรม วิทยาลัยทางโลกนั้นเรียนไม่จบ แต่วิทยาลัยทางธรรมนี้ มีที่สุดที่จบ ถ้าปฏิบัติได้ถูกทาง หลวงปู่อยู่จำพรรษา ที่วัดป่าวิทยาลัยเรื่อยมา ในระยะเวลาตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๒๕ - พ.ศ.๒๕๓๑ ท่านยังมีสุขภาพร่างกายแข็งแรงดี แม้จะมีอายุมากแล้วก็ต้องยังปฏิบัติกิจวัตร คือออกบิณฑบาต นั่งพิจารณาธรรมและเดินจงกรมเป็นนิจ ท่านเทศนาอบรมสั่งสอนภิกษุสามเณรวันละหลายชั่วโมง ทุกๆ วันมิได้ขาด และไม่ว่าเวลาใด ที่มีญาติโยมขึ้นมา หากมีศรัทธา ท่านจะเทศนาธรรมให้ฟังเป็นเวลานาน ครั้งหนึ่งไม่ต่ำกว่า ๑ ชั่วโมง ส่วนใหญ่ธรรมที่ท่านแสดงก็คือเรื่องของใจคน ท่านเคยสั่งสอนไว้ว่า "คนเรานั้น ดูตรงนี้ก็สวย ตรงนี้ก็ดี ตรงนี้ก็น่ารัก แต่เมื่อดูมาถึงใจคนแล้ว แปรปรวน กลับกลอกสกปรกโสโครกที่สุด ธรรมทั้งหมดต้องพิจารณาที่จิตใจนี้ ไม่ได้สอนนอกไปจากใจคนเลย และเป็นเรื่องที่เรารู้เห็นกันอยู่นี่เอง" ช่วงเวลาที่ว่างจากการอบรมสั่งสอน หลวงปู่จะนั่งพิจารณาธรรมบ้าง เดินจงกรมบ้าง และอ่านหนังสือบ้าง หนังสือที่ท่านอ่านอยู่เสมอนั้น มีเพียง ๒ เล่ม คือ "สูตรของเว่ยหล่าง" และ "คำสอนของฮวงโป" (แปลโดยเจ้าพระคุณหลวงพ่อพุทธทาส) ท่านบอกว่า หลักปฏิบัติในหนังสือทั้ง ๒ เล่มนี้เป็นวิธีลัดสั้นที่สุด และตรงกับที่ท่านได้ปฏิบัติมา นอกจากนั้น หลังจากพระเณรทำวัตรเย็นเสร็จแล้ว หลวงปู่จะให้พระขึ้นธรรมาสน์ และอ่านพระธรรมเทศนาของเจ้าพระคุณพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (สิริจนฺโท จันทร์) อดีตเจ้าอาวาสวัดบรมนิวาส ซึ่งหลวงปู่กล่าวว่า "พระธรรมเทศนาของท่านเจ้าคุณอุบาลีฯ เป็นธรรมที่ไม่มีวันเสื่อม ฟังได้ทุกยุคทุกสมัย" และหลวงปู่ก็ให้พระเทศน์แต่พระธรรมเทศนาของท่านเจ้าคุณอุบาลีนี้เท่านั้น หลังจากเทศน์เสร็จแล้ว หลวงปู่จะอธิบายให้พระเณรฟังอีกจนเวลาดึกมาก จึงอนุญาตให้พระเณรแยกย้ายกันไปพักผ่อนได้ ทำเช่นนี้ทุกคืนเป็นกิจวัตร ไม่ว่าจะมีพระเณรมามากหรือน้อยก็ตาม ปี พ.ศ. ๒๕๓๑ หลวงปู่หยุดการออกบิณฑบาต เพราะสังขารร่างกายไม่อำนวย ต้องงดอาหารที่แข็งและย่อยยาก ฉันแต่อาหารอ่อน โดยมีอุบาสิกาทองเพชร กมลสาร ได้เป็นผู้คอยหุงหาอาหารถวายมาตลอด จนเมื่อใกล้จะเข้าพรรษา โยมทวี นพรัตน์ ซึ่งบ้านอยู่ที่จังหวัดเชียงใหม่ มีความศรัทธาเลื่อมใส ได้ขอนิมนต์ให้หลวงปู่ไปจำพรรษาที่บ้านของตนหลังหนึ่ง ที่จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งเป็นบ้านหลังใหญ่ และไม่มีคนอยู่ ปกติหลวงปู่จะไม่ชอบอยู่ที่ไหนนานๆ ต้องการเปลี่ยนสถานที่อยู่แล้ว จึงรับนิมนต์ และพาสามเณร ๓ รูป และอุบาสิกาทองเพชร กมลสาร แผนกครัว ไปจำพรรษาที่จังหวัดเชียงใหม่ จนกระทั่งใกล้จะออกพรรษา หลวงปู่เกิดอาพาธหนัก เดินไม่ไหว โยมทวี นพรัตน์ จึงส่งหลวงปู่เข้ารักษาตัวที่โรงพยาบาลในกรุงเทพฯ จนอาการดีขึ้น คณะศิษย์จึงนิมนต์กลับวัดป่าวิทยาลัย [ กลับขึ้นบน ] เลือกอ่านตามหัวข้อ [ ชาติกำเนิด และอุปนิสัย ] [ อุปสมบท ] [ วัดยม บางบาล ] [ พบหลวงปู่มั่น ] [ สร้างวัดที่ ๑ วัดป่าบ้านภู่ ] [ บุกเบิกวัดใหญ่ชัยมงคล ] [ สร้างวัดที่ ๒ วัดแพร่ธรรมาราม ] [ สร้างวัดที่ ๓ วัดราชายตนบรรพต ] [ สร้างวัดที่ ๔ วัดป่าวิทยาลัย ] [ ละสังขาร ] ละสังขาร เช้ามืด ๓๐ มกราคม ๒๕๓๖ ในพรรษาต่อๆ มา หลวงปู่มักจะปรารภกับพระ - เณร อยู่เสมอว่า "คนเราเกิด แก่ เจ็บ ตาย นี้เป็นของธรรมดา ถ้าเราพิจารณาเห็นความเป็นธรรมดาแล้ว เราก็จะไม่กลัว ไม่ดิ้นรน" และท่านได้สั่งเสียไว้ล่วงหน้าว่า "เมื่อผมตายแล้ว ไม่ต้องฉีดยาศพ ไม่ต้องเผา ให้เก็บศพไว้บนเขาวัดป่าวิทยาลัยนี้ โดยสร้างเจดีย์ที่เก็บไว้" เพราะอาศัยเหตุนี้ได้มีคุณเอมอร ลิขิตอิทธิรักษ์ ได้เริ่มตั้งกองทุนไว้ ๒๐๐,๐๐๐ บาท ต่อมาจึงมีศิษยานุศิษย์ที่มีศรัทธาเลื่อมใส ทั้งใกล้และไกล ได้ร่วมกันบริจาคทรัพย์ สร้างเจดีย์เก็บสรีระและบริขารรูปทรง ๙ เหลี่ยมขึ้นมา และสร้างแล้วเสร็จในวันที่ ๙ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๓๔ ในวันทำบุญอายุครบรอบ ๘๖ ปี ในวันที่ ๖ เดือนเมษายน ปี พ.ศ. ๒๕๓๕ นั้น หลังจากเสร็จงานแล้ว หลวงปู่มีอาการยอกขึ้นในท้อง เดือนต่อมา เมื่อหายจากอาการยอกแล้ว ก็อาพาธมาตลอด ต้องเข้าโรงพยาบาลในกรุงเทพฯ และพักฟื้นที่บ้านของลูกศิษย์หลายแห่ง เช่น บ้านของคุณสมบุญ กล้าอาษา เขตบางขุนเทียน กรุงเทพฯ บ้านคุณทรงตระกูล งามสมภาค หลานของหลวงปู่ ที่จังหวัดนนทบุรี และบ้านคุณไพศาล คุณปราณี กลกิจ ที่จังหวัดราชบุรี เป็นต้น วันที่ ๑๙ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๓๕ ลูกศิษย์ได้พาท่านไปพักอยู่ที่บ้านของคุณสมบุญ กล้าอาษา จนกระทั่งวันที่ ๒๔ มกราคม พ.ศ.๒๕๓๖ หลังจากที่ท่านดูมีอาการแข็งแรงขึ้น และสามารถเทศนาธรรมได้เสียงดังมากมาหลายวันแล้ว ท่านก็หยุดเทศนา และนอนเฉยๆ ในเวลากลางคืน ท่านเริ่มมีอาการอาพาธอีก และอาการหนักขึ้นเรื่อยๆ ไม่ฉันอาหารและมีอาการกระสับกระส่าย คณะศิษย์จึงพาท่านเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลพญาไท ๒ ในวันที่ ๒๗ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๖ หลังจากนั้นอีก ๓ วัน ในเวลา ๐๕.๐๐ น เช้ามืดของวันที่ ๓๐ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๖ เครื่องจักรคือหัวใจดวงหนึ่ง ซึ่งเริ่มต้นครั้งแรกเมื่อราว ๘๗ ปีที่แล้ว และทำงานมาอย่างซื่อสัตย์ไม่เคยหยุดพักเลยแม้แต่นาทีเดียว ก็มาหยุดทำงานลงแล้วตลอดกาล หลวงปู่ได้มรณภาพลงแล้วด้วยอาการสงบ แพทย์วินิจฉัยแล้ว ลงความเห็นว่าหลวงปู่หัวใจล้มเหลว ความเศร้าโศกได้เกิดมีขึ้นในจิตใจของศิษย์ ทุกๆ คน ทั้งๆ ที่ทำใจไว้แล้วว่า จะต้องมาถึงวันนี้แน่นอน ความเกิด ความแก่ ความเจ็บ ความตาย ความพลัดพรากจากของรักทั้งหลาย เป็นพระธรรมเทศนาที่หลวงปู่ได้แสดงให้เห็นเป็นครั้งสุดท้าย เพื่อเป็นเครื่องเตือนศิษย์ทั้งหลายว่า จงอย่าเป็นคนประมาท ความตายไม่เว้นใครเลยแม้สักคนเดียว จงเร่งหาธรรมอันเป็นที่พึ่งของตนเสีย ดังที่หลวงปู่ได้ทำเป็นตัวอย่าง และวางแผนที่ไว้ให้แล้ว เร่งเดินเถิดเราทั้งหลาย ก่อนที่จะสายเกินไป [ กลับขึ้นบน ]

ทำบุญกับวัดใหญ่ฯ

Thu, 16 Aug 2012 10:45:37 +0700

ร่วมทำบุญกับวัดใหญ่ชัยมงคล มั่นใจศรัทธา บูชาเกิดผล ขอเชิญที่วัด ทำบุญด้วยตัวท่านเอง แต่หากไม่สะดวก สามารถโอนเข้าบัญชีได้ ดังนี้ ธนาคาร สาขา ชื่อบัญชี ประเภท เลขที่บัญชี ธนชาต อยุธยา วัดใหญ่ชัยมงคล ออมทรัพย์ 343-2-30834-9 โอนแล้วกรุณาแจ้งรายละเอียดมาที่ info@watyaichaimongkol.net เพื่อจัดส่งอนุโมทนาบัตรให้ท่านต่อไป . ททมาโน ปิโย โหติ ผู้ให้ย่อมเป็นที่รัก องฺ. ปญฺจก. ๒๒/๔๔

บวชพระที่วัดใหญ่ฯ

Sat, 09 Jan 2010 10:21:21 +0700

ระเบียบการขออุปสมบท วัดใหญ่ชัยมงคล พระครูพิสุทธิ์บุญสาร ( แก่น ปุญฺญสมฺปนฺโน ) เจ้าอาวาส พระอุปัชฌาย์ ติดต่อพระอุปัชฌาย์ ขออุปสมบทล่วงหน้า อย่างน้อย ๒ สัปดาห์ หลักฐานในการขออุปสมบท ( ต้องส่งก่อนวันอุปสมบทอย่างน้อย ๕ วัน ) สำเนาบัตรประชาชน สำเนาทะเบียนบ้าน หนังสือรับรองจากอำเภอ หรือสำนักงาน เขต ที่ตนอยู่ ใบรับรองแพทย์จากโรงพยาบาล ( ตรวจก่อนอุปสมบทไม่เกิน ๑ สัปดาห์ ) ๑ ชุด ๑ ชุด ๑ ชุด ๑ ชุด คุณสมบัติผู้อุปสมบท เป็นชาย อายุไม่ต่ำกว่า ๒๐ ปีบริบูรณ์ ได้รับการอนุญาตจากมารดาบิดา เป็นสุภาพชนมีความประพฤติดี ไม่มีความประพฤติเสียหาย เช่น ติดสุรา ยาเสพติด ไม่เป็นคนจรจัด อ่านและเขียนหนังสือภาษาไทยได้ ไม่เป็นผู้มีทิฏฐิวิบัติ ไม่เป็นคนล้มละลาย หรือมีหนี้สินผูกพัน ปราศจากบรรพชาโทษ มีร่างกายสมบูรณ์อาจบำเพ็ญสมณกิจได้ ไม่เป็นคนชรา ไร้ความสามารถ หรือทุพพลภาพพิกลพิการ มีสมณบริขารครบถ้วนถูกต้องตามพระธรรมวินัย สามารถกล่าวคำขอบรรพชาอุปสมบท ( แบบ “เอสาหังฯ” ) ได้ด้วยตนเอง อย่างถูกต้องไม่วิบัติ ลักษณะต้องห้ามของผู้อุปสมบท เป็นผู้ทำความผิด หลบหนีอาญาแผ่นดิน เป็นผู้หลบหนีราชการ เป็นผู้ต้องหาในคดีอาญา เป็นผู้เคยถูกตัดสินจำคุก ฐานเป็นผู้ร้ายสำคัญ เป็นผู้ถูกห้ามอุปสมบทเด็ดขาดตามพระวินัย เป็นผู้มีโรคติดต่ออันน่ารังเกียจ เช่น วัณโรคระยะอันตราย ติดเชื้อ HIV เป็นผู้พิการจนไม่สามารถปฏิบัติกิจพระศาสนาได้ อธิบายรูป งานอุปสมบทในวัดใหญ่ชัยมงคล ถ่ายเมื่อ ๑๕ มิถุนายน ๒๕๔๖ ดาวน์โหลด ใบสมัคร คำขอ ( คำขานนาค ) ขั้นตอนในพิธี

ธรรมยุตกับมหานิกาย

Mon, 03 Nov 2008 17:54:19 +0700

ความแตกต่างระหว่างธรรมยุตกับมหานิกาย นายธนวรรธน์ มานะทัต ( ทิดแทน ) ' ธรรมยุติกับมหานิกาย เหมือนต่างกันอย่างไร ? ' คำถามนี้ยาก เพราะมันมีหลายระดับครับ ถ้าตอบแบบธรรมดาก็ 1. สีจีวรต่างกัน มหานิกายจะห่มสีส้มทอง แต่ธรรมยุติจะห่มสีเข้ม ที่เรียกว่า สีแก่นขนุน แต่เดี๋ยวนี้ แยกออกมาอีกหลากหลาย มีทั้งแก่นทอง แก่นกรัก แก่นแดงพระป่า ฯลฯ แต่ความต่างอันนี้ก็ไม่จำเป็น อีกแล้วครับ เพราะอย่างสายหลวงพ่อชา พระอาจารย์สุรศักดิ์ เองก็เป็นมหานิกาย ที่ห่มจีวรสีธรรมยุติ อีกประการหนึ่งที่ทำให้สังเกตุยากในพิธีหลวง คือ สงฆ์สองนิกาย จะใช้จีวรสีพระราชนิยม (ที่เรียกบิดเบือนไปว่า สีพระราชทาน) เป็นสีกลางระหว่างสองนิกายครับ เพื่อความเป็นกลุ่มก้อนเดียวกันเมื่อประชุมพร้อมกัน และไม่ทำให้เกิดความแตกแยกด้วยครับ เกร็ด : เล่า ว่าสายพระป่าใช้สีจีวรออกแดง เพราะหลวงปู่มั่นท่านสงสัยว่าในสมัยพุทธกาล พระครองจีวรสีอะไรกัน และสีนี้ก็ปรากฏในสมาธิของท่าน จึงใช้ต่อๆกันมาเป็นอาจาริยวาสครับ ประสบการณ์ : ขณะ ที่บวชอยู่ทราบว่าพระป่าท่านจะไม่ค่อยซักจีวรกัน เพราะใช้ด้วยความระมัดระวัง และด้วยข้อจำกัดของการอยู่ป่า ท่านจึงมักครองซักระยะ แล้วใช้ต้มจีวร พร้อมแก่นขนุน หรือสีสังเคราะห์ครับ สีย้อมจีวรนี่คนนึกไม่ถึงกัน จึงไม่ค่อยได้ถวาย ขอแนะนำสีตรากิเลนครับ เพราะจะติดดี ใช้อัตราส่วน สีเหลืองทอง 2 กระป๋อง ต่อสีกรัก(สีอัลโกโซน) 1 กระป๋อง และบวกด้วยสีแดงนิดหน่อย ต่อจีวรหนึ่งผืนครับ ใครอยากถวายของหาได้ยาก งานนี้ได้เลย โมทนาด้วยครับ 2. ครองจีวรต่างกัน มหานิกายมักจะห่มดอง โดยสังเกตุได้ว่าจะพันผ้ารัดอกทับสังฆาฏิ และมือสองข้างเป็นอิสระ โดยเฉพาะในงานพิธีการ นอกจากนั้น ก็ จะมีการห่มมังกร โดยหมุนผ้าลูกบวบทางขวาเวลาออกนอกวัด ส่วนเมือถึงเวลาทำสังฆกรรมจะคาดผ้าที่หน้าอก และมีผ้าสังฆาฏิพาดที่ไหล่ซ้าย แต่เหลือน้อยวัดแล้ว เช่นที่วัดสะเกศ เป็นต้น ส่วนธรรมยุติ จะห่มลูกบวบ โดยม้วนๆๆ ใส่ไว้ใต้รักแร้ข้างซ้าย เวลางานพิธีก็เพียงพันผ้ารัดอกทับไปเลย บางทีเรียกกันลำลองว่าห่มดองธรรมยุติ แต่เดี๋ยวนี้ความต่างน้อยลงเพราะ มีพระบัญชาของสมเด็จพระมหาสมณะเจ้ากรมพระวชิรญาณวโรรส ให้พระภิกษุทั่วสังฆมณฑลห่มผ้าตามแบบของธรรมยุติกนิกายทั้งหมด อีก ประการที่เหมือนกันคือ พระไทยจะห่มคลุมไหล่ทั้งสองข้างเมื่ออยู่นอกวัด และลดไหล่ซ้ายยามอยู่ในวัด ซึ่งแตกต่างจากของพม่าที่ทำตรงข้ามกัน 3. ปัจจัย อย่างที่ทราบกันว่า พระธรรมยุตินั้นจะไม่จับปัจจัย แต่สามารถรับใบโมทนาบัตรได้ ส่วนพระมหานิกายนั้น ไม่ถือในข้อนี้ ในหนังสือบูรพาจารย์เล่าว่า หลวงปู่มั่น เคยออกปากไล่พระอาคันตุกะ เพราะนำอสรพิษติดตัวมาด้วย ตอนแรกพระท่านก็งง แต่นึกออกภายหลังว่านำเงินติดใส่ย่ามมาด้วย ดร. สนอง วรอุไร ท่านสรุปว่าสองนิกายรับเงินได้ เพียงแต่มีวิธีคนและแบบเท่านั้นครับ แต่ก็ยังมีข้อยกเว้นนะครับ พระบางรูปท่านถือเรื่องเงินว่า เป็นเรื่องที่ท่านจะไม่เข้าไปยุ่งเกี่ยวเลย อย่าง ที่วัดมเหยงคณ์มีพระอาจารย์ที่ผมและทิดทั้งหลายนับถือมากท่านหนึ่ง ท่านไม่รับถวายปัจจัย ไม่ว่าในรูปแบบใดและข้าวของใดๆทั้งสิ้น นอกจากจำเป็นจริงๆ ท่านเป็นมหาเปรียญ ๗ ประโยค ผู้แตกฉานในพระไตรปิฏก แต่เร่งความเพียรในการภาวนา และอยู่อย่างเรียบง่ายยิ่งนัก เป็นพระสุปฏิปัณโณที่แท้จริง และสอนจริงทั้งทฤษฏี และ ปฏิบัติ แต่จะหาตัวยาก เพราะท่านมักออกธุดงค์ไปตามที่ต่างๆโดยเดินไป และไม่อาจติดต่อได้ ขอออกนามท่าน 'พระอาจารย์มหาสุชาติ สุชาโต' ด้วยความเคารพเหนือเกล้า (จิตตอนนี้นึกถึงพระมหากัสปะผู้เป็นเลิศในธุดงควัตร) แต่ การจับปัจจัย รับปัจจัยหรือไม่ ไม่อาจบ่งชี้ว่าท่านใดบริสุทธิ์หรือไม่นะครับ เพราะเป็นเพียงการแสดงออกของกายบัญญัติ มิใช่เจตนาปรมัตถ์ เช่นที่หลวงปู่แหวนเอาแบ๊งค์ห้าร้อยมามวนบุหรี่สูบ พระธรรมยุติสายป่าเองก็ปรับท่านอาบัติมิได้ โดยหลวงตามหาบัวท่านรับรองไว้ 4. ฉันในบาตร กริยานี้บางท่านก็ว่าเป็นข้อต่างของสองนิกาย เพราะธรรมยุติมักจะฉันในบาตร แต่พระมหานิกายรับบาตรแล้วแยกฉันในจาน ข้อนี้ก็ตอบยากเพราะมีวัดธรรมยุติที่ไม่ใช่สายป่าบางวัดก็ฉันในจาน และพระมหานิกายบางรูปที่ถือธุดงควัตรข้อนี้ก็ฉันแต่ในบาตร เกร็ด : ถ้าจะนำบาตรไปถวายพระป่า ควรเลือกปากกว้างซัก 9 นิ้ว และไม่มีขอบเพื่อกันเศษอาหารเข้าไปติดบูดเน่าได้นะครับ 5. การรับบาตร และเก็บอาหาร พระสายป่าท่านจะเคร่งเรื่องนี้ครับ ว่ารับเฉพาะของที่ฉันได้ทันที ดังนั้นจะไม่รับของแห้งพวกข้าวสาร หรือของที่ฉันไม่ได้เช่น แปรงสีฟัน ใส่ในบาตร แม้เป็นเพียงการรับเชิงสัญลักษณ์ เช่นตักบาตรปีใหม่ ท่านจะเสี่ยงให้ถวายกับมือแทน หรือ ถวายเป็นสังฆทานกองรวมไป และ ก็จะไม่เก็บอาหารพ้นกาล เช่น อาหารทั่วไป ถึงเที่ยง น้ำปานะ หนึ่งวัน เภสัชห้า (น้ำผึ้ง น้ำอ้อย น้ำตาล เนยใส เนยข้น)เจ็ดวัน พ้นนี้ไปท่านไม่เก็บในกุฏิ แม้ไว้ให้ญาติโยม และไม่มีการนำมาประเคนใหม่ แต่ก็ไม่ใช่พระทั้งหมดที่ทำตามข้อวัตรนี้ และผู้ที่ถือตามนี้ก็มีทั้งสองนิกายด้วยเช่นกัน เกร็ด : พระอาจารย์เปลี่ยนท่านห่วงโยมว่าจะไม่เข้าใจเรื่องนี้ เลยเมตตาเขียนไว้เป็นคู่มือการถวายของพระครับพุทธศาสนิกชนควรอ่านทำความเข้าใจนะครับ หนังสือมีคุณค่ามากๆเล่มนึง 6. พระธรรมยุติไม่ทำสังฆกรรมร่วมกับพระมหานิกายครับ เช่น การลงอุโบสถ อย่างที่หลวงปู่มั่นให้หลวงปู่ชาทำ คือ มาบอกบริสุทธิ์ กับท่านหลังจากพระธรรมยุติรูปอื่นๆ ชำระศีลผ่านขั้นตอนปาฏิโมกข์เรียบร้อยแล้วจึงเห็นได้ว่า ลูกศิษย์ที่เคยเป็นสายมหานิกาย ต้องทำการญัตติ หรือบวชเป็นพระ เริ่มนับพรรษาใหม่ สรุป การ มองอย่างผิวเผินโดยการนำข้อวัตรของสองนิกายนี้มาเปรียบหาแต่ความแตกต่างกัน ทำได้ยากขึ้นทุกทีๆ เพราะมีการโน้มเข้ามาหากันมากขึ้น หรืออาจจะเกิดจาก perception ที่ตั้งไว้ผิดตั้งแต่ต้นอยู่แล้ว และ อีกอย่างการคิดในการหาข้อต่างอย่างเดียวอาจเสี่ยงให้เกิดการยึดมั่นในศรัทธา ต่อนิกายหนึ่งนิกายใด จนลืมไปว่าธรรมะของพระองค์ไม่มีแบ่งฝักแบ่งฝ่าย เพราะการแบ่งฝักแบ่งฝ่ายก็คือการมีตัวตนอยู่ในนั้น และสุดยอดของคำสอนคือการละตัวตนเพือมิให้มีกิเลสมาอาศัยเกาะได้ถึงตรงนี้ต้องกราบหลวงปู่มั่นงามๆที่เล็งเห็นในอันตรายนี้จึงห้ามมิให้ลูกศิษย์บางส่วนเช่น หลวงปู่ชาญัตติเข้าธรรมยุติครับ พระที่ดีน่านับถือ พระที่เป็นพระอริยะเจ้า พระที่นำสัตว์พ้นทุกข์ มีอยู่ในทุกๆนิกาย ที่มีการรู้ทุกข์ ละสมุทัย แจ้งนิโรธ เจริญมรรค ใช่ไหมครับ ทิดแทน พ.ศ.๒๕๕๑ [ กลับขึ้นบน ]

บวชชี ชีพราหมณ์

Mon, 03 Jan 2011 16:35:36 +0700

บวชชี ชีพราหมณ์ รักษาศีล ๘ ระเบียบการขอบวชชี และชีพราหมณ์ วัดใหญ่ชัยมงคล ๑. การบวชเป็นแม่ชี ( ปลงผม ) ต้องติดต่อขออนุญาตกับหัวหน้าสำนักแม่ชีเท่านั้น ( อายุเกิน ๖๐ ไม่รับบวช ) ๒. การบวชชีพราหมณ์ ( ไม่ปลงผม ) ต้องติดต่อล่วงหน้าอย่างน้อย ๓ วัน ถ้าช่วงเทศกาล ต้องติดต่อล่วงหน้า ๑๕ วัน ๓. โปรดติดต่อ โทรศัพท์ 08 1479 0603 ( แม่ชีสมพร หรือแม่ชีผึ้ง ) หรือ e-mail: info@watyaichaimongkol.net ๔. การเตรียมตัวบวช ๔.๑ ท่องคำขอบวช และศีล ๘ ให้คล่อง ๔.๒ ชุดแม่ชีต้องเตรียมมาเอง ๔.๓ ของใช้ส่วนตัว ที่นอน หมอน เสื่อ ต้องนำมาเอง ๕. วันบวช นำสำเนาบัตรประชาชน ทะเบียนบ้าน มาลงทะเบียน และเตรียมดอกไม้ ธูป เทียน ถวายพระพิธี ๕ ชุด ชุดบวชชี ๑. เสื้อขาวแขนยาวต่อไหล่ ๒. ผ้าถุงขาว ๓. เสื้อชั้นในแขนเดียว ( เสื้อชั้นในแม่ชี ) ๔. เข็มขัดหนัง หรือพลาสติก ๕. เข็มกลัดขนาดกลาง สำหรับติดผ้าสไบ ๖. กางเกงสลีฟ หรือ กระโปรงชั้นใน ข้อห้าม และข้อควรปฏิบัติ ๑. ห้ามออกนอกวัด ๒. ห้ามเดินหรือยืนดื่มเครื่องดื่ม หรือเคี้ยวของขบเคี้ยว ๓. ห้ามคุยเสียงดัง เดินให้สำรวม ๔. ห้ามพกโทรศัพท์ขณะทำวัตรสวดมนต์ หรือปฏิบัติพระกรรมฐาน ๕. การฟังเทศน์ ควรนั่งประนมมือด้วยอาการสำรวม ศีล ๘ สำหรับผู้ถือบวช[1] ศีล ๘ หรือ อัฏฐศีล (การรักษาระเบียบทางกายวาจา, ข้อปฏิบัติในการฝึกหัดกายวาจาให้ยิ่งๆ ขึ้นไป — the Eight Precepts; training rules) ๑. ปาณาติปาตา เวรมณี (เว้นจากการทำชีวิตสัตว์ให้ตกล่วงไป — to abstain from taking life) ๒. อทินฺนาทานา เวรมณี (เว้นจากการถือเอาของที่เขามิได้ให้ด้วยอาการแห่งขโมย — to abstain from taking what is not given) ๓. อพฺรหฺมจริยา เวรมณี (เว้นจากกรรมอันมิใช่พรหมจรรย์, เว้นจากการประพฤติผิดพรหมจรรย์ คือร่วมประเวณี — to abstain from unchastity) ๔. มุสาวาทา เวรมณี (เว้นจากการพูดเท็จ — to abstain from false speech) ๕. สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา เวรมณี (เว้นจากน้ำเมา คือ สุราและเมรัยอันเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท — to abstain from intoxicants causing heedlessness) ๖. วิกาลโภชนา เวรมณี (เว้นจากการบริโภคอาหารในเวลาวิกาล คือตั้งแต่เที่ยงแล้วไป จนถึงรุ่งอรุณของวันใหม่ — to abstain from untimely eating) ๗. นจฺจคีตวาทิตวิสูกทสฺสนมาลาคนฺธวิเลปนธารณมณฺฑนวิภูสนฏฺฐานา เวรมณี (เว้นจากการฟ้อนรำ ขับร้อง บรรเลงดนตรี ดูการละเล่นอันเป็นข้าศึกต่อพรหมจรรย์ การทัดทรงดอกไม้ ของหอม และเครื่องลูบไล้ ซึ่งใช้เป็นเครื่องประดับตกแต่ง — to abstain from dancing, singing, music and unseemly shows, from wearing garlands, smartening with scents, and embellishment with unguents) ๘. อุจฺจาสยนมหาสยนา เวรมณี (เว้นจากที่นอนอันสูงใหญ่หรูหราฟุ่มเฟือย — to abstain from the use of high and large luxurious couches) คำสมาทาน ให้เติม สิกฺขาปทํ สมาทิยามิ ต่อท้ายทุกข้อ แปลเพิ่มว่า ข้าพเจ้าขอสมาทานสิกขาบท คือเจตนางดเว้นจาก... หรือ ข้าพเจ้าขอถือข้อปฏิบัติในการฝึกตนเพื่องดเว้นจาก... ศีล ๘ นี้ สมาทานรักษาพิเศษในวันอุโบสถ เรียกว่า อุโบสถ (the Observances) หรือ อุโบสถศีล (precepts to be observed on the Observance Day) หมายเหตุ: [1] จากพจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม พระธรรมปิฎก ป.อ.ปยุตฺโต อธิบายรูป 1. ชีพราหมณ์น้อย ปฏิบัติพระกรรมฐาน ภาคกลางวัน ถ่ายในงานบรรพชาสามเณร และบวช สีลจาริณีภาคฤดูร้อน พ.ศ. ๒๕๕๐ 2. ชีพราหมณ์น้อย ปฏิบัติพระกรรมฐาน ภาคกลางคืน ถ่ายในงานบรรพชาสามเณร และบวช สีลจาริณีภาคฤดูร้อน พ.ศ. ๒๕๕๐ ดาวน์โหลด ใบสมัคร ระเบียบการ คำขอบวช

บุคคลสำคัญของวัด

Tue, 17 Feb 2015 09:55:11 +0700

บุคคลสำคัญของวัดใหญ่ชัยมงคล หลวงปู่ฉลวย สุธมฺโม พระสุปฏิปันโน ศิษย์ของหลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต สหธรรมิกของ หลวงปู่ชา สุภทฺโท ผู้เริ่มบุกเบิกวัดใหญ่ชัยมงคล ..อ่านต่อ พระครูภาวนารังสี ( เปลื้อง วิสฏฺโฐ ) ผู้สานต่อการบูรณะจนวัดใหญ่ชัยมงคล ได้ยกฐานะจากวัดร้างเป็นวัดที่มีพระภิกษุจำพรรษาจนถึงทุกวันนี้ ..อ่านต่อ พระครูพิสุทธิ์บุญสาร ( แก่น ปุญฺญสมฺปนฺโน ) เจ้าอาวาสองค์ปัจจุบัน เป็นชาว อ.วิเชียรบุรี จ.เพชรบูรณ์ วิทยฐานะ นักธรรมชั้นเอก ..อ่านต่อ พระครูสิริชัยมงคล (พระมหาสำรอง ชยธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาสฝ่ายสาธารณูปการ, รองเจ้าคณะอำเภอพระนครศรีอยุธยา ชาว อ.วิเชียรบุรี จ.เพชรบูรณ์ วิทยฐานะ เปรียญธรรม ๕ ประโยค นักธรรมชั้นเอก พระมหาบรรณ์ ปญฺญาธโร ผู้ช่วยเจ้าอาวาสฝ่ายการศึกษา ชาว อ.สำโรงทาบ จ.สุรินทร์ วิทยฐานะ เปรียญธรรม ๙ ประโยค นักธรรมชั้นเอก แม่ชีสมจิต ควรเลี้ยง หัวหน้าสำนักแม่ชีวัดใหญ่ชัยมงคล วิทยฐานะ ธรรมศึกษาเอก ..อ่านต่อ ใจใส เป็นใจบุญ ใจขุ่น เป็นใจบาป - พระครูภาวนารังสี ( เปลื้อง วิสฏฺโฐ ) [ กลับขึ้นบน ]

ประวัติวัดใหญ่ชัยมงคล

Tue, 17 Feb 2015 09:52:59 +0700

ประวัติวัดใหญ่ชัยมงคล พระมหานัธนิติ สุมโน* เลือกอ่านตามหัวข้อ [ ก่อเกิดคณะป่าแก้ว ] [ วัดเจ้าพระยาไทยคณะป่าแก้ว ] [ พระเจดีย์ชัยมงคล ] [ ผู้สร้างวัดป่าแก้ว ] [ ผู้สร้างวัดใหญ่ชัยมงคล ] [ ย้อนมองกลับหลัง ] [ วัดใหญ่ชัยมงคลในปัจจุบัน ] กำเนิดวนวาสี อนิจจังของพุทธศาสนาในลังกาทวีป ใน พ.ศ. ๒๗๕ พระเจ้าอโศกมหาราชได้ราชาภิเษกเป็นพระเจ้าราชาธิราชปกครองมคธราษฎร์ทรงเลื่อมใสศรัทธาในพระพุทธศาสนาเป็นอย่างยิ่งและทรงทำนุบำรุงพระภิกษุสงฆ์ในพระพุทธศาสนายิ่งกว่านักบวชในศาสนาอื่นๆ ทำให้นักบวชนอกพระพุทธศาสนาที่เรียกว่า “เดียรถีย์”ปลอมตนเข้าบวชเป็นพระภิกษุด้วยหวังลาภสักการะเป็นอันมาก จนเกิดแตกสามัคคีเพราะรังเกียจกันในหมู่สงฆ์ จึงมีการไต่สวนและกำจัดพวกเดียรถีร์ออกเสียจากภิกษุภาวะ พระสงฆ์ที่ทรงธรรมวินัยโดยถ่องแท้ได้พร้อมกันทำตติยสังคายนา ที่เมืองปาตลีบุตร มี พระโมคคลีบุตรติสเถระ เป็นประธาน ในพระราชูปถัมภ์ของ พระเจ้าอโศกมหาราช หลังจากทำตติยสังคายนาแล้วได้จัดส่งพระเถรานุเถระไปสั่งสอนพระพุทธศาสนาในนานาประเทศ ๙ สายด้วยกัน คือ ๑. พระมัชฌันติก ไปประเทศกัสมิระ และคันธาระ(แคว้นแคชเมียร์ และอาฟฆานิสถาน) ๒. พระมหาเทว ไปมหิสมณฑล (ไมสอ) ๓. พระรักขิต ไปวนวาสีประเทศ (เหนือบอมเบข้างใต้) ๔. พระธรรมรักขิต ไปอปรันตกประเทศ (ชายทะเลเหนือบอมเบ) ๕. พระมหาธรรมรักขิต ไปมหารัฐประเทศ (ห่างบอมเบไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ) ๖. พระมหารักขิต ไปโยนกโลกประเทศ (อยู่ในเปอร์เชีย) ๗. พระมัชฌิม ไปหิมวันตประเทศ (ในหมู่เขาหิมาลัย) ๘. พระโสณะ และ พระอุตตระ ไปสุวรรณภูมิประเทศ (ไทย) ๙. พระมหินทเถระ ไปลังกาทวีป ในลังกาทวีปการพระพุทธศาสนาได้เจริญรุ่งเรืองเป็นอย่างยิ่งทั้งนี้โดยความอุปการะช่วยเหลือของ พระเจ้าอโศกมหาราช อย่างไรก็ดี เมื่อเวลาล่วงไปลังกาทวีปได้ถูกพวกทมิฬ ซึ่งเป็นชนชาติหนึ่งอยู่ตอนใต้ปลายแหลมชมพูทวีปมาแต่เดิมรุกราน และมีอำนาจเหนือลังกาทวีปหลายครั้งประการหนึ่ง การแย่งราชสมบัติรบราฆ่าฟันกันเองประการหนึ่ง ทำให้การพระพุทธศาสนาในลังกาทวีปปั่นป่วน และแตกแยกเป็นหลายลัทธิ และบางทีก็เสื่อมลงถึงที่สุด จนไม่มีพระเถระสำหรับบวชกุลบุตร และสืบพระศาสนา ต้องส่งทูตไปขอพระเถระจากต่างประเทศ เข้าไปบวชกุลบุตรเป็นหลายครั้ง รวมทั้งประเทศไทยด้วย ในระหว่าง พ.ศ. ๑๘๙๐-๑๙๒๙พระพุทธศาสนาเสื่อมลงอย่างมาก เพราะเกิดพวกอลัชชี ถึงกับต้องชุมนุมสงฆ์ชำระและกำจัดภิกษุอลัชชีหลายคราว เหตุที่เกิดอลัชชีมี ๒ ประการ คือ ๑. ลังกาทวีปถือพระพุทธศาสนาก็จริง แต่ได้รับขนบธรรมเนียมอย่างอื่นมาจากชมพูทวีปด้วย โดยเฉพาะการถือชั้นวรรณะตามคติของพราหมณ์ เมื่อพระเจ้าแผ่นดินสิงหฬมีอำนาจมากก็กีดกันคนชั้นต่ำเข้าบวชเป็นพระภิกษุสงฆ์ ครั้นอำนาจของพระเจ้าแผ่นดินสิงหฬเสื่อมทราม คนชั้นต่ำก็เข้าบวชมาก ผู้ดีบวชน้อยลง ๒. ระหว่าง พ.ศ. ๔๓๙-พ.ศ. ๔๕๕ พระเจ้าวัฏคามินีอภัย เสียราชธานีแก่พวกทมิฬ เที่ยวหลบหนีอยู่ในมลัยประเทศ ไม่มีพระราชทรัพย์ทำนุบำรุงพระสงฆ์ จึงทรงอุทิศที่ดินพระราชทานแทนเรียกว่า “ที่กัลปนา” (นับเป็นครั้งแรก) ให้ราษฎรซึ่งอาศัยได้ผลประโยชน์จากที่ดินนั้น ทำการอุปการะตอบแทนแก่พระสงฆ์ จึงเป็นราชประเพณีสืบต่อมา เมื่อคน ชั้นเลวเข้าบวชมากขึ้น พระภิกษุพวกนี้ก็ขวนขวายหาลาภสักการจากที่ดินเลี้ยงตน ถึงกับเอาลูกหลานบวชไว้สำหรับครองอารามอย่างรับมรดก การบำเพ็ญกิจแห่งสมณะตามพระธรรมวินัยก็หย่อนยาน ด้วยเหตุ ๒ ประการดังกล่าว จึงเกิดพระสงฆ์พวกหนึ่งเรียกว่า “วนวาสี” ซึ่งถือความสันโดษ ไม่ข้องแวะต่อการแสวงหาลาภสักการมาบำรุงรักษาอาราม ปรากฏในตอนหลังๆ ว่า ชาวลังกาทวีปนับถือพระสงฆ์ฝ่ายวนวาสีมาก แต่พระภิกษุฝ่ายคามวาสีที่ดีก็คงมีจึงนิยมเป็นสงฆ์ ๒ ฝ่ายวนวาสี ก็คือ อรัญวาสี นั่นเอง และเป็นแบบอย่างมาถึงประเทศไทยเราด้วย [ กลับขึ้นบน ] เลือกอ่านตามหัวข้อ [ กำเนิดวนวาสี ] [ วัดเจ้าพระยาไทยคณะป่าแก้ว ] [ พระเจดีย์ชัยมงคล ] [ ผู้สร้างวัดป่าแก้ว ] [ ผู้สร้างวัดใหญ่ชัยมงคล ] [ ย้อนมองกลับหลัง ] [ วัดใหญ่ชัยมงคลในปัจจุบัน ] ก่อเกิดคณะป่าแก้ว จากลังกาทวีป สู่สยามประเทศ เมื่อได้มีการกำจัดพวกอลัชชีแล้ว คงจะได้มีการวางระเบียบแบบแผนสังฆมณฑลเรียบร้อยขึ้น จนกิตติศัพท์เลื่องลือมาถึงประเทศไทย มอญ เขมร และลานนาไทย จึงมีพระภิกษุพากันออกไปบวชแปลงเป็นพระสงฆ์ใน สิงหฬนิกาย กันมาก หนังสือตำนานโยนก ว่า[1] "เมื่อราวปีขาล จุลศักราช ๗๘๔ พ.ศ ๑๙๖๕ ตรงในสมัยเมื่อสมเด็จพระอินทราชาธิราชที่ ๑ ครองราชย์สมบัติ ณ กรุงศรีอยุธยา มีพระภิกษุทางประเทศนี้หมู่หนึ่ง หัวหน้าเป็นพระมหาเถรชาวเชียงใหม่ ๗ รูป ชื่อพระธรรมคัมภีร์ ๑ พระเมธังกร ๑ พระญาณมังคละ ๑ พระสีลวงศ์ ๑ พระสาริบุตร ๑ พระรัตนากร ๑ พระพุทธสาคร ๑ เป็นพระมหาเถรชาวกรุงศรีอยุธยา ๒ รูป ชื่อพระพรหมมุนี ๑ พระโสมเถร ๑ เป็นพระมหาเถรชาวกรุงกัมพูชา ชื่อพระญาณสิทธิ์รูป ๑ พระภิกษุบริษัทเป็นอันมากพากันออกไปเมืองลังกา ไปอุปสมบทแปลงเป็นสิงหฬนิกาย ณ อุทกเขปสีมาที่แม่น้ำกัลยาณี ในสำนักพระวันรัตมหาเถร เมื่อ ณ วันเสาร์ ขึ้น ๑๒ ค่ำ เดือน ๘ อุตราสาฒ ปีมะโรง จุลศักราช ๗๘๖ พ.ศ. ๑๙๖๗ แล้วศึกษาธรรมวินัยอยู่ในลังกาทวีปอยู่หลายปี เมื่อกลับมาได้นิมนต์พระมหาเถรชาวลังกามาด้วย ๒ รูป ชื่อพระมหาวิกรมพาหุ รูป ๑ พระอุดมปัญญา รูป ๑ มาขึ้นที่กรุงศรีอยุธยาก่อน แล้วแยกย้ายกันไปเที่ยวตั้งนิกายลังกาขึ้นอีกนิกายหนึ่ง เรียกว่า วันรัตนวงศ์ แปลเป็นภาษาไทยเรียกว่า คณะป่าแก้ว (ชาวเชียงใหม่เรียกว่า ป่าแดง)" แต่ก็ยังมีความเห็นที่แตกต่างกันเช่น ในพระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา ว่า[2] "ได้ความตามหนังสือในตำนานที่ปรากฏอยู่ในเมืองเชียงใหม่ดังนี้ เชื่อได้ว่าพระสงฆ์นิกายป่าแก้วมีขึ้นครั้งนั้นเป็นปฐม แต่ความที่ปรากฏทางเมืองนครศรีธรรมราชและเมืองพัทลุง วัดนิกายป่าแก้วนี้มีในหัวเมืองแถบนั้นมาก เห็นพระสงฆ์นิกายเมืองป่าแก้วจะมาแพร่หลายทางหัวเมืองเหล่านั้นก่อน แล้วจึงขึ้นมาถึงกรุงศรีอยุธยา จึงได้เรียกพระสงฆ์คณะป่าแก้วที่ขึ้นสมเด็จพระวันรัตนว่า คณะใต้ พระสงฆ์นิกายนี้คงจะปฏิบัติเคร่งครัดทางแสดงธรรมวินัย กว่าพระสงฆ์ลังกาวงศ์ซึ่งอยู่มาแต่ก่อน จึงทำให้เจริญความเลื่อมใสกันขึ้น เมื่อในแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ" สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ทรงผนวชใน คณะป่าแก้ว เห็นจะเลื่องลือพระเกียรติยศมาก เป็นเหตุให้พระเจ้าแผ่นดินประเทศอื่น ขวนขวายการบำเพ็ญอุปถัมภกพระศาสนาเป็นพิเศษบ้าง เช่น พระรามาธิบดี (ปิฎกธร) กรุงหงสาวดี ส่งพระภิกษุสงฆ์ออกไปอุปสมบทแปลงที่ลังกา เมื่อ พ.ศ. ๒๐๑๘ เมื่อพระสงฆ์เหล่านั้นกลับเข้ามาแล้ว บังคับให้พระสงฆ์ในรามัญประเทศแปลงเป็นนิกายเดียวกันจนหมด พระเจ้าติโลกราช เมืองเชียงใหม่ก็ตั้งพิธีทำสังคายนาพระไตรปิฎก ซึ่งนับว่าเป็นครั้งที่ ๘ เมื่อ พ.ศ. ๒๐๒๐ เป็นต้น ซึ่งดูจะเนื่องมาจากการที่สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ทรงผนวชขึ้นก่อนทั้งสิ้น ยิ่งกว่านั้นยังปรากฏว่า ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๐๐๗ เป็นต้นมา ได้นำพระราชโอรส พระราชนัดดา ตลอดจนเจ้านายลูกผู้ลากมากดีบวชกันมากจนกลายเป็นธรรมเนียมสืบมา ถือกันว่าเป็นส่วนหนึ่งของการศึกษา ประเพณีบวชนี้ ได้แพร่หลายนิยมตามกันมาถึงในหมู่คนสามัญด้วย หมายเหตุ : [1] บทความเรื่องนี้ใช้อักขรวิธีตามต้นฉบับ [2] สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ, พระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา [ กลับขึ้นบน ] เลือกอ่านตามหัวข้อ [ กำเนิดวนวาสี ] [ ก่อเกิดคณะป่าแก้ว ] [ พระเจดีย์ชัยมงคล ] [ ผู้สร้างวัดป่าแก้ว ] [ ผู้สร้างวัดใหญ่ชัยมงคล ] [ ย้อนมองกลับหลัง ] [ วัดใหญ่ชัยมงคลในปัจจุบัน ] วัดเจ้าพระยาไทยคณะป่าแก้ว วัดใหญ่ชัยมงคลครั้งบรรพกาล อนึ่งพระสงฆ์ไทยที่ไปบวชแปลงที่สำนักพระวันรัตนวงศ์ในลังกา ที่เรียกเป็นภาษาไทยว่า “คณะป่าแก้ว” นั้น เมื่อเข้ามาถึงกรุงศรีอยุธยาก็ได้เข้าพักอยู่ในวัดเจ้าพระยาไทยซึ่งเป็นอรัญวาสีอยู่ก่อนแล้ว เมื่อคณะ ป่าแก้วเข้ามาก็ทำให้เพิ่มความคึกคักในการปฏิบัติธรรมกันฝ่ายนี้กันมากขึ้น วัดเจ้าพระยาไทยจึงเป็นวัดชั้นนำทางด้านอรัญวาสี พระเถระที่เป็นหัวหน้าควบคุมจึงได้นามว่า “สมเด็จพระวันรัตน” (พระพนรัตน์) ตามพระนามพระวันรัตนมหาเถระซึ่งเป็นอาจารย์ในลังกาทวีป การที่คณะ ป่าแก้วเข้ามีเมืองไทยนั้น ได้จัดเป็นคณะหนึ่งต่างหาก ผู้คนจะเลือกศึกษาได้ตามสมัครใจไม่บังคับเหมือนในเมืองมอญ ฉะนั้น ในชั้นแรกจึงเรียกชื่อวัดว่า “วัดเจ้าพระยาไทยคณะป่าแก้ว” ภายหลังจึงได้เหลือ วัดป่าแก้ว แต่อย่างเดียว อย่างไรก็ดี เนื่องจาก วัดเจ้าพระยาไทย หรือ วัดป่าแก้ว เป็นพระอารามหลวงมีพระเจ้าแผ่นดินเจ้านายเข้าทรงผนวช และเป็นที่ประกอบการพระราชพิธีบางอย่าง รวมทั้งใหญ่โตกว้างขวาง ชาวบ้านจึงได้เรียกกันว่า “วัดใหญ่” มาแต่แรกสร้าง [ กลับขึ้นบน ] เลือกอ่านตามหัวข้อ [ กำเนิดวนวาสี ] [ ก่อเกิดคณะป่าแก้ว ] [ วัดเจ้าพระยาไทยคณะป่าแก้ว ] [ ผู้สร้างวัดป่าแก้ว ] [ ผู้สร้างวัดใหญ่ชัยมงคล ] [ ย้อนมองกลับหลัง [ วัดใหญ่ชัยมงคลในปัจจุบัน ] พระเจดีย์ชัยมงคล โทษตายกลายเป็นสร้างบุญ เมื่อสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงกระทำยุทธหัตถีได้ชัยชนะพระมหาอุปราชาแห่งพม่าแล้ว ได้ทรงมีพระราชศรัทธาบูรณะปฏิสังขรณ์วัดใหญ่ขึ้นเป็นงานใหญ่ พร้อมทั้งได้ทรงสร้างพระเจดีย์ชัยมงคลเป็นเครื่องเฉลิมพระเกียรติอีกด้วย ชัยชนะในสงครามยุทธหัตถีในครั้งนั้น เป็นชัยชนะครั้งสำคัญที่สุด นับตั้งแต่ สมเด็จพระนเรศวรได้ทรงประกาศอิสรภาพของชาติไทยที่เมืองแครง เมื่อปีวอก พุทธศักราช ๒๑๒๗ หลังจากที่ประเทศไทยต้องตกอยู่ใต้อำนาจของชาติอื่นมาเป็นเวลาถึง ๑๕ ปี จึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างอนุสรณ์แห่งชัยชนะครั้งนี้ขึ้นสองแห่งเป็นพระสถูปเจดีย์ตรงที่ทรงยุทธหัตถีกับ พระมหาอุปราชา แห่งหนึ่ง และทรงสร้างพระมหาสถูปคือ พระเจดีย์ชัยมงคลขึ้นที่ วัดป่าแก้ว เป็นเหตุสำคัญ นอกจากนั้นก็ยังมีเหตุอื่น อีกด้วย สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ทรงพระนิพนธ์ไว้ในหนังสือพระราชประวัติสมเด็จพระนเรศวร ว่า “ยังมีของ โบราณอยู่บางสิ่งซึ่งชวนให้เห็นว่า เมื่อสมเด็จพระวันรัตทูลขอโทษข้าราชการแล้ว ได้ทูลแนะนำ สมเด็จพระนเรศวร ให้เฉลิมพระเกียรติที่มีชัยครั้งนั้นด้วยทรงบำเพ็ญกุศลกรรม และคงยกเรื่องประวัติพระเจ้าทุษฐคามมินีมหาราชอันมีในคัมภีร์มหาวงศ์ พงศาวดารลังกาทวีปมาทูลถวายเป็นตัวอย่าง ในเรื่องนั้นว่า "เมื่อปี พ.ศ. ๒๓๘ พวกทมิฬมิจฉาทิฎฐิยกกองทัพข้ามมาจากชมพูทวีป มาตีได้เกาะลังกาแล้วครอบครองบ้านเมืองอยู่หลายปี ทุษฐคามนีกุมาร ราชโอรสของ พระเจ้ากากะวรรณดิศ ซึ่งเป็นกษัตริย์สิงหฬพระพุทธศาสนาหนีไปอยู่บนเขา พยายามรวบรวมรี้พลยกไปตีเอาบ้านเมืองคืน ได้รบเอา พระยาเอฬาระทมิฬ ซึ่งครองเมืองลังกา ถึงชนช้างกันตัวต่อตัวที่ชานเมืองอนุราธธานี ทุษฐคามินีกุมาร มีชัยชนะฆ่า พระยาเอฬาระทมิฬ ตายกับคอช้าง ได้เมืองลังกาคืนจากพวกมิจฉาทิฏฐิ มีพระเกียรติเป็นมหาราชสืบมาในพงศาวดาร เมื่อ พระเจ้าทุษฐคามนี ทำยุทธหัตถมีชัยครั้งนั้น โปรดเกล้าฯ ให้สร้างเจดีย์ขึ้น ไว้เป็นอนุสรณ์ตรงที่ชนช้างกับ พระยาเอฬาระทมิฬ องค์หนึ่ง แล้วให้สร้างพระมหาสถูปอันมีนามว่า “มริจิวัตรเจดีย์” ขึ้นที่เมืองอนุราธบุรีอีกองค์หนึ่ง เฉลิมพระเกียรติปรากฏสืบมากว่าพันปี" สมเด็จพระ นเรศวร ทรงพระราชดำริเห็นชอบด้วย จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระสถูปเป็นอนุสรณ์ไว้ในทุ่งหนองสาหร่าย ตรงที่ทรงทำยุทธหัตถีกับพระมหาอุปราชาองค์หนึ่ง แล้วทรงสร้างพระมหาสถูปขึ้นไว้ที่วัดป่าแก้ว ขนานนามว่า “ชัยมงคลเจดีย์” อีกองค์หนึ่ง (คือพระเจดีย์พระองค์ใหญ่ที่อยู่ทางฝ่ายตะวันออกทางรถไฟ แลเห็นเมื่อก่อนเข้าเขตพระนครศรีอยุธยา)” นอกจากนั้น ยังมีอีกเหตุหนึ่งซึ่งคงจะเป็นเครื่องชักจูงพระราชหฤทัย ให้ทรงสร้างพระมหาสถูปนี้อยู่ไม่น้อย เมื่อพุทธศักราช ๒๑๑๒ พระเจ้าหงสาวดีบุเรงนอง ตีได้กรุงศรีอยุธยาในรัชกาล สมเด็จพระมหินทราธิราช ครั้งนั้นไทยได้รับความเสียหายแสนสาหัส ข้อความในพระราชพงศาวดารแสดงให้เห็นความอัปยศนี้อยู่เป็นอย่างดียิ่ง ในชัยชนะ ครั้งนั้น พระเจ้าหงสาวดีบุเรงนอง ได้ให้สร้างพระเจดีย์ใหญ่แบบมอญขึ้น ไว้เป็นอนุสรณ์ที่วัดซึ่ง สมเด็จพระราเมศวรสร้างไว้นอกพระนครทางด้านเหนือ และให้เรียกพระเจดีย์นั้นว่า “ภูเขาทอง” เป็นเหตุให้ชาวบ้านเรียกวัดนั้นว่า “วัดภูเขาทอง” ต่อมาพระเจดีย์ภูเขาทองนั้น นอกจากจะเป็นอนุสรณ์แห่งชัยชนะของพระเจ้าหงสาวดีบุเรงนองแล้ว ยังเป็นเครื่องเตือนใจคนไทยทั้งปวง ให้ระลึกถึงความอัปยศอดสูในครั้งนั้นอีกด้วย สมเด็จพระนเรศวรมหาราช จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระมหาสถูปชัยมงคลที่วัดพระยาไทย มีขนาดสูงกว่าพระเจดีย์ภูเขาทอง ทั้งนี้เพื่อจะได้เป็นเครื่องล้างความอัปยศอดสูของชาติไทย และเป็นเครื่องให้เกิดกำลังใจแก่คนไทยทั้งชาติอีกด้วย นับว่าเป็นพระบรมราโชบายอันลึกซึ้ง และมีประโยชน์ต่อชาติไทยจนตราบทุกวันนี้ พระเจดีย์ชัยมงคล จึงนับเป็นปูชนียวัตถุอันสำคัญยิ่งอย่างหนึ่งของชาติไทย เพราะเป็นนิมิตรหมายของเอกราชของชาติ เป็นเครื่องเตือนใจให้ระลึกถึงความกล้าหาญเสียสละ ที่สมเด็จพระมหาวีรราชเจ้าและวีรบุรุษของชาวไทยได้มีมาในอดีต อันเป็นผลตกทอดมาถึงคนไทยทุกคนในปัจจุบันนี้ในวิถีแห่งชีวิตทุกทาง นอกจากนั้นยังเป็นเครื่องหมายแห่งชาวไทยทั้งมวล ที่ได้ร่วมมือกันกอบกู้เอกราชของชาติและธำรงไว้ซึ่งเอกราชนั้นตลอดมา เป็นสิ่งเตือนใจให้คนรุ่นหลังได้ทำกิจการงานทั้งปวงตามหน้าที่ของแต่ละบุคคล โดยสุจริตและความพากเพียร เพื่อให้ชาติไทยนั้นได้อยู่ได้โดยเสรีและเป็นปกติสุข พระเจดีย์ ชัยมงคลนี้ยังเป็นสัญลักษณ์ แห่งการอภัยทานของ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช อันเนื่องมาจากธรรมอันประเสริฐแห่งพระพุทธศาสนา ซึ่งได้มีอิทธิพลเหนือชีวิตและความเป็นอยู่ของคนไทยมาแต่โบราณกาล จนเป็นวิสัยในจิตใจทั้งปวงถึงทุกวันนี้ พระเจดีย์ ชัยมงคล ซึ่ง สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงสร้างขึ้นที่วัดใหญ่ชัยมงคลเพื่อเป็นอนุสรณ์แห่งการที่ได้ทรงทำยุทธหัตถี ได้ชัยชนะแก่สมเด็จพระมหาอุปราชาแห่งพม่า เมื่อ พ.ศ. ๒๑๓๕ นั้น ประมาณว่ามีความสูงจากพื้นดินราว ๑ เส้น ๑๐ วาและชาวบ้านได้นำเอาชื่อวัดกับนามพระเจดีย์มาประกอบกันเรียกขานกันต่อมาว่า “วัดใหญ่ชัยมงคล” จนกระทั่งทุกวันนี้ [ กลับขึ้นบน ] เลือกอ่านตามหัวข้อ [ กำเนิดวนวาสี ] [ ก่อเกิดคณะป่าแก้ว ] [ วัดเจ้าพระยาไทยคณะป่าแก้ว ] [ พระเจดีย์ชัยมงคล ] [ ผู้สร้างวัดใหญ่ชัยมงคล ] [ ย้อนมองกลับหลัง ] [ วัดใหญ่ชัยมงคลในปัจจุบัน ] ผู้สร้างวัดป่าแก้ว ความจริงที่ยังไม่เปิดเผย เกี่ยวกับเรื่อง “วัดป่าแก้ว” นี้ สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ทรงพระนิพนธ์คำอธิบายไว้ในพระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา ได้ประทานข้อวินิจฉัยที่น่าสนใจไว้ ขอคัดมาเล่าสู่กันอ่านดังต่อไปนี้ เมื่อ สมเด็จพระนเรศวร ทรงทำยุทธหัตถีมีชัยชนะ เสด็จกลับถึงพระนครแล้ว ทรงพระพิโรธแม่ทัพนายกอง มีรับสั่งให้ปรึกษาโทษที่โดยเสด็จไปไม่ทัน ละแต่พระคชาธารสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทั้งสองพระองค์ให้เข้าไปอยู่ในท่ามกลาง ศึก จะมีโทษฉันใดลูกขุนปรึกษาโทษประหารชีวิต แต่ สมเด็จพระวันรัตน ถวายพระพรขอโทษไว้ได้ “ในพระราชพงศาวดาร ว่า สมเด็จพระวันรัตนวัดป่าแก้วถวายพระพรขอพระราชทานอภัยโทษข้าราชการไว้ ควรจะอธิบายเรื่องวัดป่าแก้วไว้ตรงนี้สักหน่อย ในคำอธิบายของข้าพเจ้าในตอนแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ กล่าวถึงเรื่องนิกายพระสงฆ์ที่เข้ามาสู่ประเทศนี้ มีเนื้อความปรากฏถึงเรื่องนิกายพระสงฆ์ซึ่งเรียกว่า คณะป่าแก้ว เพราะเหตุที่แปลงมาในสำนัก พระวันรัตนมหาเถร ในเมืองลังกา จึงเอานามวันรัตนนั้นมาแปลเป็นภาษาไทย เรียกชื่อนิกายสงฆ์ว่าคณะป่าแก้ว พระราชาคณะที่เป็นสังฆนายกของนิกายป่าแก้ว หรือที่เรียกว่า คณะใต้ จึงมีพระราชทินนามในสมณศักดิ์ว่า สมเด็จพระวันรัตน แต่ที่อยู่วัดป่าแก้วนั้น ทำให้เข้าใจผิดอยู่ แม้ในหนังสือพระราชพงศาวดารว่าสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ ทรงสร้างวัดป่าแก้ว ที่จริงวัดนั้นเป็นวัดแก้วฟ้า วัดที่ชื่อป่าแก้วไม่มีในกรุงศรีอยุธยา ปรากฏว่าได้ค้นหาวัดป่าแก้วกันมาแต่ในรัชกาลที่ ๔ จนเมื่อ พระยาโบราณราชธานินทร์ เป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลกรุงเก่าก็ได้ค้นหาวัดป่าแก้วอีก เคยพาข้าพเจ้าไปบุกรุกช่วยหาหลายหนก็ไม่พบ เรื่องวัดป่าแก้วในกรุงเก่าเป็นที่ฉงนสนเท่ห์อยู่มาก ความคิดเพิ่งมาปรากฏแก่ข้าพเจ้าเมื่อไปเห็นหนังสือเก่าๆ ที่เมืองนครศรีธรรมราชและเมืองพัทลุง ในหนังสือเหล่านั้น ใช้คำคณะป่าแก้ว ติดเขาท้ายชื่อวัดทุกแห่ง ดังว่า วัดเขียนคณะป่าแก้ว วัดจะทิงคณะป่าแก้ว ดังนี้เป็นต้น ต้องกันกับชื่อวัดที่เคยเห็นในหนังสือพงศาวดารเหนือ ที่เรียกวัดทางเมืองสุโขทัยวัด ๑ ว่า วัดไตรภูมิ (คณะ) ป่าแก้ว ข้าพเจ้านึกว่า วัดป่าแก้วในกรุงเก่าบางทีจะมีชื่ออื่นและเรียกคำป่าแก้วเข้าข้างท้าย อย่างเมืองสุโขทัยและเมืองนครศรีธรรมราช วัดในกรุงเก่าที่เป็นพระอารามหลวงใหญ่โตมีอยู่วัด ๑ ซึ่งเดี๋ยวนี้เรียกกันว่าวัดใหญ่ ครั้งกรุงเก่าเรียกกันว่าเจ้าพญาไทย วัดนี้ไม่มีชื่อในทำเนียบสมณศักดิ์ครั้งกรุงเก่า ในทำเนียบนั้นว่า สมเด็จพระวันรัตนอยู่วัดป่าแก้ว เมื่อวัดป่าแก้วหาไม่พบ ข้าพเจ้าจึงคิดว่าจะเป็นวัดเจ้าพาไทยหรือวัดใหญ่นี้เอง เพราะคำว่า “ไทย” เป็นศัพท์เก่า แปลว่า “พระ” ใช้ในหนังสือไตรภุมิพระร่วงและหนังสือสวดมาลัยมีอยู่เป็นพยาน ถ้าเจ้าไทยแปลว่า “พระ” เจ้าพญาไทยก็แปลว่า “สังฆราชา” วัดเจ้าพญาไทยแปลว่า “เป็นที่อยู่ของสังฆราช” ทำเนียบสมณศักดิ์ครั้งกรุงเก่าว่าพระสังฆราชมี ๒ องค์ คือ สมเด็จพระอริยวงศ์อยู่วัดมหาธาตุ ยังปรากฏอยู่ สมเด็จพระวันรัตนเป็นสังฆราชอีกองค์ ๑ ว่าอยู่วัดป่าแก้ว เมื่อวัดสังฆราชยังมีชื่ออีกวัด ๑ คือ วัดเจ้าพญาไทย ก็เห็นว่าคือวัดเจ้าพญาไทยนี้เอง เป็นวัดที่สมเด็จพระวันรัตนอยู่ จะเรียกว่าวัดสังฆราชคณะป่าแก้ว เมื่อเรียกสั้นลง จึงคงแต่คำว่า “วัดป่าแก้ว” เป็นชื่อหนึ่งของวัดเจ้าพระยาไทย ความคิดเห็นของข้าพเจ้านี้ เมื่อมาอ่านตรวจหนังสือพระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขานี้โดยถ้วนถี่ ได้ความว่า กรมหลวงธิราชวงศาสนิท ท่านทรงคิดเห็น และลงยุติเสียแล้วแต่ในรัชกาลที่ ๔ ด้วยความตอนรบพม่า เมื่อแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าสุริยาตรมรินทร์ มีแห่ง ๑ ในพระราชพงศาวดารฉบับพิมพ์ ๒ เล่มว่า พระยากำแพงเพ็ชร (คือ พระเจ้ากรุงธนบุรี) กับพระยาเพชรบุรี ยกกองทัพออกไปตั้งที่วัดใหญ่ ดังนี้จึงควรยุติได้ว่าที่ในพระราชพงศาวดารว่า สมเด็จพระวันรัตนอยู่วัดป่าแก้วนั้น คืออยู่วัดเจ้าพญาไทย ที่เรียกทุกวันนี้ว่า “วัดใหญ่” มีพระเจดีย์สูง อยู่ริมทางรถไฟข้างตะวันออก เมื่อก่อนจะเข้ากรุงเก่านั่นเอง” พระนิพนธ์คำอธิบายฉบับพระราชพงศาวดารฉบับ พระราชหัตถเลขา ที่ยกมากล่าวข้างต้นนี้ ค้านข้อความในพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาที่นับว่าสำคัญอยู่ตอนหนึ่ง คือที่พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาว่าสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ (พระเจ้าอู่ทอง) ทรงสร้างวัดป่าแก้วนั้น ที่แท้จริง วัดนั้นเป็น “วัดแก้วฟ้า” หาใช่ป่าแก้วไม่ พระวินิจฉัยของสมเด็จฯ น่าจะเป็นไปได้มาก เพราะสงฆ์คณะป่าแก้วนี้เพิ่งมามีในสมัย สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ฉะนั้น สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ จึงไม่ได้สร้างวัดป่าแก้วแน่นอน แต่จะเป็นใครสร้าง และสร้างมาตั้งแต่เมื่อไรนั้น เป็นเรื่องที่จะต้องค้นคว้ากันต่อไป [ กลับขึ้นบน ] เลือกอ่านตามหัวข้อ [ กำเนิดวนวาสี ] [ ก่อเกิดคณะป่าแก้ว ] [ วัดเจ้าพระยาไทยคณะป่าแก้ว ] [ พระเจดีย์ชัยมงคล ] [ ผู้สร้างวัดป่าแก้ว ] [ ย้อนมองกลับหลัง ] [ วัดใหญ่ชัยมงคลในปัจจุบัน ] ผู้สร้างวัดใหญ่ชัยมงคล ความจริงที่กระจ่างแล้ว หลังจากที่วัดป่าแก้วได้ร้างลงเป็นเวลาร่วม ๒๐๐ ปี พระภิกษุฉลวย สุธมฺโม ได้นำพระภิกษุ สามเณร และแม่ชีจำนวนหนึ่งมาปฏิบัติธรรม ณ ที่แห่งนี้ จนกระทั่งท่านต้องการจาริกไปปฏิบัติธรรมยังที่อื่น จึงได้อาราธนา พระครูภาวนาพิริยคุณ ( เปลื้อง วิสฏฺโฐ ) เจ้าอาวาสวัดยม อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ให้มาสานต่อการบูรณปฏิสังขรณ์ และดูแลพระชี เมื่อ พระครูภาวนาพิริยคุณ ( ต่อมาได้เลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระครูภาวนารังสี ) เข้าบูรณะวัดใหญ่ชัยมงคล จนได้รับการยกฐานะจากวัดร้างเป็นวัดที่มีพระภิกษุจำพรรษาเมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๐ นั้น พระเจดีย์มีสภาพทรุดโทรมมาก เป็นเพราะการถูกทำลายเมื่อคราวเสียกรุง พ.ศ. ๒๓๑๐ ประการหนึ่ง เป็นเพราะคนไทยกันเอง ขุดคุ้ยทำลายเพื่อหาของมีค่าเป็นประโยชน์ส่วนตัวประการหนึ่ง และอีกประการหนึ่งพระเจดีย์มีอายุถึง ๔๐๐ ปี จึงชำรุดทรุดโทรมจนเหลือกำลังของวัดที่จะเข้าแก้ไขให้คงอยู่ต่อไป เนื่องจากพระเจดีย์นั้นมีลักษณะคล้ายจะล้มครืนลงไม่วันใดก็วันหนึ่ง เมื่อฝนตกพายุพัดจะมีเสียงลั่นเป็นที่น่าวิตกยิ่ง พระครูภาวนารังสี จึงได้ทำหนังสือแจ้งไปยัง ผู้ว่าราชการจังหวัดพระนครศรีอยุธยา เพื่อดำเนินการอย่างใดอย่างหนึ่งก่อนที่จะสายเกินไป ปรากฏว่าอีกไม่นานต่อมากรมศิลปากรได้รับงบประมาณบูรณะปฏิสังขรณ์ซ่อมแซมพระ เจดีย์ชัยมงคล และบริเวณวัดใหญ่ชัยมงคล เฉพาะในเขตพุทธาวาส ๒๐ ล้านบาทเศษ กรมศิลปากรได้สั่งช่างเข้าดำเนินการตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๒๒ จนงานได้แล้วเสร็จเมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๕ [ กลับขึ้นบน ] เลือกอ่านตามหัวข้อ [ กำเนิดวนวาสี ] [ ก่อเกิดคณะป่าแก้ว ] [ วัดเจ้าพระยาไทยคณะป่าแก้ว ] [ พระเจดีย์ชัยมงคล ] [ ผู้สร้างวัดป่าแก้ว ] [ ผู้สร้างวัดใหญ่ชัยมงคล ] [ วัดใหญ่ชัยมงคลในปัจจุบัน ] ย้อนมองกลับหลัง ภาพความยิ่งใหญ่ครั้งอดีต สิ่งก่อสร้างในสมัยกรุงศรีอยุธยา ที่วัดใหญ่ชัยมงคล ได้ร่วมกับหลาย ๆ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ทำการบูรณปฏิสังขรณ์ นอกจากพระเจดีย์ชัยมงคลแล้ว ยังมีอีกหลาย ๆ สิ่งที่น่าสนใจศึกษา ทางด้านทิศตะวันออกของพระเจดีย์ชัยมงคลทรงสร้างพระอุโบสถหลังใหญ่ยังมีซากให้เห็นอยู่จนทุกวันนี้ ได้แก่ ด้านเหนือพระอุโบสถปัจจุบัน มีผนังพระอุโบสถเดิม ก่อด้วยอิฐถือปูนหนาประมาณ ๔๐ ซม. เหลือซากให้เห็นอยู่ค่อนข้างสมบูรณ์แต่ก็ซวนเซเต็มที อาศัยความหนาจึงทรงตัวอยู่ได้ ผนังด้านทิศใต้เหลือซากผนังด้านหน้าและด้านหลังพระอุโบสถเพียงเล็กน้อยนอกนั้นกลายเป็นอิฐหักกากปูนทับถมกันอยู่ ซึ่งทางวัดได้ขนย้ายไปถมที่ลุ่มหมดแล้ว ตัวพระอุโบสถที่เห็นในปัจจุบันเป็นพระอุโบสถที่กรมศิลปากรออกแบบ แล้วทางวัดสร้างซ้อนไว้ในซากพระอุโบสถหลังเดิม ทางด้านทิศตะวันตกของพระเจดีย์ชัยมงคล มีวิหารหลวง ที่เรียกว่า “ศาลาดิน” ซึ่งยังเหลือซากตอนฐานล่วงไว้ให้เห็น เข้าใจว่า คงเป็นสถานที่สำหรับพระเจ้าแผ่นดินบำเพ็ญพระราชกุศล ติดกับศาลาดินด้านใต้ยังมี “เกย” สำหรับเจ้านายใช้เป็นที่เสด็จขึ้นลงยานพาหนะ วิหารหลวงอีกหลังหนึ่งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของพระอุโบสถ ติดกับกำแพงวัดซึ่งเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธไสยาสน์นั้น เข้าใจว่า เดิมน่าจะสร้างขึ้นเป็นทำนอง พระที่นั่งทรงธรรม มากกว่าจะเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูป เพราะภายในไม่ปรากฏว่ามีฐานชุกชีสำหรับตั้งพระพุทธรูป นอกจากนี้ยังมี “มุขเด็จ” แบบมุขเด็จของพระมหาปราสาท ยื่นออกไปทางทิศใต้สำหรับเสด็จออก ให้ประชาชนเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทอีกด้วย “วัดเจ้าพระยาไท-ชัยมงคล หรือวัดป่าแก้ว มากลายเป็นวัดร้าง เมื่อพุทธศักราช ๒๓๐๙ พม่าข้าศึกยกพลมาประชิดพระนครศรีอยุธยา สมเด็จพระที่นั่งสุริยาตรมรินทร์โปรดเกล้าฯ ให้ยกทัพเรือออกจากพระนครไปตั้งอยู่ที่วัดป่าแก้ว ทัพเรือไทยเสียทีข้าศึกจับพระยาเพชรบุรีได้ฆ่าเสียแล้วก็แตกกลับมา พม่ายึดเอาวัดเจ้าพญาไทเป็นฐานปฏิบัติการ วัดใหญ่เจ้าพญาไทชัยมงคล หรือวัดป่าแก้วก็ถึงกาลวิปโยค...ฉิบหายลงด้วยน้ำมือข้าศึกผู้มีรากฐาน อุปนิสัยใจคอมาจากโจรป่าด้วยประการฉะนี้” ปัจจุบันวัดใหญ่ชัยมงคล หรือวัดเจ้าพญาไทชัยมงคล หรือวัดป่าแก้วเหลือแต่ซาก.... สิ่งเหล่านี้เองที่เหลืออยู่ให้เราศึกษา แต่ว่าอิฐทุกก้อน ปูนทุกชิ้นแม้จะแหลกราญอยู่กับพื้นดินก็ยังมีความรู้สึกท้าทายผู้ไปพบเห็น ที่แหล่งนี้ และเป็นที่ประกาศชัยชนะอันบันลือเกียรติของสมเด็จพระนเรศวรมหาราชให้ปรากฏไป ตราบกัลป์ปาวสาน" (ฉันทิชย์ กระแสสินธุ์) [ กลับขึ้นบน ] เลือกอ่านตามหัวข้อ [ กำเนิดวนวาสี ] [ ก่อเกิดคณะป่าแก้ว ] [ วัดเจ้าพระยาไทยคณะป่าแก้ว ] [ พระเจดีย์ชัยมงคล ] [ ผู้สร้างวัดป่าแก้ว ] [ ย้อนมองกลับหลัง ] [ ผู้สร้างวัดใหญ่ชัยมงคล ] วัดใหญ่ชัยมงคลในปัจจุบัน สำนักปฏิบัติธรรมประจำจังหวัดพระนครศรีอยุธยา หากเปรียบวัดใหญ่ชัยมงคลเป็นคนสักคนหนึ่งแล้ว ช่วงแรก ที่หลวงปู่ฉลวย สุธมฺโม และ หลวงปู่พระครูภาวนารังสี ได้บุกบั่น ฝ่าฟัน ต่อสู้ จนวัดได้เป็นวัด คงจะเปรียบได้กับ เด็กทารกแรกเกิด ที่ต้องประคับประคอง ดูแลกันอย่างดี จนปัจจุบัน ( พ.ศ. ๒๕๕๘ ) วัดใหญ่ชัยมงคล ที่ได้พระครูพิสุทธิ์บุญสาร ( แก่น ปุญฺญสมฺปนฺโน ) เป็นเจ้าอาวาส พระครูสิริชัยมงคล (พระมหาสำรอง ชยธมฺโม) และ พระมหาบรรณ์ ปญฺญาธโร เป็นผู้ช่วยเจ้าอาวาส แม่ชีสมจิต ควรเลี้ยง เป็นหัวหน้าสำนักแม่ชี คงจะเปรียบได้กับคนหนุ่มที่มีกำลังวังชาดี มีความเข้มแข็งในทุก ๆ ด้าน เช่น ด้านการพัฒนาวัตถุ วัดใหญ่ชัยมงคล ได้รับการยกย่องให้เป็น วัดพัฒนาตัวอย่าง ในปี พ.ศ. ๒๕๓๙ และต่อมายังได้รับการยกย่องอีกว่าเป็น วัดพัฒนาตัวอย่างที่มีผลงานดีเด่น พ.ศ. ๒๕๔๗ ด้านการพัฒนาบุคคลากร วัดใหญ่ชัยมงคล ได้พัฒนาบุคคลากรพระภิกษุจนเป็นที่ยอมรับ เห็นได้ชัดจาก การที่พระภิกษุจากวัดใหญ่ชัยมงคล ได้รับการคัดเลือกให้ไปดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าอาวาสวัดต่าง ๆ ในเขต อำเภอพระนครศรีอยุธยา พร้อมกันถึง ๓ รูป ในปี พ.ศ. ๒๕๕๑ ได้แก่ วัดสมณโกฏฐาราม วัดเชิงท่า วัดอโยธยา และในปี พ.ศ. ๒๕๕๗ อีก ๑ วัด คือวัดภูเขาทอง ด้านการพัฒนาการศึกษาปริยัติธรรม วัดใหญ่ชัยมงคล มีการเรียนการสอนหลักสูตรพระปริยัติธรรมมากมาย ไม่ว่าจะเป็นหลักสูตรนักธรรม หลักสูตรธรรมศึกษา เป็นต้น ด้านการพัฒนาจิตใจ วัดใหญ่ชัยมงคล รักษามาตรฐานการปฏิบัติธรรมตามแนวทางของหลวงปู่พระครูภาวนารังสี อดีตเจ้าอาวาส ที่เน้นในเรื่องของกิจวัตร และพระกรรมฐาน พร้อมทั้งเปิดกว้างให้ผู้ที่ใฝ่ในการปฏิบัติได้มาฝึกหัดขัดเกลาในขั้นเบื้องต้น จนที่สุด วัดใหญ่ชัยมงคลได้รับการคัดเลือกจากมหาเถรสมาคม ให้เป็นสำนักปฏิบัติธรรมประจำจังหวัดพระนครศรีอยุธยา แห่งที่ ๓ ในวันข้างหน้า ไม่มีใครอาจทราบได้ว่าวัดใหญ่ชัยมงคลจะเป็นอย่างไร แต่แน่นอนว่าทุกสิ่งอย่างที่เกิดขึ้นด้วยปัจจัยหลาย ๆ อย่างประกอบกันเข้าเกิดขึ้นแล้ว ย่อมมีวันรุ่งเรือง วันเสื่อม และวันสูญ วัดเจ้าพระยาไทย ในอดีตเคยรุ่งเรืองเป็นอันมาก แต่ก็ต้องเสื่อมสิ้นไปในที่สุด วัดใหญ่ชัยมงคล ก็คงไม่พ้นจากความจริงในข้อนี้ แต่ก่อนจะถึงวันนั้นอยากให้ทุกท่านมาร่วมกัน รับรู้ความยิ่งใหญ่ ของสถาบันชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์ ที่ตลบอบอวลอยู่ทุกอณูของวัดใหญ่ชัยมงคล หมายเหตุ : บทความร้อยละเก้าสิบเก้า คัดมาจาก หนังสือสมเด็จพระนเรศวรมหาราช วัดใหญ่ชัยมงคล, เพิ่มศักดิ์ วรรยางกูร เรียบเรียง, อัมรินทร์พรินติ้ง แอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน), พิมพ์ครั้งที่ ๑, ๒๕๔๘, หน้า ๑๓๐-๑๓๗ อีกหนึ่งส่วนที่เหลือ อาตมภาพทำการปรับปรุงเล็กน้อยเพื่อให้เหมาะสมกับเว็บไซต์ และเขียนเพิ่มเติมในส่วน "วัดใหญ่ชัยมงคลในปัจจุบัน" ขออนุโมทนากับโยมอาจารย์เพิ่มศักดิ์ ที่ได้เขียนหนังสือเล่มนี้ขึ้น และได้ถวายให้ทางวัดได้ใช้ประโยชน์ มา ณ โอกาสนี้ ขออนุโมทนา - พระมหานัธนิติ สุมโน [ กลับขึ้นบน ]